A Critical View of Reading Activities at Secondary School Level

Yıl 2022, , 77 - 102, 30.03.2022

Başak Karakoç Öztürk , Betül Yıldırım

https://doi.org/10.29228/ijlet.57807

Öz

In light of the developments in the world, the needs of peoples have been changing and the importance of reading skills has increased.
Thus, curricula are required to be updated to allow students to keep up with new developments; and the fact that the reading activities in
the textbooks are prepared in such a quality to enable them to acquire reading achievements is of great importance. The present study
aims to examine the compatibility of the reading activities covered in Turkish textbooks at the secondary-school level with the reading
acquisitions included in the 2019 Turkish Course Curriculum. It has been designed as a case study, which is one of the qualitative research
designs. Documents used in the research consist of secondary-school level Turkish textbooks. 133 activities at the 5th grade, 113 at the 6th
grade, 149 at the 7th grade, and 123 at the 8th grade were examined. Data were collected using a schedule created by the researchers.
Reading achievements and reading texts for each theme were included in the schedule created. The achievements in the activities of the
reading texts and the number of achievements are shown in the determination table. Descriptive analysis was used in the analysis of the
data. The distribution of the achievements within the activities is presented in tables and the findings were determined. It has been
revealed that the reading activities in the textbooks are aimed at acquiring the reading achievements of making inferences, interpreting
and answering the questions at all grade level. In conclusion, it was found that there were disproportions in the distribution of reading
activities to reading acquisitions and the activities were not compatible enough to achieve all reading acquisitions. Suggestions have been
developed within the scope of the findings and comments made.

Anahtar Kelimeler

Turkish textbooks, reading, activity, curricula, achievement

Ortaokul Düzeyindeki Okuma Etkinliklerine Eleştirel Bir Bakış

Öz

Dünyadaki gelişmeler ışığında her geçen gün insanların ihtiyaçları değişmekte, buna paralel olarak okuma becerisinin önemi artarak öğrencilerin yeni gelişmelere uyum sağlayabilmesi için öğretim programlarının güncellenmesi gerekmekte; ders kitaplarındaki okuma etkinliklerinin okuma kazanımlarını edindirecek nitelikte olması önem taşımaktadır. Bu sebeple yapılan araştırmada ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki okuma etkinliklerinin 2019 Türkçe öğretim programındaki okuma kazanımlarıyla uyumunu incelemek amaçlanmış, araştırma nitel araştırma desenlerinden durum çalışması olarak desenlenmiştir. Araştırmanın dokümanlarını ortaokul düzeyindeki Türkçe ders kitapları oluşturmaktadır. Beşinci sınıf düzeyinde 133, altıncı sınıf düzeyinde 113, yedinci sınıf düzeyinde 149, sekizinci sınıf düzeyinde ise 123 etkinlik incelenmiştir. Araştırmacılar tarafından oluşturulan bir çizelgeyle veriler toplanmıştır. Oluşturulan çizelgede her tema için için okuma kazanımları ve okuma metinleri yer almıştır. Okuma metinlerinin etkinliklerinde hangi kazanıma, kaç kez yer verildiği belirtke tablosunda gösterilmiştir. Verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Bütün sınıf düzeylerindeki kazanımların etkinlikler içindeki dağılımı tablolaştırılarak bulgular ortaya konmuştur. Türkçe ders kitabındaki okuma etkinliklerinin büyük bir çoğunluğunun çıkarımda bulunma, yorumlama ve sorulara yanıt vermeye yönelik okuma kazanımlarını edindirmeye yönelik olduğu saptanmıştır. Bu sebeple araştırma sonucunda okuma etkinliklerinin okuma kazanımlarına dağılımında orantısızlıklar olduğu, etkinliklerin bütün okuma kazanımlarını karşılayacak bir uyum içinde olmadığı tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular ve yapılan yorumlar kapsamında öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe ders kitabı, okuma, etkinlik, öğretim programı, kazanım

Kaynakça

• Akgül, A., Demirer, N., Gürcan, E., Karadaş, D., Karahan, İ., ve Uysal, A. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7. sınıf ders kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Aksan, D. (2006). Anadilimizin söz denizinde. Bilgi.
• American Library Association. (1998). Information literacy standarts for student learning standarts and indicators. American Library Association and the Association for Educational Communications and Technology.
• Aslan , C., Doğan Güldenoğlu, B., ve Altuntaş, İ. (2018). Türkçe ders kitaplarındaki söz sanatlarıyla ilgili sorular ve etkinlikler üzerine bir inceleme. Turkish Studies, 13(28), 47-66. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14729
• Ateş, M., Sur, E., ve Çelik, H. (2020). Türkçe öğretmenlerinin görsel okumayla ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-15.
• Ay, V. (2020). MEB 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki dil bilgisi etkinliklerinin değerlendirilmesi (Nevşehir örneği).[Yüksek lisans tezi]. Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi.
• Başaran, M. (2019). 4. sınıf öğrencilerinin başlık bulma becerileri. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(11), 51-61. https://doi.org/10.20860/ijoses.513264
• Batur, Z., ve Özdemir, P. (2021). Türkçe ders kitabı etkinliklerinin kazanımlarla örtüşme durumları. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 5(1), 47-68.
• Bhave, V. (2008). Özsel olan ve ima edilen. M. Hern (Ed.), Alternatif eğitim hayatımızın okulsuzlaştırılması içinde (s.35-43). Kalkedon. Bowen, G.A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative research journal, 9(2),27
• Büyükkantarcıoğlu, N. (2006). Toplumsal gerçeklik ve dil. Multilingual.
• Cain, K. (2006). Children's reading comprehension: The role of working memory in normal and impaired development. Academic Press (s. 61-91). içinde. https://doi.org/10.1016/B978-012554465-8/50005-3
• Calp, M., ve Alpkaya, C. (2021). LGS Türkçe sorularının Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarına uygunluğu üzerine bir çalışma. Ana Dili Eğitimi Dergisi , 9(2), 632-654. https://doi.org/10.16916/aded.852085
• Ceylan, S., Duru, K., Erkek, G., ve Pastutmaz, M. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6 ders kitabı. MEB.
• Çağlar, M. Ç., ve Canbulat, M. (2021). Türkçe öğretim programının ve Türkçe ders kitabının dilbilim açısından incelenmesi. Ana dili eğitimi dergisi, 9(1), 210-224.
• Çakır, P. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 8(1), 1171-1180.
• Çalışkan, G. (2016). Türkçe dersi öğretim programı ve Türkçe ders kitapları: 5. sınıf Türkçe ders kitabına yönelik bir inceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(2), 200-214.
• Çapraz Baran, Ş., ve Diren, E. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 5. sınıf ders kitabı. Anıttepe.
• Çetinkaya, Z. (2005). Basit tekrar ve alıştırmalar yoluyla sözcük öğretimi. Dil Dergisi, 130, 68-85.
• Çevik, A., ve Güneş , F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 272-286.
• Day, R. R., ve Park, J.-s. (2005). Developing reading comprehension questions. Reading In A Foreign Language, 17(1), 60-73.
• Davoudi, M. (2005). Inference generation skill and text comprehension. The Reading Matrix, 5(1), 106-213.
• Demirhan Bal, F. (2019). 2018 Türkçe öğretim programı kazanımları ile 1. sınıf Türkçe ders kitabı etkinliklerinin örtüşmesi. [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Deniz, K., Tarakcı, R., ve Karagöl, E. (2019). Okuma kazanımları açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 688-708.
• Diker Coşkun, Y. (2016). ERG eğitim izleme raporu 2016-2017 öğretim programları. Eğitim Reformu Girişimi. https://www.researchgate.net/profile/YelkinCoskun/publication/320271970_ERG_Egitim_Izle me_Raporu_2016-2017_Ogretim_Programlari/links/59d9eeccaca272e6096bc2f1/ERG-EgitimIzleme-Raporu-2016-2017-Oegretim-Programlari.pdf