DETERMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN RISK PROPENSITY INDEX AND RISK INDICATORS

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: ICMEB'24 Özel Sayı, 362 - 373, 30.10.2024

Serap Kamışlı

https://doi.org/10.17130/ijmeb.1498395

Öz

Investors' risk propensity is one of the most important factors that play a role in investment decisions.
Investment components such as investment horizon selection of the market to invest in, determination of portfolio
management strategy and security preference are shaped by the investor's attitude towards risk. Especially in
recent years, many studies examining investor behavior, psychological factors affecting investment decisions and
risk propensities of investors have taken place in the finance literature. These studies in behavioral finance can be
used by both investors and policy makers to predict market movements. For this reason, many indices have been
developed both on a global and national scale and one of these indices is the Risk Propensity Index. On the other
hand, identifying the factors affecting the developed indices also enables forecasting the future direction of the
index. In this context, this study aims to determine the relationships between different risk indicators and the risk
propensity of investors investing in the Turkish financial markets in the time dimension. For this purpose, the
relationships between these variables were analyzed by using the frequency causality test developed by Breitung
& Candelon (2006) and it was found that the relationships change depending on time.

Anahtar Kelimeler

Investment Decision, Risk Perception, Risk Propensity, Risk Indicator.

RİSK EĞİLİM ENDEKSİ İLE RİSK GÖSTERGELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN BELİRLENMESİ

Öz

Yatırımcıların risk eğilimleri, yatırım kararlarında rol oynayan en önemli faktörlerden biridir. Yatırım
ufku, yatırım yapılacak piyasanın seçimi, portföy yönetim stratejisinin belirlenmesi ve menkul kıymet tercihi gibi
yatırım bileşenleri yatırımcının riske karşı tutumuna bağlı olarak şekillenmektedir. Özellikle son yıllarda,
yatırımcı davranışlarını, yatırım kararlarını etkileyen psikolojik faktörleri ve yatırımcıların risk eğilimlerini
inceleyen pek çok çalışma finans literatüründe yerini almıştır. Davranışsal finans alanında yapılan bu çalışmalar
piyasa hareketlerinin tahmin edilmesi amacıyla hem yatırımcılar hem de politika yapıcılar tarafından
kullanılabilmektedir. Bu nedenle gerek global gerekse ulusal ölçekte birçok endeks geliştirilmektedir ve geliştirilen
bu endekslerden biri de Risk Eğilim Endeksi’dir. Öte yandan, geliştirilen endeksler üzerinde etkili olan faktörlerin
tespiti de endeksin gelecekteki yönü konusunda tahmin yapılabilmesine olanak sağlamaktadır. Bu bağlamda,
çalışmada, farklı risk göstergeleri ile Türkiye finansal piyasalarında yatırım yapan yatırımcıların risk eğilimleri
arasındaki ilişkinin zaman boyutunda belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda belirtilen değişkenler
arasındaki ilişkiler, Breitung & Candelon (2006) tarafından geliştirilen frekansta nedensellik testi ile analiz
edilmiş ve ilişkilerin zamana bağlı olarak değişim gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yatırım Tercihi, Risk Algısı, Risk Eğilimi, Risk Göstergesi.

Kaynakça

• Akdag, S., İskenderoglu, Ö., & Alola, A. A. (2020). The volatility spillover effects among risk appetite indexes: Insight from the VIX and the rise. Letters in Spatial and Resource Sciences, 13(1), 49-65. doi:10.1007/s12076-020-00244-3
• Akdağ, S., & Yıldırım, H. (2022). COVID-19 Pandemisi ile yatırımcı risk iştahı arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3), 611-621. doi:10.30692/sisad.1184953
• Aven, T. (2012). On the meaning and use of the risk appetite concept. Risk Analysis, 33(3), 462-468. doi:10.1111/j.1539-6924.2012.01887.x
• Balat, A. (2020). Türkiye’nin hisse senedi piyasası ile yerli ve yabancı yatırımcı risk iştah endeksi ilişkisi: Eşbütünleşme ve nedensellik analizi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 162-171. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erusosbilder/issue/58345/841880
• Bekaert, G., & Hoerova, M. (2016). What do asset prices have to say about risk appetite and uncertainty? Journal of Banking Banking&Finance, 67, 103-118. doi:10.1016/j.jbankfin.2015.06.015
• Berlinger, E., & Váradi, K. (2015). Risk Appetite. Public Finance Quarterly, 1, 49-62.
• Breitung, J., & Candelon, B. (2006). Testing for short- and long-run causality: A frequency-domain approach. Journal of Econometrics, 132(2), 363-378. doi:10.1016/j.jeconom.2005.02.004
• Çelik, S., Dönmez, E., & Acar, B. (2017). Risk iştahının belirleyicileri: Türkiye örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 153-162. doi:10.12780/usaksosbil.372533
• Çifçi, G., & Reis, Ş. G. (2020). Risk iştahı ile piyasa likiditesi arasındaki nedensellik ilişkisi. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 5(2), 389-403. doi:10.30784/epfad.687595
• Demirci, F., & Sinoplu, Ç. (2023). Yatırımcıların risk iştahları ve hisse senedi getirileri arasındaki ilişki: Borsa İstanbul’da bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (98), 155-170. doi:10.25095/mufad.1211699
• Demirez, D., & Kandır, S. (2020). Risk iştahının pay getirileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(4), 92-102. doi:10.35379/cusosbil.751018
• Dupuy, P. (2009). Pure indicator of risk appetite. Australian Economic Papers, 48(1), 18-33. doi:10.1111/j.1467- 8454.2009.00361.x
• Ergün, Z. C., Cagli, E. C., & Salı, B. D. (2022). The interconnectedness across risk appetite of distinct investor types in Borsa Istanbul. Studies in Economics and Finance, 40(3), 425-444. doi:10.1108/sef-09-2022-0460
• Fettahoğlu, S. (2019). Kredi temerrüt swap primi ile yatırımcı sınıflarına göre risk iştahı arasındaki ilişki: Türkiye analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (84), 265-278. doi:10.25095/mufad.625880
• Gai, P., & Vause, N. (2006). Measuring ınvestors’ risk appetite. International Journal of Central Banking, 2(1), 167–188.
• Geweke, J. (1982). Measurement of linear dependence and feedback between multiple time series. Journal of the American Statistical Association, 77(378), 304. doi:10.2307/2287238
• Hui, E. C., Zheng, X., & Wang, H. (2013). Investor sentiment and risk appetite of real estate security market. Applied Economics, 45(19), 2801-2807. doi:10.1080/00036846.2012.681028
• İskenderoğlu, Ö., & Akdağ, S. (2019). Risk İştahı ile petrol fiyatları, döviz kuru, altın fiyatları ve faiz oranları arasında nedensellik analizi: Türkiye örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 1(20), 1-14. doi:10.31671/dogus.2019.413
• Kaya, A. (2021). Risk taking tendencies of securities investors. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 15(2), 261-287. doi:10.46520/bddkdergisi.987443
• Köycü, E. (2022). Risk iştah endeksi ile BİST100 Endeksi arasındaki ilişki: Covid-19 öncesi ve sonrası döneme yönelik bir araştırma. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 1-11. doi:10.29106/fesa.997958
• Liu, M., Margaritis, D., & Tourani-Rad, A. (2012). Risk appetite, carry trade and exchange rates. Global Finance Journal, 23(1), 48-63. doi:10.1016/j.gfj.2012.01.004
• Nur, T. (2022). Yatırımcı risk iştahının pay piyasasına etkisi: BİST Mali Endeksi üzerine bir araştırma. Fiscaoeconomia, 6(3), 1103-1125. doi:10.25295/fsecon.1095329
• Önk, H., & Saygın, O. (2022). Bitcoin, risk iştahı, BİST100 Endeksi ilişkisi: Türkiye örneği. International Journal of Disciplines In Economics and Administrative Sciences Studies (IDEAstudies), 8(42), 419-427. doi:10.29228/ideas.62987
• Qadan, M. (2019). Risk appetite and the prices of precious metals. Resources Policy, 62, 136-153. doi:10.1016/j.resourpol.2019.03.007
• Qadan, M., & Idilbi-Bayaa, Y. (2020). Risk appetite and oil prices. Energy Economics, 85, 104595. doi:10.1016/j.eneco.2019.104595
• Reis, Ş. G. (2021). Covıd-19 (Koronavirüs) Pandemisi ve risk iştahı: Borsa İstanbul yerli ve yabancı yatırımcılar örneği. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 87-98. doi:10.53443/anadoluibfd.989364
• Sağlam, K. (2024). BIST100 Endeksi ve Dolar kurunun yatırımcı risk iştahı endeksi üzerindeki nedensellik ilişkisinin incelenmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 1-11. doi:10.29106/fesa.1329108
• Saraç, T. B., İskenderoğlu, Ö., & Akdağ, S. (2016). Yerli ve yabancı yatırımcılara ait risk iştahlarının incelenmesi: Türkiye örneği. Sosyoekonomi, 24(30), 29-44. doi:10.17233/se.2016.10.002
• Sözen, Ç., İspiroğlu, F., & Şeyranlıoğlu, O. (2022). Investigation of the effect of investor risk appetite index and macroeconomic indicators on the BIST-100 index. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 7(2), 355- 378. doi:10.25229/beta.1188081
• Topaloğlu, E. E., & Cihangir, Ç. K. (2022). Risk iştahının pay piyasa getirisi ve volatilitesine etkisi: Fiegarch, NARDL ve Hatemi-J Modelleri ile Borsa Istanbul üzerine bir araştırma. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 973-1004. doi:10.26745/ahbvuibfd.1173362
• Umar, Z., Bossman, A., Choi, S., & Teplova, T. (2023). The relationship between global risk aversion and returns from safe-haven assets. Finance Research Letters, 51, 103444. doi:10.1016/j.frl.2022.103444
• Yıkılmaz, A. (2022). BIST 30 Vadeli işlem getirisi ve yatırımcı risk iştahı: Granger Nedensellik Analizi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(14), 301-315. doi:10.54831/vanyyuiibfd.1202270
• Yılmaz, T., & Yıldız, B. (2022). The relationship between investors’ risk appetite index and fear indices: An empirical application with ARDL in Turkey. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 7(3), 646- 676. doi:10.30784/epfad.1121939