The Examination of translations of “Bel Ami” by Guy de Maupassant in Terms of Gideon Toury’s Target Oriented Translation Approach and Translation Strategies

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 4, 178 - 192, 30.12.2023

Yasemin Karayiğit , Perihan Yalçın

https://doi.org/10.29228/ijlet.72221

Öz

Although translation, which has managed to be an important field of endeavour in every period from past to present, has been intertwined with many branches of science throughout human history, the history of translation studies dates back to the last three quarters. Translation, which allows societies to always communicate with and get to know one another, has become a goal with translation studies. In our age, where people's access to information has become much easier due to the impact of globalization, translation studies are of great importance for societies to get to know one another more closely and better in every sense. Guy de Maupassant, one of the most important writers of French literature, wrote his work Bel Ami in 1885, when his career was at its peak. The work, which was previously the subject of different studies, now has many translations and cinema adaptations. We aimed to examine three translations of Guy de Maupassant's work Bel Ami, translated from French into Turkish by different translators at different times, in the light of Gideon Toury's target oriented theory. In this study, the qualitative research method was used. The Turkish translations, the subject of our study, belong to different publishing years and publishing houses. The examples from the translations were examined in terms of Toury's principles of "acceptability" and "adequacy" and translation strategies. According to research results, it was concluded that T1 complies with the adequacy principle and T2 and T3 comply with the acceptability principle.

Anahtar Kelimeler

Target-oriented theory, Acceptability, Adequacy, Translation strategies, Bel Ami

Guy de Maupassant'ın "Bel Ami" Çevirilerinin Gideon Toury'nin Hedef Odaklı Çeviri Yaklaşımı ve Çeviri Stratejileri Açısından İncelenmesi

Öz

Geçmişten günümüze her dönemde önemli bir uğraş alanı olmayı başaran çeviri, insanlık tarihi boyunca birçok bilim dalı ile iç içe olmasına rağmen çeviribilim çalışmalarının geçmişi son üç çeyreğe dayanmaktadır. Toplumların birbirleriyle her daim iletişimde olmasına ve birbirlerini tanımasına olanak tanıyan çeviri, çeviribilim çalışmaları ile bir amaca dönüşmüştür. Küreselleşmenin etkisiyle beraber insanların bilgiye ulaşma hızının oldukça kolaylaştığı çağımızda çeviribilim çalışmaları toplumların birbirlerini her anlamda daha yakından ve daha iyi tanımaları açısından büyük önem taşımaktadır. Fransız edebiyatının en önemli yazarlarından biri olan Guy de Maupassant, Bel Ami isimli eserini 1885 yılında kariyerinin en parlak olduğu dönemde kaleme almıştır. Daha önce farklı çalışmalara konu olan eserin günümüzde birçok çevirisi ve sinema uyarlaması bulunmaktadır. Biz ise, Guy de Maupassant’nın Bel Ami isimli eserinin farklı zamanlarda farklı çevirmenlerden tarafından Fransızcadan Türkçeye çevrilen üç çevirisini Gideon Toury’nin erek odaklı kuramı ışığında incelemeyi hedefledik. Bu çalışmada, bilimsel araştırma yöntemlerinden nitel çalışma yöntemine başvurulmuştur. Çalışmamıza konu olan çeviri eserlerin yayınevlerinin ve yıllarının farklı olmasına dikkat edilmiştir. Ele alınan çeviri örnekleri Toury’nin “kabul edilebilirlik” ve “yeterlilik” ilkeleri ile çeviri stratejileri açısından incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, Ç1’in yeterlilik ilkesine uygun Ç2 ve Ç3’ün kabul edilebilirlik ilkesine uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Erek odaklı çeviri, Kabul edilebilirlik, Yeterlilik, Çeviri stratejileri, Bel Ami

Kaynakça

• Bengi-Öner, I. (1995) Çeviribilimde bireysel kuramdan geniş ölçekli bir bakış açısına doğru. Çeviri ve çeviri kuramları üzerine söylemler. İstanbul: Düzlem Yayınları.
• Ece, A. (2013). Erek-Odaklı Kuram, Skopos Kuramı ve Bağıntı Kuramı bağlamında çeviri eğitimi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 26 (26), 49-58.
• Eruz, S. (2008). Akademik çeviri eğitimi, çeviri amaçlı metin çözümlemesi. İstanbul: Multilingual.
• Göktaş, N. (2014). Yorumlayıcı Çeviri Kuramı’ndan çeviri eğitimine: Yorumlayıcı Çeviri Yöntemi. Dialog, 2014/2, 46-60.
• Göktürk, A. (1994). Çeviri: Dillerin dili. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Güneş, İ.(2021). Kültürel dönüşüm ve çeviri olgusu. Journal of Human Sciences, 18(4), 578-591. Doi:10.14687/jhs.v18i4.6213.
• Maupassant, G. d. (1973). Bel -Ami. Éditions Gallimard.
• Maupassant, G. d. (1968). Güzel Dost. (Çev. V. G. Üretürk). İstanbul: Nil Yayınevi.
• Maupassant, G. d. (2012). Bel-Ami. (Çev. A. Karahasan). İstanbul: Telos Yayınevi.
• Maupassant, G. d. (2015). Bel-Ami. (Çev. C. Belge). İstanbul: İletişim.
• Odacıoğlu, C. & Barut, E. (2018). Çeviri usul, strateji ve yöntemleri üzerine bir analiz. Tarih Okulu Dergisi (TOD), (34), 1363-1392.
• Rakova, Z. (2016) Çeviri kuramları, çev. Yusuf Polat, Ankara: Çevirmen Yayını.
• Sığırcı, İ. (2022). Çeviri felsefesi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Stolze, R. (2013), Çeviri kuramları: Giriş. (Çev. E. Durukan). İstanbul: Değişim Yayınları.
• Suçin, M.H. (2013). Öteki dilde var olmak: Arapça çeviride eşdeğerlik. İstanbul: Say yayınları.
• Özcan, M. & Eray, A. (2017). Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Huzur adlı romanının Arapçaya çevirisindeki deyiş, deyim, atasözleri ve manilerin çoğul dizge kuramı ışığında incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 12(3), 701-716.
• Özcan, O. (2020). Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının Frankofon dünyasındaki bir elçisi: Çevirmen Tahsin Saraç. O. Coşkun (Ed.), Çeviribilimden izdüşümler I (ss.11-58). İstanbul: Kesit Yayınları
• Tahir Gürçağlar, Ş. (2016) Çevirinin ABC’si. (3.baskı) Ankara: Say Yayınları.
• TDK. Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr/ (ET. 23.03.2023)
• Yalçın, P. (2015). Çeviri stratejileri kuram ve uygulama. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Yalçın, P. (2019). Gustave Flaubert’in “Trois Contes” (Üç Hikâye) adlı eserinin çeviri stratejileri ve işlemleri açısından incelenmesi. International Journal of Languages Education and Teaching. (7)4, 355364.
• Yazıcı, M. (2011). Çeviribilimde araştırma. İstanbul: Multilingual.
• Yücel, F. (2007). Tarihsel ve kuramsal açıdan çeviri bilimi. Ankara: Dost.
• Zeytinkaya, D. (2016). Gideon Toury’nin Erek Odaklı Kuramı ışığında Bedrettin Tuncel’in İnsandan Kaçan başlıklı çevirisi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, RumeliDE-2016.4 NisanÖzel Sayı 1., 35-47. Doi: 10.29000/rumelide.336457.