ÖRGÜTSEL DEĞİŞİME AÇIKLIĞIN İŞ BECERİKLİLİĞİNE ETKİSİNDE ALGILANAN KAPSAYICI LİDERLİĞİN ARACILIK ETKİSİ: BANKACILIK SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 4, 953 - 973, 29.12.2023

Mehmet Ali Canbolat , Hüseyin Karagöz

https://doi.org/10.17130/ijmeb.1252435

Öz

Banka çalışanlarının örgütsel değişime açıklıklarının iş becerikliliğine etkisinde kapsayıcı liderlik algılarının aracılık rolünün test edildiği araştırma 139 çalışan ile yürütülmüştür. Nicel araştırma deseninde ve kesitsel tipte planlanan araştırmada veri toplama aracı olarak anket tekniğinden yararlanılmıştır. Elde edilen veriler doğrultunda öncelikle ölçeklerin güvenilirlikleri ve geçerlilikleri sınanmış ardından veri analizleri uygulanmıştır. Analiz bulgularına göre değişkenlerin birbirileri ile istatistiksel olarak anlamlı ilişki içerisinde oldukları, örgütsel değişimin kapsayıcı liderlik algısına, kapsayıcı liderlik algısının iş becerikliliğine ve örgütsel değişime açıklığın iş becerikliliğine anlamlı ve pozitif yönde etki ettiği tespit edilmiştir. Literatürde daha önce incelenmeyen bu değişkenler ile örgütsel değişime açıklığın iş becerikliliğe etkisinde kapsayıcı liderlik algısının aracılık rolü üstlendiği görülmüştür. Bu durumda dinamik bir yapıda olan bankacılık sektöründe örgütsel değişime açık olan banka çalışanlarının iş becerikliliğinin artırılmasında kapsayıcı liderlik stilinden yararlanılması gerektiği önerisinde bulunulabilir. Araştırmanın sadece Karaman yürütülmesi sonuçların genellenebilirliğini sınırlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Değişime Açıklık, İş Becerikliliği, Kapsayıcı Liderlik, Openness to Organizational Change, Job Crafting, Inclusive Leadership

THE MEDIATING EFFECT OF PERCEIVED INCLUSIVENESS IN THE EFFECT OF OPENNESS OF ORGANIZATIONAL CHANGE ON BUSINESS SKILLS: A STUDY IN THE BANKING SECTOR

Öz

The research, which tested the mediating role of inclusive leadership perceptions in the effect of bank employees' openness to organizational change on job resourcefulness, was conducted with 139 employees. Questionnaire technique was used as a data collection tool in the study, which was planned in quantitative research design and cross-sectional type. In line with the data obtained, firstly the reliability and validity of the scales were tested, and then data analyzes were applied. According to the analysis findings, it was determined that the variables were in a statistically significant relationship with each other, organizational change had a significant and positive effect on the perception of inclusive leadership, the perception of inclusive leadership on job resourcefulness and openness to organizational change on business resourcefulness. It has been seen that inclusive leadership perception plays a mediating role in the effect of openness to organizational change and job resourcefulness with these variables, which have not been examined before in the literature. In this case, it can be suggested that an inclusive leadership style should be used to increase the job resourcefulness of bank employees who are open to organizational change in the dynamic banking sector. Conducting the research only in Karaman limited the generalizability of the results.

Anahtar Kelimeler

Openness to Organizational Change, Job Crafting, Inclusive Leadership

Kaynakça

• Arslan, H. (2019). The mediating role of inclusive leadership in the effect of work engagement on innovative work behavior. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(9), 1055-1069.
• Asar, İ. & Esen, Ş. (2021). Endüstri 4.0 ve işletme yönetiminin geleceğine olası etkileri: Kavramsal bir yaklaşım. Generic Page, 7(4), 458-468.
• Augustsson, H., Richter, A., Hasson, H. & Thiele Schwarz, U. (2017). The need for dual openness to change: A longitudinal study evaluating the impact of employees’ openness to organizational change content and process on intervention outcomes. The Journal of Applied Behavioral Science, 53(3), 349–368.
• Barak, M. E. M., Luria, G. & Brimhall, K. C. (2022). What leaders say versus what they do: Inclusive leadership, policy-practice decoupling, and the anomaly of climate for inclusion. Group & Organization Management, 47(4), 840-871.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Baş, M. (2022). Kamu çalışanlarının kapsayıcı liderlik algısı üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 13(1), 343-354.
• Başar, E. E. (2016). Hane halklarının sürdürülebilir tüketim davranışlarının ölçülmesine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Beer, L. T., Tims, M. & Bakker, A. B. (2016). Job crafting and its impact on work engagement and job satisfaction in mining and manufacturing. SAJEMS NS, 19(3), 400-412.
• Bipp, T. & Demerouti, E. (2015). Which employees craft their jobs and how? Basic dimensions of personality and employees’ job crafting behaviour. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 88(4), 631-655.
• Boumpouri, M. (2023). The relationship between inclusive leadership and employee creativity mediated by employee job crafting and moderated by mental toughness (Doctoral Dissertation).
• Bozbayındır, F. & Alev, S. (2018). The analysis of the relationship between self-efficacy, proactive personality and openness to change perceptions teachers. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 19(2), 293-311.
• Bozdoğan, S. C. (2022). Kapsayıcı liderlik ile değişime odaklı örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: Psikolojik güvenlik ve liderin davranışsal tutarlılığının rolü. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(4), 123-147.
• Buluç, B. & Ersoy Kart, M. (2020). Araştırma görevlilerinde iş becerikliliği ve işle bütünleşme arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(2), 591-620.
• Carmeli, A., Reiter-Palmon, R. & Ziv, E. (2010). Inclusive leadership and employee involvement in creative tasks in the workplace: The mediating role of psychological safety. Creativity Research Journal, 22(3), 250-260.
• Chen, C.-Y., Yen, C.-H. & Tsai. F. C. (2014). Job crafting and job engagement: The mediating role of person-job fit. International Journal of Hospitality Management, 37(2014), 21-28.
• Choi M. (2011). Employees’ attitudes toward organizational change: A literature review. Human Resource Management, 50(4), 479-500.
• Choi, S. B., Tran, T. B. H. & Kang, S. W. (2016). Inclusive leadership and employee well-being: The mediating role of person-job fit. Journal of Happiness Studies, 18(6), 1877-1901.
• Choi, S. B., Tran, T. B. H. & Park, B. I. (2015). Inclusive leadership and work engagement: Mediating roles of affective organizational commitment and creativity, Behavior and Personality: An International Journal, 43(6), 931-944.
• Çalışkan, A. (2022). Örgütsel değişime açıklık: Bir ölçek geliştirme çalışması. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 191-202.
• Çat, F. G. (2020). Darülaceze Başkanlığı’nın mevcut organizasyonunun yapısal değişimi açısından çalışanların örgütsel değişime açıklığı konusunda bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Biruni Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Demerouti, E. (2014). Design your own job through job crafting. European Psychologist, 19(4): 237–247.
• Demerouti, E., Soyer, L. M., Vakola, M. & Xanthopoulou, D. (2021). The effects of a job crafting intervention on the success of an organizational change effort in a blue-collar work environment. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 94(2), 374-399.
• Demerouti, E., Xanthopoulou, D., Petrou, P. & Karagkounis, C. (2017). Does job crafting assist dealing with organizational changes due to austerity measures? Two studies among greek employees. European Journal of Work and Organizational Psychology, 26(4), 574-589.
• Du, K., Wu, C. S. & Zhang, L. G. (2021). Study on the mechanism of inclusive leadership inspires employees’ job crafting—a moderated double-mediation model. In Computational Social Science (pp. 924-941). CRC Press.
• Dunham, R. B., Grube, J. A., Gardner, D. G., Cummings, L. L. & Pierce, J. L. (1989). The development of an attitude toward change instrument. In Academy of Management annual meeting, Washington, 1-22.
• Eroğlu, Ş. G. & Alga, E. (2019). Üniversite çalışanlarının örgütsel değişime açıklıkları ile örgütsel ataletleri arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(3), 1251-1271.
• Ertürk, A. (2008). A trust-based approach to promote employees’ openness to organizational change in Turkey. International Journal of Manpower, 29(5), 462- 483.
• Fatima, T., Majeed, M. & Zulfiqar Ali Shah, S. (2021). A moderating mediation model of the antecedents of being driven to work: The role of inclusive leaders as change agents. Canadian Journal of Administrative Sciences/Revue Canadienne des Sciences de l’Administration, 38(3), 257-271.
• Gil, A. J., Mosegui, G., Zenezi Moreira, R. & Eguizabal, M. J. (2023). The mediating effect of job satisfaction between inclusive leadership and commitment to change: Evidence from Brazil and Spain. European Journal of Management and Business Economics, 32(3).
• Guo, Y., Jin, J. & Yim, S. H. (2022). Impact of inclusive leadership on innovative work behavior: The mediating role of job crafting. Administrative Sciences, 13(1), 4.
• Gül, E. & Çakıcı, A. B. (2021). Kapsayıcı liderlik ölçeğinin Türkçe uyarlaması ve kapsayıcı liderliğin iş performansı üzerindeki etkisinde psikolojik güvenliğin aracılık rolü. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 24(2), 323-339.
• Gül, İ. & Tüfekçi, N. (2019). Örgütsel bağlılık ve örgütsel değişime açıklığın örgüt sağlığı üzerindeki etkisi: Afyonkarahisar’daki sağlık çalışanları üzerinde bir araştırma. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(18), 1-23.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, 3. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Gürbüz, S. & Varoğlu, M. A. (2021). Gelişime açıklık kişilik özelliğinin örgüt kültürü eğilimleri ve örgütsel değişim algısı arasındaki ilişkide düzenleyici rolü. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 137-154.
• Gürbüz, S. (2021a). AMOS ile yapısal eşitlik modellemesi, 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları. Gürbüz, S. (2021b). Sosyal bilimlerde aracı, düzenleyici ve durumsal etki analizleri, 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Hayes, A. F. (2018), Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis second edition: A regression-based approach. New York, NY: Ebook The Guilford Press.
• Hinduan, Z. R., Wilson-Evered, E., Moss, S. & Scannell, E. (2009). Leadership, work outcomes and openness to change following an Indonesian bank merger. Asia Pacific Journal of Human Resources, 47(1), 59-78.
• Javed, B., Naqvi, S. M. M. R., Khan, A. K., Arjoon, S. & Tayyeb, H. H. (2017). Impact of inclusive leadership on innovative work behavior: The role of psychological safety. Journal of Management & Organization, 25(1), 117-136.
• Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39(1), 31-36.
• Kanbur, E. & Mazıoğlu, V. (2021). Psikolojik iyi oluşun iş becerikliliği üzerine etkisi. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 10(2), 1839-1857.
• Kerse, G. & Babadağ, M. (2019). Dönüştürücü liderliğin iş becerikliliği üzerindeki etkisi: Akademisyenler üzerinde bir uygulama. İş ve İnsan Dergisi, 6(2), 133-143.
• Kerse, G. (2017). İş becerikliliği (job crafting) ölçeğini Türkçe’ye uyarlama ve duygusal tükenme ile ilişkisini belirleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 283-304.
• Kerse, G. (2019). İş becerikliliği ve iş tatmini arasındaki ilişki: İşe ilişkin değişiklikler, memnuniyeti artırabilir mi?, İnsan&İnsan, 6(20), 205-218.
• Knippenberg, D. van. & Ginkel, W. P. (2022). A diversity mindset perspective on inclusive leadership. Group & Organization Management, 47(4), 779-797.
• Lewis, L. K. & Russ, T. L. (2012). Soliciting and using input during organizational change initiatives: What are practitioners doing. Management Communication Quarterly, 26(2), 267-294.
• Lichtenthaler, P. W. & Fischbach, A. (2018). Leadership, job crafting, and employee health and performance. Leadership & Organization Development Journal, 39(5), 620-632.
• Lichtenthaler, P. W. & Fischbach, A. (2019). A meta-analysis on promotion-and prevention-focused job crafting. European Journal of Work and Organizational Psychology, 28(1), 30-50.
• MacKinnon, D. P., Lockwood, C. M. & Williams, J. (2004). Confidence limits fort he indirect effect: Distribution of the product and resampling methods. Multivarite Behavioral Research, 39, 99-128.
• Men, L. R., Yue, C. A. & Liu, Y. (2020). Vision, passion, and care: The impact of charismatic executive leadership communication on employee trust and support for organizational change. Public Relations Review, 46(3), 101927.
• Miller, V. D., Johnson, J. R. & Grau, J. (1994). Antecedents to willingness to participate in a planned organizational change. Journal of Applied Communication Research, 22(1), 59-80. Müceldili, B., Tatar, B. & Erdil, O. (2018). Kapsayıcı liderlik ve öznel ilişkisel deneyimin psikolojik uygunluğa etkisi: Bir model önerisi. 6. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, 2-3 Kasım 2018, Isparta.
• Nembhard, I. M. & Edmondson, A. C. (2006). Making it safe: The effects of leader inclusiveness and professional status on psychological safety and improvement efforts in health care teams. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 27(7), 941–966.
• Niessen, C., Weseler, D. & Kostova, P. (2016). When and why do individuals craft their jobs? The role of individual motivation and work characteristics for job crafting. Human Relations, 69(6), 1287- 1313.
• Nishii, L. H. & Leroy, H. (2022). A multi-level framework of inclusive leadership in organizations. Group & Organization Management, 47(4), 683-722.
• Okçu, V. & Deviren, İ. (2021). Kapsayıcı liderlik ölçeğinin geliştirilmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(20), 321-333.
• Oreg, S., Vakola, M. & Armenakis, A. (2011). Change recipients’ reactions to organizational change: A 60-year review of quantitative studies. Journal of Applied Behavioral Science, 47(4), 461-524.
• Örnek, A. Ş., Topkaya, S. & Çevik F. F. (2022). İş becerikliliği ve çalışan iyi oluşu üzerine nicel bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi. Özel sayı, 241-270.
• Peng, J., Li, M., Wang, Z. & Lin, Y. (2021). Transformational leadership and employees’ reactions to organizational change: Evidence from a meta-analysis. The Journal of applied behavioral science, 57(3), 369-397.
• Petrou, P., Demerouti, E. & Schaufeli, W. B. (2015). Job crafting in changing organizations: Antecedents and implications for exhaustion and performance. Journal of Occupational Health Psychology, 20(4), 470.
• Petrou, P., Demerouti, E. & Schaufeli, W. B. (2018). Crafting the change: The role of employee job crafting behaviors for successful organizational change. Journal of Management, 44(5), 1766-1792.
• Roberson, Q. & Perry, J. L. (2022). Inclusive leadership in thought and action: A Thematic Analysis. Group & Organization Management, 47(4), 755-778.
• Ryan, J. (2006). Inclusive leadership and social justice for schools. Leadership and Policy in Schools, 5(1), 3-17. Seppälä, P., Harju, L. & Hakanen, J. J. (2020). Interactions of approach and avoidance job crafting and work engagement: A comparison between employees affected and not affected by organizational changes. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(23), 9084.
• Serinikli, N. & Kara, M. (2020). Çalışanların algılanan örgütsel desteğinin iş performansına etkisinde örgütsel değişime açıklığın aracı rolü. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(4), 2380-2398.
• Shore, L. M., Randel, A. E., Chung, B. G., Dean, M. A., Ehrhart, K. H. & Singh, G. (2011). Inclusion and diversity in work groups: A review and model for future research. Journal of Management, 37(4), 262-1289.
• Shore, L. M. & Chung, B. G. (2022). Inclusive leadership: How leaders sustain or discourage work group inclusion. Group & Organization Management, 47(4), 723-754.
• Slemp, G. R. & Vella-Brodrick, D. A. (2013). The job crafting questionnaire: A new scale to measure the extent to which employees engage in job crafting. International Journal of Wellbeing, 3(2), 126-146.
• Slemp, G. R. & Vella-Brodrick, D. A. (2014). Optimising employee mental health: The relationship between intrinsic need satisfaction, job crafting and employee well-being. Journal of Happiness Studies, 15, 957-977.
• Straatmann, T., Kohnke, O., Hattrup, K. & Mueller, K. (2016). Assessing employees’ reactions to organizational change: An integrative framework of change-specific and psychological factors. Journal of Applied Behavioral Science, 52(3), 265-295.
• Sürücü, L. & Maslakçı, A. (2021a). Kapsayıcı liderliğin işe adanmışlığa etkisi. Karadeniz 6. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, 5-6 Haziran 2021, Tam Metin Bildiri Kitabı, Sinop.
• Sürücü, L. & Maslakçı, A. (2021b). Kapsayıcı liderlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 22(2), 201-215.
• Şeker, M. B. & Özgen, H. (2022). Beş faktör ve proaktif kişilik özelliklerinin iş becerikliliği üzerindeki etkileri. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi. 11(2), 642-656.
• Şentürk, H. A. (2019). Kapsayıcı liderlik davranışı ve iş modeli ilişkisi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. TBB. (2022). Türkiye Bankalar Birliği, banka ve sektör bilgileri istatistiki raporları. url: https://www. tbb.org.tr/Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/3926/Banka_Calisan_ve_Sube_SayilariEylul_2022.pdf, Erişim Tarihi: 26.12.2022.
• Tims, M., Bakker, A. B. & Derks, D. (2013). The impact of job crafting on job demands, job resources, and well-being. Journal of Occupational Health Psychology, 18(2), 230-240.
• Tims, M., Bakker, A. B. & Derks, D. (2014). Job crafting and job performance: A longitudinal study. European Journal of Work and Organizational Psychology.
• Vakola, M., Xanthopoulou, D. & Demerouti, E. (2023). Daily job crafting and adaptive performance during organizational change: The moderating role of managers’ influence tactics. The Journal of Applied Behavioral Science, 59(2), 232-261.
• Wang, H., Wang, X. & Li, J. (2018). Is new generation employees’ job crafting beneficial or detrimental to organizations in China? Participative decision-making as a moderator. Asia Pacific Business Review, 24(4), 543-560.
• Weiner, B. J., Amick, H. & Lee, S. D. (2008). Conceptualization and measurement of organizational readiness for change. Medical Care Research and Review, 65(4), 379-436.
• Wrzesniewski, A. & Dutton, J. E. (2001). Crafting a job: Revisioning employees as active crafters of their work. Academy of Management Review, 26(2), 179-201.
• Zadeoğluları, S. (2010). Örgütsel değişime açıklık ve örgütsel bağlılık ilişkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zhang, F. & Parker, S. K. (2019). Reorienting job crafting research: A hierarchical structure of job crafting concepts and integrative review. Journal of organizational behavior, 40(2), 126-14