Süt Sığırlarında Besleme Stratejilerinin Süt Verimi ve Süt Kompozisyonu Üzerine Etkileri

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 145 - 165, 17.12.2019

Şerife Ergül Atalay Ergül , Serap Göncü

Öz

Bu çalışmada süt verim ve kompozisyonunu etkileyen en önemli faktörlerden olan besleme stratejileri konulu çalışmalar derlenerek kullanıcılara öneriler geliştirilmeye çalışılmıştır. Süt sığırlarında doğumu takiben üretilen kolostrum buzağıların bağışıklık sisteminin güçlenmesine ve buzağıların beslenmesinde tek başına yeterli bir besin kaynağıdır. İlk üç günden sonra süt kuru maddesinin normal seviyelere dönmesinden sonra ek yemlere ihtiyaç duyulur. Süt, buzağıların beslenmesi dışında insanlar için de beslenmenin vazgeçilmez unsurudur. Bu nedenle süt verimi yüksek ırklarla sürüler oluşturulmakta ve hem süt verimini hem de süt kompozisyonu etkileyen en önemli faktör olan besleme manipülasyonlarının sistematik olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Süt verimi ve kompozisyonunu rasyon kaba yem miktarı ve kalitesi, kaba/kesif yem oranı, toplam karışım rasyonun partikül büyüklüğü, rasyona ilave edilen yağların miktarı ve çeşidi, protein kaynağı, rasyonun karbonhidrat kaynağı gibi bir çok faktör tek başına veya ortak olarak etkilemektedir. Bu faktörlerden en çok etkilenen süt bileşenler ise süt yağ ve proteinidir. Sütün laktoz ve mineral madde içeriği ise besleme ile en zor değişebilen süt bileşenleridir. Süt bileşenleri ve sütün kuru maddesi arasında pozitif bir korelasyon söz konusudur. Sütün yağ içeriği rasyonda kullanılan kaba yem ve korunmuş yağ ilavesi ile arttığı görülmüştür. Sütün protein içeriği ise hayvanın fizyolojik durumu göz önüne alınarak, protein kaynağının rumende yıkıma dirençli veya rumende yıkılabilir olarak uygun şekilde rasyona ilavesi ile artış göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Besleme, süt verimi, süt kompozisyonu

Kaynakça

• Amos, H. E., Keery, C. M., Froetschel, M. A. & Nianoga, A. J. (1990). Influence of dietary fat and rumen escape protein on nel utilization for milk production. Prooceedings Georgia Nutrition Conference For the Feed Industry, P:41-53. Anonim. (2014). Dünya ve Türkiye’de Süt Sektör İstatistikleri 2013. Ulusal Süt Konseyi Yayını. Bal, M. A. & Bal, E. B. B. (2010). Interaction between particle sizes of alfalfa hay and corn grain on milk yield, milk composition, chewing activity, and ruminal pH of dairy cows. Turk. J. Vet. Anim. Sci.; 34(1): 83-89 © TÜBİTAK doi:10.3906/vet-0901-11. Baysal, A. (2003). Sosyal eşitsizliklerin beslenmeye etkisi. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), özel ek: 68-69. Biricik, H., Yavuz, H.M. (2001). Saccharomyces Cerevisiae Canlı Maya Kültürünün Süt Sığırlarında Süt Verimi ve Bileşenleri İle Bazı Rumen ve Kan Parametreleri Üzerine Etkileri. J Fac Vet Med 20: 9-17. Boğa, M. & Görgülü, M. (2007). Effects of Probiotics Based on Lactobacillus Sp. and Lactobacillus Sp. Plus Yeast (Sacchoromyces Cerevisiae) on Milk Yield and Milk Composition of Dairy Cows. Cuban Journal of Agricultural Science, 41 (4), 305. Çağlayan, A. & Şehu, A. (2016). Süt ineklerinde 2-Hydroxy-4-(methylthio) butanoik asit izopropil esteri'nin süt verimi ve kompozisyonu üzerine etkileri. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 63, 311-315. Çakır, A., Aksoy, A. & Haşimoglu, S. (1995). Çiftlik Hayvanların Uygulamalı Besleme ve Yemlenmesi. Atatürk Üni. Ziraat Fak. Yayınları No:210, 450 S, Erzurum. Çayıroğlu, H. (2015). Süt Sığırlarında Esansiyel Yağların Yem Değerlendirme, Sindirilebilirlik, Rumen Fermentasyonu ile Süt Verimi ve Bileşimi Üzerine Etkileri. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(7): 522-528. Çıbık, M. (2014). Peletlenmiş Zeytin Küspesinin Süt İneklerinde Süt Verimi ve Süt Kompozisyonu Üzerine Etkileri. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Demirci, M., Öksüz, Ö., Şimşek, O., Kurultay, Ġ., Kıvanç, M., Gündüz, H. H. & Uçan, N. (2010). Süt ve Süt Ürünlerinin Kalite Kontrolü, Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2064. 254s. Depeters, E. J. & Cant, J. P. (1992). Nutritional factors influencing the nitrogen composition of bovine milk: A review. J. DairySci. 75 (8) : 2043–2070. Diler, A. (2011). Mikrobiyal Yem Katkı Maddesi ve Enzim Kombinasyonunun Esmer Sığırlarda Süt Verimi, Süt Kompozisyonu ve Vücut Kondüsyon Skoru Üzerine Etkileri. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Dschaak, C. M., Noviandi, C. T., Eun, J. S., Fellner, V., Young, A. J., Zobell , D. R. & Israelsen, C. E. (2011). Ruminal Fermentation, Milk Fatty Acid Profiles, and Productive Performance of Holstein Dairy Cows Fed 2 Different Safflower Seeds. J. Dairy Sci, 94(10):5138–5150. Filya, İ. & Canpolat, Ö. (2010). Süt İneklerinin Beslenmesinde Temel Prensipler. www.selimarslan.com/downloadhandler.ashx (27.12.2010). Gabriella, A., V. & Virginia, A. I. (2007). Managing nutrition for optimal milk components. Western Dairy Management Conference, March 7-9 Reno, NV. Ganjkhanlou, M., Rezayazdi, K., Ghorbani, G., Denghan Banadaky, M., Morraveg H. & Yang W. (2009). Effects of protected fat supplements on production of early lactation Holstein cows. Anim. Feed Sci. Tech., 154, 276-283. Göncü, S. & Gökçe, G. (2015). Çok ve Tek Doğum Yapmış Siyah Alaca İneklerin Kolostrum İçerik Değişimi. Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 30 (1) : 9 – 16. Görgülü, M. (2018). Besleme süt verimi ve kompozisyonu ilişkileri. (http://www.muratgorgulu.com.tr/altekran.asp?id=82. Erişim:10.03.2018. Güney, M. & Karsli, M. A. (2014). Süt İneklerinin Protein Fraksiyonlarına Tepkileri. Yyü Tar Bil Derg (Yyu J Agr Sci), 24(3): 279- 286. Derleme. Habıtouche, B. (2016). Gebeliğin Son Döneminde Rasyonda Balık Yağı Kullanımının Keçilerin Süt Verimi, Süt Kompozisyonu Ve Oğlakların Büyüme Performansına Etkileri. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Hill, W., Edwards, M., Ahmed, M. & Thompson, R. (1983). Heritability of milk yield and composition at different levels and variability of production. Animal Science, 36(1), 59-68. doi:10.1017/S0003356100039933 Islam, M. R., Uddin, M. N., Akanda, M. R., Khan, M. M. H., Baset, M. A. & Belal, S. A. (2015). Effect of Milk Urea Nitrogen of Dairy Cows in Relation to Breed. Iranian Journal of Applied Animal Science, 5(2), 279-283. Jenkins, T. C., Wallace, R. J., Moate, P. J. & Mosley, E. E. (2008). Recent Advances in Biohydrogenation of Unsaturated Fatty Acids within The Rumen Microbial Ecosystem. J. Anim. Sci. 86:397– 412. Karagözlü, C. (2013). Devam sütleri ve inek sütü. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Bölümü, İzmir. http://annebenobezolmakistemiyorum.blogspot. tr/2013/10/devam-sutleri-ve-inek-sutu.html-(erişim tarihi: 24.06.2015). Keser, O., Alp, M., Kutay, H.C., Demirel, G., Kocabağlı, N. (2017). Süt İneklerine Uygulanan Farklı Besleme Yöntemlerinin Süt Üre Nitrojeni ve Bileşimi Yönünden Değerlendirilmesi. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg. 57 (2) 83-87. Khorasani Gr., Kennelly JJ. (1998). Effect of added dietary fat on performance, rumen characteristics, and plasma metabolites of midlactation dairy cows. J. Dairy Sci., 81, 2459–2468. Kocabağlı, N., Kahraman, R., Abaş, İ., Eseceli, H., Alp, M. (2001). The Effects of Supplemental Anionic Salts and Probiotic in Prepartum Diets on Milk Production and Quality and Incidence of Milk Fever in Dairy Cows. Turk J Vet Anim Sci 25: 743-751 © TÜBİTAK Konca, Y. (2007). Süt Sığırı Rasyonlarında İlave Yağ Kullanımının Ruminal Fermantasyon ve Süt Kompozisyonuna Etkileri. Türkiye Süt Sığırcılığı Kurultayı, İZMİR, TÜRKİYE, 20-22 ekim, ss.25-26. Kutlu, H. R. Ve Özen N., 2009. Hayvan Beslemede Son Gelişmeler. 6. Zootekni Bilim Kongresi 24-26 Haziran 2009 Erzurum. Lounglawan P., Chullanandana K., Suksombat W. (2008). The effect of hydrogenated fat or Ca-salt of fatty acids on milk yield, composition and milk fatty acid of dairy cows during mid lactation. Thai J. Agric. Sci., 41, 29-36. Mansson, H.L. 2008. Fatty acids in bovine milk fat. Food & Nutrition Research. DOI: 10.3402/fnr.v52i0.182. Mohammad, M.E.M.A. (2014). Farklı Yemleme Sistemlerinin Süt Sığırlarında Süt Verimi Ve Süt Kompozisyonuna Etkileri. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Nursoy, H., Baytok, E. (2003). Ekmek Mayasının ( Saccharomyces cerevisiae ) Süt ineği Rasyonlarında Kullanılmasının Süt Verimi, Bazı Rumen Sıvısı Parametreleri ve Kan Metabolitleri Üzerine Etkisi. Turk J Vet Anim Sci 27: 7-13 © TÜB‹TAK. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı, 65850, Van – TÜRKİYE. Ondarza De MB, Wilson JW, Engstrom M. (2009). Case study: Effect of supplemental β-carotene on yield of milk and milk components and on reproduction of dairy cows. The Professional Anim Scient, 25, 510-516. Önen, M.O. (1999). Süt ve süt ürünleri sektörü araştırması. Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Sektörel Araştırmalar. SA/99-4-10. Sn:1. Özek, K. (2015). Süt Sığırlarında Süt Kompozisyonunu Etkileyen Faktörler ve Besleme - Süt Kompozisyonu İlişkisi. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi 4 (2):37-45, ISSN: 2148-3213, www.arastirma.tarim.gov.tr/bahridagdas. Derleme – Review Özek, K. (2017). Aspirin Yem Değeri ve Çiftlik Hayvanlarının Beslenmesinde Kullanılabilme Olanakları: II. Ruminantların Beslenmesinde Kullanımı ve Etkileri. KSÜ Doğa Bil. Derg., 20(1), 35-41, Derleme Makalesi/Review Article DOI: 10.18016/ksujns.70307. Pulatsü Ş. (2010). Süt İneklerinin Beslenmesi. http://www.amasyadsyb.org/docs/ sut_inek_beslenmesi.doc (27.12.2010). Schroeder, J.W. (2012). Dairy cow nutrition affects milk composition. North Dakota State University Extension Service AS1118. Serbester, U. (2007). Süt Sığırlarının Beslenmesinde Rasyon Enerji Ve Protein Kaynağı İle Duş Uygulamasının Yüksek Sıcaklık Altında Süt Verim Ve Süt Kompozisyonuna Etkileri. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Sharif, A., Ahmad, T., Bilal, M.Q., Yousaf, A., Muhammed, G. (2007). Effect of Severity of Sub-Clinical Mastıtıs On Somatıc Cell Count and Lactose Contents of Buffalo Milk. Pakistan Vet. J., 27(3): 142-144. Shoshani, E. (1999). Guidelines for Production of High Quality Milk. Ministry of Agriculture and Rural Development Extension Service, Mechanization and Technology Department, Israel. Sirohi SK., Walli TK., Mohanta RK. (2010). Supplementation effect of bypass fat on production performance of lactating crossbred cows. Indian J. Anim. Sci., 80, 733-736. Sretonovic, L., Petrovic, M.P., Aleksic, S., Pantelic, V., Katic, V., Bogdanovic, V., Beskorovajni, R. (2008). Infuluence of Yeast, Probiotic and Enzymes Rations on Dairy Covs Performance During Transition. Biotecnology in Animal Husbandary 24 (5-6) 33-43. Suzuki M, Van Vleck LD. 1994. Heritability and repeatability for milk production traits of Japanese Holsteins from an animal model. J Dairy Sci. 1994 Feb;77(2):583-8. Şahan, Z. (2012). Bazı Bitki Uçucu Yağlarının Enerji, Protein ve Lif Kaynağı Yemlerın In Vıtro Gerçek Sindirilebilirliğine ve Yüksek Verimli Süt Sığırlarında Süt Verimi ve Süt Kompozisyonlarına Etkileri. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. Williams, P.E.V.; Taıt, C.A.G.; Innes, G.M.; Newbold, C.J. (1991). Effects of the inclusion of yeast culture (Saccharomyces cerevisiae plus growth medium) in the diet of dairy cows on milk yield and forage degradation and fermentation patterns in the rumen of steers. J. Anim. Sci. 69:3016-3026. Zheng W, Schingoethe DJ, Stegeman GA, Hippen AR, Treachert RJ (2000). Determination of When During The Lactation Cycle to Start Feding A Cellulose and Xylanase Enzymes Mixture to Dairy Cows. J Dairy Sci, 83: 2319-2325.