ÖRGÜTSEL DIŞLANMA ALGISININ İŞTEN AYRILMA NİYETİNE ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞIN ROLÜ

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 1, 236 - 256, 31.03.2021

Beyza Erer

https://doi.org/10.17130/ijmeb.776928

Cited By: 2

Öz

Çalışmanın temel amacı örgütsel dışlanma algısının banka çalışanlarının işten ayrılma niyetlerine etkisinde örgütsel bağlılığın aracı rolünü tespit etmektir. Bu amaca yönelik olarak bir model geliştirilmiş ve modeli test etmek için uygulama yapılmıştır. Araştırmada örgütsel dışlanma, işten ayrılma niyeti ve örgütsel bağlılık ile ilgili ölçeklerin bulunduğu anket formu kullanılmıştır. Hazırlanan anket formu, basit tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılarak Konya il merkezinde faaliyet gösteren 373 özel banka çalışanına iletilmiştir. Elde edilen veriler IBM SPSS 21 ve AMOS 21 programları kullanılarak betimsel istatistikler, korelasyon analizi, doğrulayıcı faktör analizi ve Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) ile değerlendirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, örgütsel dışlanma algısının işten ayrılma niyeti üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı; örgütsel bağlılık üzerinde ise negatif yönlü ve anlamlı etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca örgütsel bağlılığın işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi negatif ve anlamlıdır. Son olarak ise, örgütsel dışlanma algısının işten ayrılma niyetine etkisinde örgütsel bağlılığın kısmi aracı rolünün olduğu görülmüştür. Sonuç olarak uyum iyiliği değerleri istenilen sınırlar içinde bulunan ölçme modeline göre hipotezler kabul edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

örgütsel bağlılık, örgütsel dışlanma, işten ayrılma niyeti

THE ROLE OF ORGANIZATIONAL COMMITMENT IN THE EFFECT OF ORGANIZATIONAL OSTRACISM PERCEPTION ON THE INTENTION OF JOB QUITTING

Öz

Çalışmanın temel amacı örgütsel dışlanma algısının banka çalışanlarının işten ayrılma niyetlerine etkisinde örgütsel bağlılığın aracı rolünü tespit etmektir. Bu amaca yönelik olarak bir model geliştirilmiş ve modeli test etmek için uygulama yapılmıştır. Araştırmada örgütsel dışlanma, işten ayrılma niyeti ve örgütsel bağlılık ile ilgili ölçeklerin bulunduğu anket formu kullanılmıştır. Hazırlanan anket formu, basit tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılarak Konya il merkezinde faaliyet gösteren 373 özel banka çalışanına iletilmiştir. Elde edilen veriler IBM SPSS 21 ve AMOS 21 programları kullanılarak betimsel istatistikler, korelasyon analizi, doğrulayıcı faktör analizi ve Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) ile değerlendirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, örgütsel dışlanma algısının işten ayrılma niyeti üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı; örgütsel bağlılık üzerinde ise negatif yönlü ve anlamlı etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca örgütsel bağlılığın işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi negatif ve anlamlıdır. Son olarak ise, örgütsel dışlanma algısının işten ayrılma niyetine etkisinde örgütsel bağlılığın kısmi aracı rolünün olduğu görülmüştür. Sonuç olarak uyum iyiliği değerleri istenilen sınırlar içinde bulunan ölçme modeline göre hipotezler kabul edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

örgütsel dışlanma, örgütsel bağlılık, işten ayrılma niyeti

Kaynakça

• Allen, N. & Meyer, J. P. (1990). The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
• Anderson, J. C. & Gerbing D. W. (1988). Structural Equation Modeling in Practice: A Review and Recommended Two-Step Approach. Psychological Bulletin, 103(3), 411-423.
• Arnold, J. (2005). Work Psychology: Understanding Human Behaviour in the Workplace. 4. Edition. London: Prentice Hall Financial Times.
• Bayarçelik, E. B. & Fındıklı, A. M. (2016). The Mediating Effect of Job Satisfaction on The Relation Between Organizational Justice Perception and Intention to Leave. ProcediaSocial and Behavioral Sciences, 235, 405.
• Becker, H. S. (1960). Notes on the Concept of Commitment. American Journal of Sociology, 66, 33.
• Chen, H. F. & Chen, Y. C. (2008). The Impact of Work Redesign and Psychological Empowerment on Organizational Commitment in a Changing Environment: An Example from Taiwan's State-Owned Enterprises. Public Personnel Management, 37(3), 279-302.
• Comfrey A. L. & Lee, H. B. (1992). A First Course in Factor Analysis. ABD: Hillsdale Lawrence Erlbaum Associates.
• Çalışkan, A. & Pekkan, Ü. N. (2019). Örgütsel Dışlanma: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması”, 7. Örgütsel Davranış Kongresi, 1-2 Kasım, Bildiriler Kitabı, 879-887. Dağlı, A., Elçiçek, Z. & Han, B. (2018). Örgütsel Bağlılık Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1767.
• Erdirençelebi, M. & Ertürk, E. (2018). Çalışanların Örgütsel Yalnızlık Algısının İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(2), 603-618.
• Ferris, D. L., Brown, D. J. , Berry, J. W. & Lian, H. (2008). The Development and Validation of the Workplace Ostracism Scale. Journal of Applied Psychology, 93(6), 1348.
• Gorsuch R. L. (1983). Factor Analysis. ABD: Hillsdale Lawrence Erlbaum Associates.
• Gül, H. (2002). Örgütsel Bağlılık Yaklaşımlarının Mukayesesi ve Değerlendirmesi. Ege Academic Review, 2(1), 37-45.
• Haq, I. U. (2014). Workplace Ostracism and Job Outcomes: Moderating Effects of Psychological Capital. In Human Capital Without Borders: Knowledge and Learning for Quality of Life: Proceedings of The Management, Knowledge and Learning International Conference 2014 (pp. 1309-1323). Örebro, Sweden: ToKnowPress.
• Holtom, B. C., Mitchell, T. R., Lee T. W. & Eberly, M. B. (2008). Turnover and Retention Research: A Glance at the Past, a Closer Review of the Present, and a Venture into the Future. The Academy Of Management Annals, 2(1), 233.
• İslamoğlu, A. H. & Alnıaçık, Ü. (2019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, 6.Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık. Jamieson, J. P., Harkins, S. G. & Williams, K. D. (2010). Need Threat Can Motivate Performance After Ostracism. Personality and Social Psychology Bulletin, 36(5), 690.
• Kanter, R. M. (1968). Commitment and Social Organization: A Study of Commitment Mechanisms in Utopian Communities. American Sociological Review, 33(4), 499. Karataş A. (2013). Otel İşletmelerinde Kronizmin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkileri Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler.
• Kaur, B. & Mohindru, P. (2013). Antecedents of Turnover Intentions: A Literature Review. Global Journal of Management and Business Studies. 3(10), 1219-1230. Kumral, T. (2017). İşyeri Nezaketsizliği Ve Örgütsel Sessizlik İlişkisinde Örgütsel Dışlanmanın Aracı Rolü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler.
• Köse, S., Çakan, S. & Terzi, D. (2018). Örgütsel Adaletsizliğin Örgütsel Dışlanmaya Etkisinde Psikolojik Dayanıklılığın Aracı Rolü. İşletme Bilimi Dergisi, 6(1), 249.
• Liu, H. & Xia, H. (2016). Workplace Ostracism: A Review and Directions for Future Research. Journal of Human Resource and Sustainability Studies, 4, 197-201.
• Lyu, Y. & Zhu, H. (2019). The Predictive Effects of Workplace Ostracism on Employee Attitudes: A Job Embeddedness Perspective. Journal of Business Ethics, 158(8), 1083–1095. MacDonald, G., & Leary, M. R. (2005). Why does social exclusion hurt? The relationship between social and physical pain. Psychological Bulletin, 131, 202-223.
• Meydan, H. C. & Şeşen, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi Amos Uygulamaları. 2.Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Meyer, J. P. & Allen, N. J. (1991). A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 67-72.
• Meyer, J. P. & Allen, N. J. (1997). Commitment in the Workplace: Theory, Research, and Application. London: Thousands Oaks.
• Morrow, P.C. (1983). Concept Redundancy in Organizational Research: The Case of Work Commitment. Academy of Management Review, 8(3), 491.
• Ng, T. W. H. (2017). Can Idiosyncratic Deals Promote Perceptions of Competitive Climate, Felt Ostracism, and Turnover?. Journal of Vocational Behaivor, 99, 118-131.
• O’Reilly, C. A. & Chatman, J. (1986). Organizational Commitment and Psychological Attachment: The Effects of Compliance, Identification, and Internalization on Prosocial Behavior. Journal of Applied Psychology, 71(3), 492.
• Sabuncuoğlu, E. T. (2007). Eğitim, Örgütsel Bağlılık Ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Ege Akademik Bakış, 7(2), 617.
• Sheldon, M. E. (1971).Investments and Involvements as Mechanisms Producing Commitment to the Organization. Administrative Science Quarterly, 16, 143-150.
• Singh, P. & Loncar, N. (2010). Pay Satisfaction, Job Satisfaction and Turnover Intent. Relations Industrielles/ Industrial Relations, 65(3), 271.
• Sommer, K. L., Williams, K. D., Ciarocco, N. J. & Baumeister, R. F. (2001). When Silence Speaks Louder Than Words: Explorations into the Intrapsychic and Interpersonal Consequences of Social Ostracism. Basic and Applied Social Psychology, 23(4), 226.
• Şahin, M. & Bedük, A. (2019). Banka Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyleri: Konya İlinde Bir Uygulama. Ereğli International Science and Academic Congress, 9-10 Mart, Ereğli, Türkiye, Bildiriler Kitabı, 153-161.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2019). Using multivariate statistics. Boston, MA: Pearson.
• Thompson, M. & Heron, P. (2005). The Difference A Manager Can Make: Organizational Justice and Knowledge Worker Commitment. International Journal of Human Resource Management. 16(3), 383.
• Walmsley, A. (2004). Assessing Staff Turnover: A View from the English Riviera. International Journal Of Tourism Research, 6(4), 275.
• Williams, K. D. (2007). Ostracism. Annual Revıew of Psychology, 58, 428.
• Wu, L., Yim, F. H., Kwan, H. K. & Zhang, X. (2012). Coping With Workplace Ostracism: The Roles Of Ingratiation And Political Skill In Employee Psychological Distress. Journal of Management Studies, 49 (1), 178-199.
• Yalçın, A. & İplik, F. N. (2005). Beş Yıldızlı Otellerde Çalışanların Demografik Özellikleri İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Adana İli Örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 398.
• Yardım, .M. (2019). Sanayi ve Hizmet Sektörü Çalışanlarında Duygusal Emeğin Tükenmişlik Üzerine Etkisi, Örgütsel Dışlanmanın Bu etkideki Aracı Rolü Üzerine Bir Araştırma, Mersin İli Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi),.Toros Üniversitesi, Sosyal Bilimler.
• Yenihan, B., Öner, M. & Çiftyıldız, K. (2014), İş Stresi ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Otomotiv İşletmesinde Bir Araştırma. Çalışma İlişkileri Dergisi, 5(1), 40.
• Yıldız, K. (2013). Örgütsel Bağlılık ile Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(6), 855.
• Zhao, H., Peng, Z. & Sheard, G. (2013). Workplace Ostracism And Hospitality Employees Counterproductive Work Behaviors: The Joint Moderating Effects Of Proactive Personality And Political Skill. International Journal of Hospitality Management, 33, 219-227.
• Zheng, X., Yang, J., Ngo, H. Y., Liu, X. Y. & Jiao, W. (2016). Workplace Ostracism and Its Negative Outcomes: Psychological Capital as a Moderator. Journal of Personnel Psychology, 15(4), 143-151.