İŞLETMELERİN STRATEJİLERİ ile İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNİ UYUMLAŞTIRMANIN ÖNEMİ ÜZERİNE LİTERATÜRDEKİ TARTIŞMALAR ve UYGULAMADAN ÖRNEKLER

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 7, 1 - 18, 28.02.2020

Murat Çubukcu

https://doi.org/10.29064/ijma.654447

Öz

Bu çalışmamızda, işletmelerin stratejileri ile insan kaynakları yönetimini uyumlaştırmanın önemi üzerine literatürdeki tartışmalara odaklanılmaktadır. Ayrıca konu hakkındaki literatür çerçevesinde Türkiye’de ki büyük ölçekli işletmelerin insan kaynakları yönetimi ile uyguladıkları stratejiler, uygulamadan örnekleri ile birlikte kuramsal olarak ortaya konulmuştur. İşletmelerin insan kaynakları yönetimi ile uyguladıkları stratejilerin uyumu hakkında ki tartışma ve ulaşılan sonuçlarla, işletmelerin mevcut durumlarına ayna tutmak ve gelecek için öngörü oluşturarak literatürdeki ilgili tartışmaları tespit etmek ve aynı zamanda ilgili alan yazınına anlamlı bir katkı sunmak amaçlanmıştır. Bu amaçla, işletmelerde uygulanan stratejiler ile insan kaynağı ve yönetiminin uyumunun önemi, literatürdeki tartışmalar ışığında, Türkiye’de faaliyet gösteren büyük ölçekli işletmelerin stratejik insan kaynakları uygulamalarından örnekler ile sunulmuştur. İçerik analizi yapılarak işletmelerin internet sitelerinden, kitaplardan ve makalelerden elde edilen bilgilerin bir anlam kazandırılması amacıyla sistematik olarak incelenmesi için bilgilerin elde edildiği şekilde alıntılar şeklinde aktarılmıştır. Makale konumuz ile ilgili kaynakların gözden geçirilmesi, görüşler, tutumlar ve betimlemelerin bulunması sağlanmıştır. Çalışmamızda Türkiye’de sektörlerinde önde gelen büyük ölçekli ve kasti örnekleme yöntemi ile seçilen işletmelerin kurumsal profilleri, misyon ve vizyon ifadeleri ve uyguladıkları bazı stratejiler, örnekleri ile ortaya konulmuştur. Yapılan yazın taraması sonucunda, işletmelerde uygulanan stratejiler ile insan kaynaklarının uyumlaştırılması konusunun önemli bir tartışma alanı olduğu görülmüştür. Makalemizde, işletmelerin iç ve dış çevre koşullarına ve sahip oldukları kaynak ve yeteneklerine uygun seçtikleri stratejilerini insan kaynakları ile uyumlaştırarak, taşıdıkları misyon ve öngördükleri vizyon ifadelerine yansıtılarak kurumsal profillerini oluşturdukları, yapılan yazın taraması sonucunda tespit edilmiş ve konu hakkındaki literatürdeki tartışmalar ortaya konulmuştur. Konunun uygulanabilirliğinin desteklenmesi amacıyla, seçilen işletmelerde ki stratejik insan kaynakları yönetimi örnekleri ile açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Strateji, Stratejik Yönetim, İnsan Kaynağı, İnsan Kaynakları Yönetimi, Uyum

Kaynakça

• Adler, P. ve Kwon, S. W. (2002). “Social Capital: Prospects for a New Concept”, Academy of Management Review, Vol. 27, No. 1, January, 17-40.
• Akgeyik, T. (2002). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi, İstanbul: İ.Ü. İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları. 41. Seri.
• Alan, H. ve Sözen, C. H. (2017). “Biçimsel ve Biçimsel Olmayan Sosyal Ağların Sosyal Sermaye Edinimindeki Rolü: Kadın Yönetim Kurulu Üyeleri Üzerine Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt 9, Sayı 1, Mart, 339-361.
• Barney, J. B., & Hesterly, W. S. (2012). Strategic Management and Competitive Advantage, 4.b., New Jersey: Pearson.
• Başar, H. (1997). İşletmelerde Stratejik Planlama ve Yönetim, Yönetim ve Organizasyon Seminer Notları. Konya: KTO Yönetici Eğitim Merkezi Yayınları.
• Baird, L. ve Meshoulam, I. (1988). “Managing Two Fits of Strategic Human Resource Management”. Academy of Management Review. 14, 116-128.
• Becker, E.B. ve Huselid, M.A. (2006). “Strategic Human Resources Management: Where Do We Go From Here?”, Journal of Management, 32/6, 898-925.
• Becker, B. ve Gerhart, B. (1996). “The Impact of Human Resource Management on Organizational Performance: Progress and Prospects”, Academy of Management Journal, 39/4, 779-801.
• Bingöl, D. (2014). İnsan Kaynakları Yönetimi, 9. Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Braam, J.M. ve Nıjssen, E.J. (2004). “Performance Effects of Using the Balanced Scorecard: A Note on the Dutch Experience”, Long Range Planning, 37, 335–349.
• Chan, L.M., Shaffer, M.A. ve Snape, E. (2004). “In search of sustained competitive advantage: the impact of organizational culture, competitive strategy and human resource management practices on firm performance”, International Journal of Human Resource Management, Vol. 15, No. 1, February, 18-19.
• Collıns, D. ve Montgomery, C. (1995). “Competing on Resources Strategy in the 1990s”, Harvard Business Review. Temmuz-Ağustos, 118-128.
• Collins, J. C., & Porras, J. I. (2001). Kalıcı Olmak. Çeviren: Zuhal Çivi, 2. b., İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• David, F.R. (2011). Strategic Management (Concepts and Cases), Global Edition. 13. Edt., New Jersey: Pearson Education.
• Dinçer, Ö. (2013). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, 9. Baskı, İstanbul: Alfa Yayım.
• Eren, E. (2013). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, 9. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• Eren, E. (2015). Stratejik Yönetim Vak’aları. 1. Baskı, İstanbul: Beta Basım.
• Fonfara, K., Mrozek, M. R. ve Leszczynski, G. (2018). “Change in Business Relationships and Networks: Concepts and Business Reality”, Industrial Marketing Management, Vol. 78, April, 1-4.
• Grant, R. M., & Jordan, J. (2014). Stratejinin Temelleri. Çev. Gamze Sart, 1. b., Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Hambrick, D. C., & Fredrickson, J. W. (2001). Are You Sure Have A Strategy. The Academy of Management Executive, 19(4), 48-58.
• Hittmar, S. ve Jankal, R. (2015). “Strategic Management of Networks”, Management of Network Organizations, Springer, 5-22. (e-book: SROKA Wlodzimierz, HITTMAR Stefan, Management of Network Organizations, Springer, 2015).
• Hodge, B.J., Anthony, W. P. ve Gales, L.M. (2003). Organization Theory, 8.b., New Jersey: Prentice Hall.
• Kaplan, R.S. ve Norton, D.P. (2014). Strateji Haritaları, 4. Baskı. Çev. Şeyda Öztürk, İstanbul: Alfa Basım.
• Karakayacı, Ö. & Dinçer, İ. (2018). Social Networks and Innovation in Industrial Clusters: A Study in case of Turkish Industrial Clusters. Megaron, 13(3), 374-394.
• Karaman, R., Kargın, M., Gülel, M. & Kuğu, T. D. (2007). Stratejik Planlama Uygulamalarının Havayolu İşletmelerindeki İzleri. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 7(13), 309-323.
• Keçecioğlu, T. ve Aksu, S.G. (2014). Yüksek Potansiyelli Çalışanlar, 1. Baskı, Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Keskin, B. ve Koper, Ö.Ç. (2012). “Türkiyeli Şirketlerin Sürdürülebilirlik Stratejileri Var mı?”, CSR Consulting Turkey, Şubat; http://www.sosyalinovasyonmerkezi.com.tr/yayin/30201220001.pdf.
• Kourdi, J. (2014). İş Stratejisi, 1. Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Köseoğlu, M.A., Barca, M. ve Karayormuk, K. (2009). Strateji Yayılım Düzeylerine Göre Şirket Performansları Farklılık Gösterir mi? Tekstil Firmaları Üzerine Bir Araştırma. 17.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Eşkişehir: Osmangazi Üniversitesi Yayınları No: 162.
• Luecke, R. (2015). Strateji, 3. Baskı, Harvard Business Press., Çev. Turan Parlak, İstanbul: İş Bankası Yayını.
• McGrath, R. G. (2013). Rekabet Avantajının Sonu, Çeviren: İlker GÜLFİDAN, İstanbul: Optimist Yayınları.
• Michie, J. ve Sheehan, M. (2005). “Business Strategy, Human Resources. Labour Market Flexibility and Competitive Advantage”, International Journal of Human Resource Management, 16/3, 445–464.
• Mintzberg, H. ve Waters, J.A. (1985). “Of Strategies, Deliberate and Emergent”, Strategic Management Journal, 6, 257–272.
• Oliver, A. L. & Ebers, M. (1998). Networking Network Studies: An Analysis of Conceptual Configurations in the Study of Inter-organizational Relationships. Organization Studies, 19(4), 549-594.
• Olson, E. M., Slaater, S. F., & Hult, G. T. (2005). The Performance Implications of Fit Among Business Strategy,Marketing Organization Structure and Strategic Behavior. Journal of Marketing, 69, 49-65.
• Ortega, E. M., Molina, P. J. F., Azorin, M. & Corte’s, E.C. (2010). Competitive Strategy, Structure and Firm Performance, Management Decision, 48(8), 1282-1303.
• Öncü, M. A., Çömlekçi, İ., & Coşkun, E. (2010). Havayolu Şirketlerinin Uyguladıkları Finansal Stratejiler Üzerine Bir Araştırma. Düzce Üniv. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 27-58.
• Povah, N. (2014). “Vuca Kalıcıdır! Geçmesini Beklemeyin!”, Harvard Business Review, Eylül.
• Schuler, R. ve Jackson, S. (1987). “Linking Competitive Strategies With Human Resource Management Practices”, The Academy of Management Executive, 1/3, 207–219.
• Schuler, R.S. (1992). “Strategic Human Resource Management: Linking the People with the Strategic Needs of the Business”, Organizational Dynamics, Summer, 18–31.
• Steen, J., Coopmans, C. ve Whyte, J. (2006). “Structure and Agency? Actor-Network Theory and Strategic Organization”, Strategic Organization, Vol. 4, No. 3, August, 303-312.
• Tichy, N. (1983). “The Essentials of Strategic Change Management”, Journal of Business Strategy, Spring, Vol. 3, No. 4, 65-66.
• Tulga, Ş. S. (2015). Yüksek Performanslı ve Sürdürülebilir İş Stratejisi Tasarlamak, Harvard Business Review.
• Ulrich, D. (1992). “Strategic and Human Resource Planning: Linking Customer and Employees”, Human Resource Planning, 15/2, 47–62.
• Ülgen, H. ve Mirze, S.K. (2013). İşletmelerde Stratejik Yönetim, 7. Baskı, İstanbul: Beta Yayınevi.
• Werbel, J.D. ve DeMarie, S.M. (2005). “Aligning Strategic Human Resources Management and Person –Environment Fit”, Human Resource Management Review, 15, 247–262.
• Wheelen, T., & Hunger, D. J. (2012). Strategic Management and Business Policy. 13.Edt., Bentley University, Pearson.
• Yazgan, T. (2011). Stratejik Yönetim, 1. Baskı, İzmir: Konak Belediyesi Kültür Yayınları: 6.
• Yüzbaşıoğlu, N. (2004). 2000’li Yıllarda Strateji ve Planlama, 1. Baskı, Konya: Çizgi Kitabevi.
• http://aa.com.tr/tr/sirket-haberleri/gundem/6203049, 25.10.2019.
• http://www.airporthaber.com/kose-yazilari/pegasus--stratejisi-low-costun--fitratinda-var.html, 21.09.2019.
• https://www.bim.com.tr/Categories/627/bim-anlayisi.aspx, 22.10.2019.
• http://www.capital.com.tr/yonetim/pazarlama/fark-yaratan-arayi-aciyor-haberdetay-1201, 22.10.2019.
• http://www.capital.com.tr/yonetim/pazarlama/musteriyi-dinleyip-para-kazaniyorlar-haberdetay-3251, 21.09.2019.
• http://www.capital.com.tr/is-dunyasi/sirketler-ve-yoneticiler/migrosun-yeni-plani-haberdetay-21980?sayfa=3, 21.09.2019.
• http://www.canaktan.org/yonetim/toplam_kalite/gurular/hamel.htm, 21.09.2019.
• http://www.capital.com.tr/sektorler/perakende/yeni-genel-mudurun-migrosu-buyutme-plani-haberdetay-2396, 21.09.2019.
• http://www.capital.com.tr/yonetim/liderlik/-16-efsane-stratejilerin-en-iyisi-haberdetay-7180, 21.09.2019.
• http://docplayer.biz.tr/1301047-Bim-2014-faaliyet-raporu.html, 25.10.2019.
• https://www.flypgs.com/pegasus-hakkinda/genel-bakis#filter=.filter-step1, 21.09.2019.
• https://www.flypgs.com/pegasus-hakkinda/politikalar, 21.09.2019.
• http://www.garanti.com.tr/tr/garanti_hakkinda/insan_kaynaklari/insan_kaynaklari_politikalari.page, 25.10.2019.
• http://www.garanti.com.tr/tr/garanti_hakkinda/garantiyi_taniyin/vizyon_misyon_degerler.page, 25.10.2019.
• http://www.garanti.com.tr/garantiyitaniyin, 25.10.2019.
• http://www.isfikirleri-girisimcilik.com/perakendede-yeni-trend-kucuk-magazalarla-buyumek, 21.09.2019.
• http://www.karsan.com.tr/images/kurumsal/karsan-dergi-sayi-1.pdf, Karsan Dergi, Sayı: 1, Aralık 2010, ss.10.
• http://www.karsan.com.tr/hakkimizda/detay.aspx?SectionID=wsr4L2y7i6tbg6pVKaPqSQ%3D%3D&ContentID=iEoeRr%2BnHqzp7mNkChjxqA%3D%3D, 21.09.2019.
• http://www.karsan.com.tr//hakkimizda/detay.aspx?SectionID=a726P4Ml5DwLVTHjPWZyWg%3d%3d&ContentID=H%2bv1JNcITRyoXIM%2bLbn%2fVQ%3d%3d, 21.09.2019.
• https://www.karsan.com/tr/kurumsal/karsan-hakkinda/vizyon-misyon, 21.09.2019.
• https://www.karsan.com/tr/kurumsal/karsan-hakkinda/degerlerimiz, 21.09.2019.
• https://www.karsan.com/tr/kurumsal/karsan-hakkinda/is-modeli, 21.09.2019.
• https://www.karsan.com/tr/kurumsal/karsan-hakkinda/politikalarimiz, 21.09.2019.
• http://www.messegitim.com.tr/ti/626/0/KARSAN-IK-Sorumlusu-Yasemin-OZCAN-IK-Egitim-Politikasi-Hakkindaki-Sorularimizi-Yanitladi, 21.09.2019.
• http://m.milliyet.com.tr/Uzmanpara/NewsArticle?ID=49740, 20.09.2019.
• https://www.migroskurumsal.com/Icerik.aspx?IcerikID=40, 20.09.2019.
• https://www.migroskurumsal.com/Icerik.aspx?IcerikID=43, 20.09.2019.
• https://www.migroskurumsal.com/Icerik.aspx?IcerikID=47, 20.09.2019.
• https://www.migroskurumsal.com/userfiles/file/faaliyet_raporu/Migros_Ticaret_2011_Yili_Faaliyet_Raporu.pdf, s.23, 21.09.2019.
• https://www.migroskurumsal.com/userfiles/file/faaliyet_raporu/Migros_Ticaret_2011_Yili_Faaliyet_Raporu.pdf, s.45, 21.09.2019.
• http://www.tripsta.com.tr/havayolu-sirketleri/pegasus-ucak-bileti, 21.09.2019.
• http://www.turkcell.com.tr/tr/hakkimizda/genel-bakis/vizyon-ve-stratejimiz, 21.09.2019.
• http://turizmguncel.com/haber/iste-pegasus'un-kisa-zamanda-sagladigi-buyume-basarisinin-sirri-h20591.html, 21.09.2019.
• http://www.pegasusyatirimciiliskileri.com/hakkimizda/stratejik-hedefler.aspx, 21.09.2019.
• http://www.vestel.com.tr/tr-tr/Kurumsal/MisyonVeVizyon.aspx, 25.10.2019.
• http://www.vestel.com.tr/tr-tr/Kurumsal/insankaynaklari.aspx, 25.10.2019.
• http://www.vestel.com.tr/tr-tr/kurumsal/OrtakDegerlerimiz.aspx , 25.10.2019.
• http://www.vestelyatirimciiliskileri.com/surdurulebilirlik/yonetim-kurulu-baskani.aspx, 25.10.2019.
• http://yatirimci.turkcell.com.tr/2011/turkcell-hakkinda/vizyonumuz-degerlerimiz66ae.html?o=Turkcell Alt01&osa=tr01
• http://yatirimci.turkcell.com.tr/2011/turkcell-hakkinda/stratejik-önceliklerimiz7f0f.html?o=Turkcell Alt01&osa=tr02