Refah Devleti: İslam Ekonomisi Açısından Bir Eleştiri

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 264 - 285, 30.11.2021

Harun Şencal Merve Reyhan Ekinci

https://doi.org/10.54427/ijisef.962973

Öz

Bu çalışmanın iki ana hedefi bulunmaktadır. İlk olarak refah devletinin temel yapısı ve bu yapının toplumsal bağlamda nasıl sonuçlar doğurduğu incelenecektir. Bu analizden sonra ikinci olarak, özgürleştirme (emancipation) ve güçlendirme (empowerment) kavramları bağlamında refah devletinin İslam ekonomisi açısından eleştirel bir analizi yapılacaktır. Bu bağlamda, bireylerin iyi vatandaşlar olmasını sağlayan iki temel noktaya değindik. İlki, refah devletlerinin yeniden dağıtım mekanizmasını merkezden kontrol etmesi sayesinde, refahın kimlere ve nasıl ulaştırılacağını belirleyebilmesidir. İkinci olarak, refahtan payını alma motivasyonunun yanı sıra, refah devletinin ücretsiz olarak sunduğu eğitim imkanları, yani okul kurumu sayesinde bireyler küçük yaştan itibaren iyi bir vatandaş olmak üzere yetişirler ve iyi bir vatandaş olmanın gereklerini içselleştirirler. Refahtan payını alabilmek için dışsal bir motivasyonla veya okul kurumu aracılığıyla içselleştirdiği dahili bir motivasyonla itaatkar bir vatandaş olmak, bireylerin özgürlüklerinden de -önemli ölçüde- vazgeçmesi anlamına gelmektedir. Merkezi bir şekilde sunulan refah bireylerin özgürlüğünü önemli ölçüde ellerinden alırken; eğitim, sağlık ve maddi destek gibi birçok ihtiyacın devlet eliyle sunulması, sivil toplumun organize olarak siyasi otoriteden bağımsız bir güç oluşturmasını ve bireylerin, devletin sunduğu imkanlardan bağımsız, özerk bir alan oluşturmalarının önüne geçmektedir. Bu sebeple, bireyler güçlerini iyi bir vatandaş olmaları neticesinde devletin sunduğu imkanlar sayesinde alırlar. Diğer bir ifadeyle, iyi bir vatandaş oldukları ölçüde güçlü olmaktadırlar. Halbuki, İslam ekonomisinin tahayyül ettiği siyasi yönetimde mükelleflerin özgürlüğünden mahrum ve güçsüz bir konumda bulunmaması esastır. İyiyi emredebilen ve karşılaşılan münkerleri çekinmeden menedebilen mükellefler ancak böyle bir toplumda bulunabilir. Bunu sağlayabilmek için de İslami özellikleri haiz bir toplumsal yapıda inşa edilecek eğitim ve adalet kurumlarının; mükellefleri merkezi bir güce bağımlı kılan değil, Allah’a olması gerektiği gibi ibadet edebilecek kullar olması için gerekli bilgi, beceri ve gücü sunan kurumlar olması gerekir.

Anahtar Kelimeler

Refah Devleti, İslam Ekonomisi, Özgürlük, Güçlendirme, Okul

Teşekkür

Makalenin son haline gelmesinde önemli katkıları olan Firdevs Erva GENÇ'e teşekkür ederiz.

The Welfare State: A Criticism from the perspective of Islamic Economics

Öz

This study has two main objectives. First, the basic structure of the welfare state and how this structure has consequences in the social context will be examined. After this analysis, secondly, a critical analysis of the welfare state from the perspective of Islamic economics will be made in the context of the concepts of emancipation and empowerment. In this context, we discussed two main points that make individuals good citizens. The first is that welfare states can determine to whom and how welfare will be delivered, thanks to the central control of the redistribution mechanism. Secondly, in addition to the motivation to get their share of welfare, individuals grow up to be good citizens from a young age and internalize the requirements of being a good citizen through the educational institutions provided by the welfare state free of charge, namely the school institution. Being an obedient citizen with an extrinsic motivation or an internal motivation internalized through the school institution to get a share of welfare means that individuals give up their freedom to a significant extent. Centrally delivered welfare significantly deprives individuals of their freedom; the provision of many needs such as education, health and financial support by the state prevents the civil society from forming an organized power independent from the political authority and individuals from forming an autonomous space independent of the opportunities offered by the state. For this reason, individuals get their power through the opportunities offered by the state as a result of being good citizens. In other words, they become powerful to the extent that they are good citizens. However, in the political governance envisioned by the Islamic economy, it is essential for obligants (mukallaf) not to be deprived of their freedom and in a powerless position. Only in such a society, obligants who are able to enjoin good and forbid wrong without hesitation can be encountered. In order to achieve this, educational and justice institutions which will be built in a social structure with Islamic features should be institutions that offer the necessary knowledge, skills and power to be servants who can worship Allah as they should be, rather than making obligants dependent on central power.

Anahtar Kelimeler

Welfare State, Islamic economics, Emancipation, Empowerment, School

Kaynakça

• Ab Rahman, A., Alias, M. H., & Omar, S. M. N. S. (2012). Zakat institution in Malaysia: Problems and issues. Global Journal Al-Thaqafah.
• Alp, Ö. (2008). Yeni Bir Refah Devleti Modeline İlişkin Temellendirme (Aristotelesçi Bir Yaklaşım: Yetenekler ve İşlevlilikler). İstanbul Üniversitesi.
• Althusser, L. (2014). On the reproduction of capitalism: Ideology and ideological state apparatuses. Verso.
• Arif, M. (1985). Toward a definition of Islamic economics: Some scientific considerations. Journal of King Abdulaziz University: Islamic Economics, 2(2).
• Askari, H., & Mohammadkhan, H. (2017). Islamicity indices: The seed for change. Springer.
• Asutay, M. (2017). Emancipation and Empowerment: Re-Framing the Objective of Islamic Moral Economy. 29th Annual Meeting.
• Asutay, M. (2018). Beyond Finance in Islamic Finance: Islamic Moral Economy for Emancipation and Empowerment. 30th Annual Meeting.
• Asutay, M., & Yilmaz, I. (2018). Re-embedding Maqasid al-Shari’ah in the essential methodology of Islamic economics. İçinde M. T. El-Mesawi (Ed.), Maqasid al-Shari’ah: Explorations and implications. Islamic Book Trust.
• Atçıl, A. (2018). Scholars and sultans in the early modern Ottoman Empire. New York : Cambridge University Press.
• Briggs, A. (1961). The welfare state in historical perspective. European Journal of Sociology/Archives europeennes de sociologie, 2(2), 221-258.
• Chapra, M. U. (1979). The Islamic welfare state and its role in the economy. Islamic Foundation.
• Choudhury, M. A. (1982). Principles of Islamic economics. Islamic Studies, 21(2), 89-107.
• Çizakça, M. (2006). Economic dimensions of foundations in the Ottoman era. Philanthropy in Turkey: Citizens, foundations and the pursuit of social justice, 28-42.
• Durdu, Z. (2009). Modern devletin dönüşümünde bir ara dönem: Sosyal refah devleti. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 37-50.
• Esping-Andersen, G. (1990). The three worlds of welfare capitalism. Princeton University Press.
• Fazlıoğlu, Ş. (2008). Osmanlı Medrese Müfredatına Dair Çalışmalar: Nereden Nereye? Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 12, 593-610.
• Fotopoulos, T. (1994). The Nation-State and the Market. Society and Nature, 2(2), 37.
• Gümüş, A. T. (2010). Sosyal devlet anlayışının gelişimi ve dönüşümü. On İki Levha Yayıncılık.
• Gümüş, İ. (2018). Tarihsel perspektifte Refah Devleti: Doğuş, Yükseliş ve Yeniden Yapılanma Süreci. Journal of Political Administrative and Local Studies, 1(1), 33-66.
• Hallaq, W. (2012). The Impossible State: Islam, Politics, and Modernity’s Moral Predicament. Columbia University Press.
• Hasan, Z. (1983). Theory of profit: The Islamic viewpoint. Journal of King Abdulaziz University: Islamic Economics, 1(1).
• Hudayati, A., & Tohirin, A. (2010). Management of zakah: Centralised Vs decentralised approach. Abdul Ghafar Ismail Mohd Ezani Mat Hassan Norazman Ismail Shahida Shahimi, 352.
• Illich, I. (2013). Okulsuz toplum (M. Özay, Çev.; 8. bs). Şule Yayınları.
• Johnson, A. (2014). Foucault: Critical theory of the police in a neoliberal age. Theoria, 61(141), 5-29.
• Kosotieti, P. (1987). From Collectivity to Individualism in the Welfare State? Acta Sociologica, 30(3-4), 281-293.
• Luhmann, N. (2002). Refah Devletlerinin Siyaset Teorisi, Çev. Medeni Beyaztaş, Bakış Yayınları, İstanbul.
• Marcuse, H. (2002). One-dimensional man. Routledge.
• Moore, J. (1987). Welfare and dependency. speech to Conservative Constituency Parties Association, September.
• Naqvi, S. N. H. (1978). Ethical foundations of Islamic economics. Islamic Studies, 17(2), 105-136.
• Özdemir, S. (2007). Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti. İstanbul Ticaret Odası.
• Polanyi, K. (2001). The Great Transformation: The Political and Economic Origins of Our Time (2nd bs). Beacon Press.
• Pryor, F. L. (1985). The Islamic economic system. Journal of Comparative Economics, 9(2), 197-223.
• Rosanvallon, P. (2004). Refah Devletinin Krizi.
• Rosen, S. (1983). Specialization and Human Capital. Journal of Labor Economics, 1(1), 43-49.
• Schultz, T. W. (1961). Investment in Human Capital. The American Economic Review, 51(1), 1-17.
• Serdar, Y. A. Y. (2014). Tarihsel Süreçte Türkiye’de Sosyal Devlet. 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(9), 147-162.
• Ṣiddīqī, M. N. (1981). Muslim economic thinking: A survey of contemporary literature. Islamic economics series.
• Stone, D. (1989). At Risk in the Welfare State. Social Research, 56(3), 591-633.
• Thornton, P. H., & Ocasio, W. (2008). Institutional logics. The Sage handbook of organizational institutionalism, 840, 99-128.
• Topçu, N. (2020). Orwell’ın 1984’ü Çin’de Gerçek Mi Oluyor? Sosyal Kredi Sisteminin Geçmişi, Bugünü ve Geleceği. İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 684-695.
• Toprak, D. (2015). Uygulamada Ortaya çikan farkli refah devleti modelleri üzerine bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 151-175.
• Wahl, A. (2015). Refah Devletinin Yükselişi ve Düşüşü (H. Ünal & B. Öztürk, Çev.). h2o Kitap.
• Wolf, B. M., & Wright, L. (2014). Designing Curriculum for Real-World International Business Needs. Journal of Teaching in International Business, 25(3), 165-184. https://doi.org/10.1080/08975930.2014.925740