Türkiye’de 2000-2021 Yılları Arasında Tamamlanmış Okul Öncesi Dönemi Kapsayan Psikolojik Dayanıklılık Konulu Tezlerin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 19, 332 - 366, 30.04.2023

Hülya Gülay Ogelman Selay Akdoğan

https://doi.org/10.59304/ijhe.1225852

Öz

Araştırmanın amacı, Türkiye’de okul öncesi dönemi kapsayan 2000-2021 yılları arasında tamamlanmış psikolojik dayanıklılık konulu tezlerin incelenmesidir. Araştırmanın örneklem grubunu Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) Ulusal Tez Merkezi’nden elde edilen 27 yüksek lisans tezi, 5 doktora tezi ve 1 tıpta uzmanlık tezi ile toplamda 33 tez oluşturmaktadır. Yüksek lisans düzeyinde ilk tezin 2013 yılında, doktora düzeyinde 2016 yılında ve tıpta uzmanlık düzeyinde 2019 yılında tamamlandığı görülmektedir. Örneklem grubu açısından yüksek lisans tezlerinde en çok okul öncesi dönem çocuğu olan annelerle, doktora tezlerinde okul öncesi dönem çocuklarıyla çalışıldığı, tıpta uzmanlık tezinde de okul öncesi dönem çocuğu olan annelerle çalışıldığı belirlenmiştir. Okul öncesi öğretmen adaylarıyla ilgili yapılmış bir teze rastlanılmamıştır. Yüksek lisans tezlerinin önemli bir bölümü Türkiye genelinde, doktora tezleri ile tıpta uzmanlık tezi İstanbul’da gerçekleştirilmiştir. Ölçme aracı sayısı açısından, yüksek lisans tezlerinin 1 ile 6; doktora tezlerinin 1-9 arasında farklılık gösterebildiği; tıpta uzmanlık tezinde 8 ölçme aracının kullanıldığı görülmektedir. Yüksek lisans, doktora ve tıpta uzmanlık düzeylerinde en çok tercih edilen araştırma yaklaşımının nicel, en az tercih edilen araştırma yaklaşımının ise karma olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Konu ile ilgili tezlerin anahtar kelimeler açısından dağılımına bakıldığında, 7 anahtar kelime kullanıldığı ve en sık tercih edilen kelimenin psikolojik dayanıklılık olduğu görülmektedir. Tezlerin veri toplama zamanlara göre dağılımına bakıldığında ise 33 tezin kesitsel desende hazırlandığı, boylamsal bir çalışmanın olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Tezlerin konu dağılımlarına bakıldığında ise postpartum depresyon, öz şefkat ve psikolojik dayanıklılık konu başlığında iki tez olduğu, diğer tezlerin konu ve değişken açısından çeşitlilik gösterdiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik dayanıklılık, okul öncesi dönem, lisansüstü tezler., Resiliency, preschool period, postgraduate theses.

Investigation of Theses on Resiliency Covering the Preschool Period Completed Between 2000-2021 in Turkey

Öz

The research aims to examine theses on resiliency completed between 2000-2021 years covering the preschool period in Turkey. The sample group of the research consists of 27 master's theses, 5 doctoral theses, and 1 medical specialty thesis obtained from the National Dissertation Center of the Council of Higher Education (YÖK) and a total of 33 theses. It is seen that the first thesis at the master's level was completed in 2013, at the doctoral level in 2016, and at the specialty level in medicine in 2019. In terms of the sample group, it was determined that mothers with preschool children were mostly studied in master's theses, preschool children in doctoral theses, and mothers with preschool children in medical specialization thesis. There has not been a thesis about preschool teacher candidates. An important part of the master's thesis was carried out throughout Turkey, and doctoral theses and specialty theses in medicine were carried out in Istanbul. In terms of the number of measurement tools, it is observed that master's theses may differ between 1 and 6; doctoral theses may differ between 1-9; 8 measurement tools are used in the specialty thesis in medicine. It has been concluded that the most preferred research approach at the master's, doctoral and medical specialty levels is quantitative, and the least preferred research approach is mixed. When we look at the distribution of theses related to the subject in terms of keywords, it is seen that 7 keywords are used and the most frequently preferred word is resiliency. Looking at the distribution of theses according to the data collection times, it was concluded that 33 theses were prepared in a cross-sectional pattern and that there was not a longitudinal study. When the subject distributions of the theses are examined, it can be said that there are two theses on postpartum depression, self-compassion, and resiliency, while the other theses vary in terms of subject and variable.

Anahtar Kelimeler

Resiliency, preschool period, postgraduate theses.

Kaynakça

• Arı Arat, C., & Gülay Ogelman, H. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarında mizaç ile ilgili tezlerin analizi. Asya Öğretim Dergisi, 10(1),14-34.
• Atan, A. (2020). 5-6 yaş çocuklarda psikolojik iyi oluş: bir model önerisi ve ebeveynler ile öğretmenlerin kişilik tipleri, ego durumları ve psikolojik iyi oluş düzeylerinin yordayıcı rolü. (Doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Avunduk, İ. (2021). Pandemi döneminde yeni doğum yapmış annelerin depresyon düzeyleri ve psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.