Compilation of Vegan Special Recipes: The Case of Muğla Province

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 4, 280 - 294, 15.07.2025

Berfin Hano , Selma Atabey

https://doi.org/10.59445/ijephss.1658934

Öz

Nutrition is taught to the individual by the society and family from the moment they are born, and their taste develops in this direction. A different diet may be chosen due to health, adopted lifestyle, living environment, environmental sensitivity, loving animals, popularity and many other factors. One of the different diets is vegan diet. People who adopt a vegan lifestyle prefer dishes that do not contain animal products, unlike the food classics of their society, and the increase in the number of people who make this choice may affect the culinary culture. It may be one of the situations that may cause local dishes to change or disappear as a result of the increase in preference over time. The aim of the study is to determine the vegan dishes from Muğla local dishes, and to determine how many vegan dishes are found in which food groups in the registered local dishes. Muğla was chosen because it is a touristic city preferred by tourists and has a rich cuisine, and the study was conducted on the Muğla food sample. The study, which was conducted in a qualitative research design, was conducted using the document scanning method. The contents of the recipes were examined and dishes that did not contain animal products were recorded. According to the source scanned, it was determined that 180 of the 451 recipes had vegan features. With the transformation of adaptable dishes, it is possible to say that Muğla dishes are one of the regional examples that can be preferred by those who eat vegan. This can be used as one of the methods that can be used to promote and carry these local dishes into the future. Additionally, it can contribute to the promotion of Turkish cuisine by creating a gastro route for those who prefer a vegan diet.

Anahtar Kelimeler

Muğla Cuisine , Vegan Cuisine , Local Cuisine , Turkish Cuisine , Gastro Tourism

Etik Beyan

It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited. / This study was prepared from the student project titled TÜBİTAK 2209 A “Detection of Vegan Dishes in Muğla Local Cuisine and Development of Local Vegan Products”. Project No: 1919B012332100 TÜBİTAK 2209 A. The study does not need ethics committee approval; thus, an ethics committee statement has not been submitted.

Destekleyen Kurum

This research received no specific grant from any funding agency in the public, commercial, or not-for-profit sectors.

Proje Numarası

1919B012332100 TÜBİTAK 2209 A

Vegan Özellikli Reçetelerin Derlenmesi: Muğla İli Örneği

Öz

Beslenme alışkanlığı toplum ve aile tarafından bireye doğduğu andan itibaren kazandırılır ve damak tadı bu yönde gelişir. Sağlık, benimsenen hayat tarzı, yaşanılan çevre, çevresel duyarlılık, hayvanları sevme, popülarite ve daha birçok etken nedeniyle farklı bir beslenme tarzı seçilebilir. Farklı beslenme tarzlarından biri de vegan beslenmedir. Vegan yaşam tarzını benimseyen insanlar, bulunduğu toplumun yemek klasiklerinden farklı olarak hayvansal ürünlerin yer almadığı yemekleri tercih etmektedir. Bu tercihi yapanların sayısının artması mutfak kültürünü etkilemektedir. Vegan beslenen bireyler arttıkça, hayvansal besin de içeren yöresel yemekler yerine vegan yemekler tercih edilmesi sonucunda yöresel yemeklerin değişmesine veya yok olmasına sebep olabilir. Çalışmanın amacı Muğla yöresel yemekleri içerisinde, farklı yemek gruplarında vegan özellik gösteren yemeklerin tespit edilmesidir. Muğla, turistlerin tercih ettiği bir turizm kenti olması ve zengin bir mutfağa sahip olması nedeniyle tercih edilmiş ve çalışma Muğla yemekleri örnekleminde yapılmıştır. Nitel araştırma deseninde yapılan çalışma doküman analizi yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Tariflerin içerikleri incelenmiş ve hayvansal ürünlerin bulunmadığı yemekler kayıt altına alınmıştır. Tarama yapılan kaynağa göre 451 tarifin 180’inin vegan özellik gösterdiği tespit edilmiştir. Uyarlanabilecek yemeklerin dönüştürülmesi ile bu sayı daha da artabilmektedir. Analiz sonuçlarına göre Muğla yemeklerinin, vegan beslenen bireylerce tercih edilebilir yöresel örneklerden biri olduğunu söylemek mümkündür. Bu durum yöresel yemeklerin tanıtımı ve geleceğe taşınması için faydalanılabilecek yöntemlerden biri olarak kullanılabilir. İlave olarak vegan beslenmeyi tercih edenler için gastro rota oluşturularak Türk mutfağının tanıtımına katkı sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Muğla Mutfağı , Vegan Mutfak , Yöresel Mutfak , Türk Mutfağı , Gastro Turizm

Etik Beyan

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur. Bu çalışma TÜBİTAK 2209 A “Muğla Yöresel Yemeklerinde Vegan Özellik Gösteren Yemeklerin Tespiti ve Yöresel Vegan Ürün Geliştirme” isimli öğrenci projesinden hazırlanmıştır. Proje no: 1919B012332100 TÜBİTAK 2209 A. Çalışma etik kurul izni gerektirmeyen araştırmalar kapsamında olması nedeniyle etik kurul beyanı verilmemiştir.

Destekleyen Kurum

Çalışma, kamusal, özel, ticari nitelikte ya da kar amacı gütmeyen herhangi bir kurumdan destek alınmadan hazırlanmıştır.

Proje Numarası

1919B012332100 TÜBİTAK 2209 A

Kaynakça

• Alanka, D. (2024). Nitel bir araştırma yöntemi olarak içerik analizi: Teorik bir çerçeve. Kronotop İletişim Dergisi, 1(1), 64-84. https://dergipark.org.tr/en/pub/kronotop/issue/82784/1405579
• Aktaş, N., Şen, A., & Çil, M. (2019). Gastronomi turizminde yeni bir eğilim: vejetaryen ve vegan festivaller. In VIII. National IV. International Eastern Mediterranean Tourism Symposium (pp. 976-983).
• Aldemir, T. (2024). Veganların Anadolu turlarındaki beslenme sorunları: turistler üzerine bir araştırma. Tourism and Recreation, 6(1), 66-75. https://doi.org/10.53601/tourismandrecreation.1365974
• Altundağ, Ö. Ö., & Payas, D. (2021). Sporcularda vejetaryen/vegan beslenme ve özel endişeler. Unika Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 101-117. http://dx.doi.org/10.47327/unikasaglik.21
• Atabey, S. & Çolakoğlu, Ü. (2022). Muğla Mutfak Kültürü Köken Araştırması, S. Sönmez, S. ve Ö. Işık (Ed.), Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimlerde Güncel Tartışmalar 1, (ss. 619-630). Duvar Yayınları.
• Atabey, S. (2023). Gocamandan Toruna Muğla Yemekleri, Muğla Büyükşehir Belediyesi yayınları.
• Aymankuy, Ş., & Topal, H. (2022). Vejetaryen/vegan beslenme felsefesinin gastronomide sürdürülebilirliğe etkisi. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 5(5), 670-682. https://doi.org/10.26677/TR1010.2022.984
• Ayyıldız, S., & Sezgin, A. C. (2021). Vejeteryan/Vegan bireylerin yiyecek içecek işletmeleri tercihleri ve sorunları. Journal of Tourism Research Institute, 2(1), 1-16. https://dergipark.org.tr/en/pub/jtri/issue/60904/900390
• Çetin, Z. (2014). Vejetaryen ve vegan beslenmesi, Medikal Akademi. http://www.medikal akademi. com.tr/vejetaryen-ve-vegan-beslenmesi
• Çetiner, S. (2015). Bitkiler ve insanlar. Tarla Sera Dergisi, 5 (63), 24-26. https://core.ac.uk/reader/32328720
• Doğan, M. & Doğan, C. (2005). Yörüklerin hayat tarzı. Journal of Social Policy Conferences,(49). https://dergipark.org.tr/en/pub/iusskd/issue/897/10043
• Dikme, T. G. (2023). Yaşlılarda vegan beslenme: Derleme makale. Acta Medica Ruha, 1(2), 173-183. https://doi.org/10.5281/zenodo.8011416
• Dilek, S. E. (2018). Türkiye’de vejetaryen/vegan oteller mümkün mü? Kavramsal bir tartışma. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 19(1), 1-18.
• Güler, S. (2010). Türk mutfak kültürü ve yeme içme alışkanlıkları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 24-30. https://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423876631.pdf
• Gürhan, N. (2023). Yemek, kimlik, mekân: Vegan kimliğin mekânsal temsili‐Gabo Kitchen Kafe. içinde Vegan dünyayı anlamak veganlık üzerine toplumsal araştırmalar, 71-94.
• Ilgaz, A., Pınar, E. & Özdemir, S.Y. (2016). Bir tahakkuk biçimi olarak türcülük: etin cinsel politikası üzerine, ONTO Online Psikoloji Dergisi, Sayı 9, 44-48 http://www.ontodergisi.com/birtahakkuk-bicimi-olarak-turculuk-etin-cinsel-politikasi-uzerine
• Kaya, D. G. (2019). Aydın İlinde Yabani ot, sebze, meyve ve mantar Yemekleri Üzerine Bir Araştırma.(Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. https://hdl.handle.net/20.500.12395/38717
• Kınıkoğlu, M. (2016). Vegan Beslenme. Oğlak Yayınları.
• Leitzmann, C. (2014). Nutrition ecology: The contribution of vegetarian diets. The American Journal of Clinical Nutrition, 78(3): 657-659. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S000291652203369X
• Long, M. L. (2004). Culinary tourism (2. Baskı).USA: The University Press of Kentucky.
• Ön Esen, F., & Kılıç, B. (2021). Muğla Gastronomi Turizmi Potansiyelinin Turist Rehberlerinin Bakış Açısıyla İncelenmesi. Sosyal, Beşeri Ve İdari Bilimler Dergisi, 3(10), 814–834. Geliş tarihi gönderen https://www.sobibder.org/index.php/sobibder/article/view/124
• Petti, A., Palmieri, B., Vadalà, M. & Laurino, C. (2017). Vegetarianism and veganism: not only benefits but also gaps. a review. Progress in Nutrition, 19(3): 229-242. https://www.researchgate.net/publication/320372169
• Sezgin, A. C., & Ayyıldız, S. (2019). Gastronomi alanında vejetaryen/vegan yaklaşımı; Giresun yöre mutfağı'nın vejetaryen mutfak kapsamında incelenmesi. Siyasi Sosyal ve Kültürel Yönleriyle Türkiye ve Rusya, 1(1), 505-53.
• Sünnetçioğlu, S., Mercan, Ş.O., Yıldırım, H.M. & Türkmen, S. (2017). Veganların restoranlarda karşılaştıkları sorunlar üzerine bir araştırma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2): 241-252. HTTP Status 404 - /xmlui/bitstream/handle/20.500.11857/1740/1740.pdf
• Şanlıer, N. & Ertaş, Y. (2018). Vejetaryen mutfak. F. Nizamlıoğlu (Ed.), Gastronomide güncel konular (ss. 133-164). Billur Yayınevi ve Basımevi.
• Şimşek, A. , Güleç, E. & Usta, S. (2020). Gastronomik ürün çeşitlendirme kapsamında veganlar ve çölyak hastaları için ürün geliştirme: kazandibi . Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi , 5 (1), 51-59 . DOI: 10.37847/tdtad.698196
• Tatık, E. (2024). Turistlerin seyahat motivasyonlarının destinasyon imajı ve davranışsal niyetleri üzerindeki etkisi. Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 13(1), 60-95. https://doi.org/10.7460/turar.1441248
• Türk Patent Kurumu Coğrafi İşaret Portalı https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/liste?il=48
• Wright, L. (2017). Introducing vegan studies, ISLE: Interdisciplinary Studies in Literature and Environment, (24):4, 727–736, https://doi.org/10.1093/isle/isx070
• Yegen C. & Aydın, O. B., (2018). Postmodern bir kimlik olarak veganlık ve bir çevrimiçi vegan ağının analizi, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 28: 91-114. http://iletisimdergisi.gsu.edu.tr/en/download/article-file/493242