Editöryal, Yayın ve Etik Politikaları

• Bir makalenin hazırlanmasında ulusal düzeyde yasal olarak tanımlanmış gerekliliklerin ötesinde, uluslararası yasalar ve akademik toplumun yaygın olarak kabul ettiği etik standart ve ilkelere uyulması bir zorunluluktur. Bu nedenle tüm paydaşlarının etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımakta aşağıda belirtilen sorumlulukları taşımaları gerekmektedir.

Benzerlik Raporu

Dergiye yüklenen makalelerin özgün olması ve başka bir dergide revizyon aşamasında olmaması gerekmektedir. Aynı şekilde başvuru yapıldıktan sonra başka bir dergiye başvuru yapılmamalıdır. Aksi takdirde başvuru tespit edildiğinde reddedilecektir. Dergiye daha önce yayınlanmış özet ve raporlar gönderilebilir ancak tam metin olarak yayınlanmış çalışmalar kabul edilmez. Makaleler, Editör incelemesi ve ITHENTICATE üzerinden intihal kontrolü yapıldıktan sonra hakemlere gönderilir. Her çalışma, "Kör Hakemlik Değerlendirme Süreci"nden geçmeden önce derginin teknik ekibi tarafından benzerlik tespitine (ITHENTICATE ve İntihal.net) tabi tutulur. Her bir alıntının maksimum oranının %3 olması gerekmektedir.

İntihal programı değerlendirmesi sonucunda çalışmaların benzerlik oranının %15'in altında olması gerekmektedir. Kaynak gösteriminin doğru olmaması durumunda %1,00'lik bir oranda benzerlik olsa bile çalışmanın yazara iade edilmesiyle sonuçlanabilecektir.

Yazar Sorumlulukları

• Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi’ne yapılan bir başvurunun özgün olması beklenmektedir. Diğer çalışmalardan alınan tüm bilgilerin eksiksiz ve doğru bir biçimde atfedilmesi gerekmektedir.

• Başvuru yapılan çalışma ile ilgili herhangi bir çıkar çatışması durumu varsa Çıkar Çatışması başlığında verilen süreç takip edilmelidir.

• Değerlendirme sürecinde çalışmaya ait ham veri talep edilebilir, böyle bir durumda yazar(lar) en kısa sürede ilgi verileri sunmak zorundadır.

• Çalışmalarda yazarlar -gerekli ise- ilgili kişi, kurum ya da kuruluşlardan gerekli izin belgelerini almalıdır.

• Bir çalışma birden fazla dergiye değerlendirme amacıyla gönderilmemelidir.

• Değerlendirme sürecinin başlamasından sonra hiçbir şekilde yazar ismi eklenmesi yapılamaz. Detaylı bilgi için Yazar İsimi(leri) başlığı incelenmelidir.

• Değerlendirme sürecinde yazar(lar) çalışmalarının değerlendirme sürecine etki edecek konularda hiçbir şekilde paydaşlara ulaşmamalıdır.

• Çalışmaya katkı sağlamayan kişilerin yazar olarak belirtilmemesi gerekmektedir.

Etik Uygunluk Kontrol Listesi

• Başkalarının sahiplik iddiasında bulunabileceği yayımlanmamış araçlar, prosedürler ya da verileri kullandıysanız, kullanım izni aldınız mı?

• Makalenizde yararlandığınız ya da alıntı yaptığınız yayımlanmış çalışmalara uygun biçimde atıf yaptınız mı/alıntı gösterdiniz mi?

• Çalışmanızda veri toplama/uygulama vb. için yasal izinleri aldınız mı?

• Veri topladığınız kişilerin “bilgilendirilmiş onayı”nı aldığınız ya da gerekli açıklamaları yaptığınıza ilişkin editörden gelebilecek sorulara cevap verebilecek misiniz?

• Eğer çalışmanızda denek olarak hayvanları kullandıysanız, deneklerinizin çalışmanızda kabul edilebilir sınırlar içinde kullanıldığına ilişkin sorulara cevap verebilecek misiniz?

• Katılımcıların, deneklerin, üçüncü tarafların ya da herhangi bir şekilde veri elde ettiğiniz kişilerin sağladığı bilgilerin gizliliğini sağlamak ve onların zarar görmesini engellemek için yeterli önlem aldınız mı?

• Birden fazla yazar varsa, yazarların tamamı içeriği okudu ve bu içerik üzerinde mutabık kaldı mı?

• Birden fazla yazar varsa, yazarların tamamı yazar adlarının sırası hakkında mutabık kaldı mı?

• Telif hakları olan materyal kullandıysanız, bu materyalleri kullanmak için izin aldınız mı?

Editör Sorumlulukları

• Değerlendirme sürecini kolaylaştırma ve katkı sağlama.

• Tarafsız ve konu ile ilgili çift körleme hakem atama.

• Sürecin hızlı bir şekilde tamamlanmasını sağlama.

• Tüm kayıtları eksiksiz bir şekilde saklama.

• Düşünce özgürlüğünü destekleme.

• Objektif bir tutum sergileme.

• Fikri mülkiyet hakları ve etik standartlardan taviz vermeden iş süreçlerini devam ettirme.

• Tartışmalı ya da çıkar çatışması olabilecek konularda sorumluluk alma.

Hakem Sorumlulukları

• Öncelikle hakemler sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışma değerlendirmeyi kabul etmelidir.

• Yazar(lar)ın kimlik bilgilerine ulaşmamaları gerekmektedir. Yazar(lar)ın kimlik bilgilerine ulaşmaları ya da tahmin etmeleri durumunda değerlendirme sürecini sonlandırmalıdır.

• Tarafsızlık ve gizlilik içerisinde değerlendirme yapmalıdır.

• Değerlendirme sürecinde çıkar çatışması ile karşı karşıya olduğunu düşünürse, çalışmayı incelemeyi reddederek, dergi editörünü bilgilendirmelidir.

• İnceledikleri çalışmaları sadece çalışma yayınlandıktan sonra kullanabilir. Reddedilen bir çalışmaya ilişkin hiçbir bilgi paylaşımı yapılmamalıdır.

• Kaynak gösterilmemiş ilişkili çalışmaları belirtmelidir.

• Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmalıdır. Milliyet, cinsiyet, dini inançlar, siyasal inançlar ve ticari kaygıların değerlendirmeye etki etmesine izin vermemelidir.

• Değerlendirmeyi yapıcı ve nazik bir dille yapmalıdır. İftira ve hakaret içeren aşağılayıcı kişisel yorumlar yapmamalıdır.

• Değerlendirmeyi kabul ettikleri çalışmayı zamanında ve yukarıdaki etik sorumluluklarda gerçekleştirmelidir.

Yayıncı Sorumlulukları

Çalışmaların tüm süreçlerinden sorumlu olan kişiler editörlerdir. Karar verici kişilerin editörler olması nedeniyle yayıncı bağımsız editör kararı oluşturulmasını taahhüt eder.

Yayınlanmış her makalenin mülkiyet ve telif hakkını korur ve yayınlanmış her kopyanın kaydını saklama yükümlüğünü üstlenir.

Editörlere ilişkin her türlü bilimsel suiistimal, atıf çeteciliği ve intihalle ilgili önlemleri alma sorumluluğuna sahiptir.

---

Bilimsel Bilginin Doğruluğunun Güvence Altına Alınması

Araştırma sonuçlarının raporlanmasında etik: Bilimsel yöntemin temelinde gözlemlerin tekrarlanabilirliği ve doğrulanabilirliği yer alır. Görsel materyallerin üzerinde oynanması dahil olmak üzere, belirli bir sonucun elde edilmesi ya da hipotezlerin desteklenebilmesi için veriler uydurulamaz ve değiştirilemez. Daha arzulanan ve ikna edici bir sonuç elde etmek amacıyla verilerin ya da bulguların bir kısmı göz ardı edilemez.

Yazımda istem dışı bir hata olması halinde, yazar bu hatayı makale yayımlandıktan sonra fark ettiğinde okuyucu kitlesine bu hatayı duyurmak zorundadır. Bunun için hatayı öncelikle editöre ve yayıncıya bildirerek düzeltmenin yayımlanmasını sağlar. Her bir düzeltmenin web ortamında yayımlanması ve okuyucular için erişilebilir olması gerekir.

Verilerin saklanması ve paylaşılması: Araştırma raporunun doğruluğuna ilişkin kuşkular oluştuğunda, yazar verileri editöre sunmak zorundadır. Yazarın verileri sunmaması durumunda, makale daha sonra bir değerlendirme yapılmamak üzere reddedilir. Araştırmacı verileri, uygulama prosedürlerini ve diğer materyalleri araştırmanın yayımlandığı tarihten itibaren en az 5 (beş) yıl saklamak zorundadır. Makale yayımlandıktan sonra, diğer [nitelikli] araştırmacıların araştırma verilerini talep etmeleri halinde verileri paylaşması gerekir. Ancak verileri diğer araştırmacılarla paylaşmadan önce, deneklerin/katılımcıların kimliklerinin belirlenmesi ile ilişkilendirilebilecek tüm kodlar ve verilerin silinmesi gerekir. Eğer araştırma bir kurum tarafından finanse edilmişse, bu kurumun haklarının korunması ve uygun biçimde atıf yapılması için gerekli önlemler alınmalıdır. Verileri paylaşmak isteyen araştırmacı ile verilerin sahibi olan araştırmacı arasında; verilerin kullanım amacı, kullanım kapsamı, koşulları ve sınırlılıkları, üçüncü kişilerle paylaşım sınırları ve koşulları gibi hususları içeren yazılı bir anlaşma metni imzalanması ve kayıt altına alınması gerekir.

Verilerin tekrar ya da parçalara ayrılarak yayımlanması: Verilerin tekrar yayımlanması, aynı verilerden elde edilen bulguların ilk defa yayımlanıyormuş gibi ikinci bir dergide ya da başka bir kaynakta yayımlanmasıdır. Tekrar yayımlama aynı zamanda telif hakları ile ilgili yasal düzenlemelerin ihlali sonucunu doğurur. Çünkü yazar, aynı eser için birden fazla kuruma telif hakkı veremez. Daha önce yayımlanmış bir çalışmanın tamamı ya da kaynak göstererek alıntı yapılabilecek miktarı geçen bir kısmı, ikinci kez ve başka bir kaynakta yayımlanamaz. Daha önce yayımlanmış bir makale ile aynı içerikte ya da önemli ölçüde benzer bir eser yayın için değerlendirilmek üzere sunulamaz. Bildiri olarak sunulmuş, ancak yayımlanmamış makaleler, bildiri olarak sunulduğu dipnotla belirtilerek bir dergide değerlendirilmek üzere sunulabilir. Ancak yayımlanmış bildiriler dergilerde yayımlanmak üzere değerlendirmeye sunulamaz.

Nadiren de olsa, yazarın araştırma sonuçlarının farklı bir okuyucu kitlesi tarafından erişilebilir olmasını istemesi halinde, sonuçların aşağıdaki koşullar sağlanarak yeni bir kaynakta yayımlanması mümkün olabilir:

Bir araştırmadan elde edilen verilerin bütünlük içinde sunulması ve parçalara ayrılmaması gerekir. Araştırmayı parçalara bölerek yayımlamak yanıltıcı olabilir. Ancak, büyük ölçekli, uzun dönemli ya da disiplinler arası çalışmaların sonuçlarından birden fazla yayın çıkarılmasının uygun olduğu durumlarda, aynı kaynakta ya da farklı kaynaklarda birden fazla yayın çıkarılabilir. Disiplinler arası çalışmalarda, araştırma bulgularının tek bir kaynakta yayımlanması uygun olmayabilir. Uzun dönemli çalışmalarda ise çalışmanın farklı evrelerinde yapılan analizlerin sonuçları bilimsel bilgiye özgün katkı sağlıyorsa, farklı aşamalardaki analizler ayrı çalışmalar olarak, fakat araştırmanın evresini belirterek yayımlanabilir. Bu durumda, araştırmanın daha önceki evrelerine dayalı olarak yapılan yayınlara atıf yapılması gerekir. Uzun dönemli çalışmalara dayalı olarak yapılan yayınlarda, aynı araştırmanın erken evrelerinde yapılan yayınlarda verilen bilgilerin tekrarlanmaması, okuyucunun bilgilendirilmesi için daha önceki bilgilere atıflarla yönlendirme yapılması gerekir.

Aynı araştırmaya dayalı olarak birden fazla çalışmanın değerlendirmeye sunulması durumunda, bu hususun editöre açıklanması ve editörün ikinci çalışmanın ayrı bir çalışma olarak yayımlanabilme ölçütlerine uygunluğunu değerlendirmesi gerekir.
Aşırma/intihal ve kendinden-aşırma: Yazarlar başkalarına ait bilgi ve düşünceleri kendi düşünceleri olarak yazamazlar. Aynı şekilde, kendilerinin daha önceden yayımlanmış çalışmalarını ya da bu çalışmalardan bir kısmını, atıfta bulunmadan ya da alıntı olarak göstermeden yayımlayamazlar.

Katılımcıların Haklarının ve Çıkarlarının Korunması

Katılımcıların sağladığı bilgilerin gizliliğinin korunması ve güvence altına alınması gerekir. Bu nedenle, araştırma raporunda katılımcıların kimliğinin belirlenmesini sağlayacak bilgiler bulunmamalıdır. Katılımcılardan veri toplanmasında ve verilerin kullanılması için onaylarının alınmasında ast-üst ilişkisinin ya da öğretmen-öğrenci ilişkisinin olması halinde, bu ilişkinin ast konumunda olan kişiyi istenilen bilgileri ve onayı verme konusunda baskı altında bırakmamasına özen gösterilmelidir. Özellikle akademisyenler açısından öğrencilerinin “doğal denek” olarak görülmesi, araştırmada ciddi bir yanlılık oluşturabileceği gibi öğrencilerin kendi iradeleri ile bilgi sağlama ya da sağlamama konusunda haklarının ihlali sonucunu da doğurabilir.
Araştırmanın konusu bir hizmetin ya da ürünün değerlendirilmesi ise araştırmacının ilgili kurum ile bir ticari ilişkisinin olmaması ya da herhangi bir şekilde bir çıkar çatışmasının olmaması gerekir. Araştırmacının çıkar çatışması olarak değerlendirilebilecek bir ilişkisinin olması halinde, araştırma sürecinde objektifliği etkileyecek bir çıkar çatışması söz konusu olmasa bile, bu ilişkinin bir sınırlılık olarak ifade edilmesi gerekir.

Yayımcı Politikaları

Yayıncı Sorumlulukları

Çalışmaların tüm süreçlerinden sorumlu olan kişiler editörlerdir. Karar verici kişilerin editörler olması nedeniyle yayıncı bağımsız editör kararı oluşturulmasını taahhüt eder.

Yayınlanmış her makalenin mülkiyet ve telif hakkını korur ve yayınlanmış her kopyanın kaydını saklama yükümlüğünü üstlenir. Editörlere ilişkin her türlü bilimsel suistimal, atıf çeteciliği ve intihalle ilgili önlemleri alma sorumluluğuna sahiptir.

Bilimsel Bilginin Doğruluğunun Güvence Altına Alınması

Araştırma sonuçlarının raporlanmasında etik: Bilimsel yöntemin temelinde gözlemlerin tekrarlanabilirliği ve doğrulanabilirliği yer alır. Görsel materyallerin üzerinde oynanması dahil olmak üzere, belirli bir sonucun elde edilmesi ya da hipotezlerin desteklenebilmesi için veriler uydurulamaz ve değiştirilemez. Daha arzulanan ve ikna edici bir sonuç elde etmek amacıyla verilerin ya da bulguların bir kısmı göz ardı edilemez.
Yazımda istem dışı bir hata olması halinde, yazar bu hatayı makale yayımlandıktan sonra fark ettiğinde okuyucu kitlesine bu hatayı duyurmak zorundadır. Bunun için hatayı öncelikle editöre ve yayıncıya bildirerek düzeltmenin yayımlanmasını sağlar. Her bir düzeltmenin web ortamında yayımlanması ve okuyucular için erişilebilir olması gerekir.

Verilerin saklanması ve paylaşılması: Araştırma raporunun doğruluğuna ilişkin kuşkular oluştuğunda, yazar verileri editöre sunmak zorundadır. Yazarın verileri sunmaması durumunda, makale daha sonra bir değerlendirme yapılmamak üzere reddedilir. Araştırmacı verileri, uygulama prosedürlerini ve diğer materyalleri araştırmanın yayımlandığı tarihten itibaren en az 5 (beş) yıl saklamak zorundadır. Makale yayımlandıktan sonra, diğer [nitelikli] araştırmacıların araştırma verilerini talep etmeleri halinde verileri paylaşması gerekir. Ancak verileri diğer araştırmacılarla paylaşmadan önce, deneklerin/katılımcıların kimliklerinin belirlenmesi ile ilişkilendirilebilecek tüm kodlar ve verilerin silinmesi gerekir. Eğer araştırma bir kurum tarafından finanse edilmişse, bu kurumun haklarının korunması ve uygun biçimde atıf yapılması için gerekli önlemler alınmalıdır. Verileri paylaşmak isteyen araştırmacı ile verilerin sahibi olan araştırmacı arasında; verilerin kullanım amacı, kullanım kapsamı, koşulları ve sınırlılıkları, üçüncü kişilerle paylaşım sınırları ve koşulları gibi hususları içeren yazılı bir anlaşma metni imzalanması ve kayıt altına alınması gerekir.

Verilerin tekrar ya da parçalara ayrılarak yayımlanması: Verilerin tekrar yayımlanması, aynı verilerden elde edilen bulguların ilk defa yayımlanıyormuş gibi ikinci bir dergide ya da başka bir kaynakta yayımlanmasıdır. Tekrar yayımlama aynı zamanda telif hakları ile ilgili yasal düzenlemelerin ihlali sonucunu doğurur. Çünkü yazar, aynı eser için birden fazla kuruma telif hakkı veremez. Daha önce yayımlanmış bir çalışmanın tamamı ya da kaynak göstererek alıntı yapılabilecek miktarı geçen bir kısmı, ikinci kez ve başka bir kaynakta yayımlanamaz. Daha önce yayımlanmış bir makale ile aynı içerikte ya da önemli ölçüde benzer bir eser yayın için değerlendirilmek üzere sunulamaz. Bildiri olarak sunulmuş, ancak yayımlanmamış makaleler, bildiri olarak sunulduğu dipnotla belirtilerek bir dergide değerlendirilmek üzere sunulabilir. Ancak yayımlanmış bildiriler dergilerde yayımlanmak üzere değerlendirmeye sunulamaz.
Nadiren de olsa, yazarın araştırma sonuçlarının farklı bir okuyucu kitlesi tarafından erişilebilir olmasını istemesi halinde, sonuçların aşağıdaki koşullar sağlanarak yeni bir kaynakta yayımlanması mümkün olabilir:

• Tekrar yayımlanan materyalin orijinal metne göre, göreceli olarak kısaltılmış olması.

• Bilginin daha önce yayımlandığının açık bir biçimde dipnotla belirtilmesi ve daha önceki yayına tam olarak atıf verilmesi.

• Daha önce yayımlanmış olan tablo, grafik ve görsellerin [yeniden basım] olarak metin içinde ve dipnot olarak belirtilmesi.

• Orijinal yayının kaynakçada açıkça ve doğru bir şekilde yer alması.

Bir araştırmadan elde edilen verilerin bütünlük içinde sunulması ve parçalara ayrılmaması gerekir. Araştırmayı parçalara bölerek yayımlamak yanıltıcı olabilir. Ancak, büyük ölçekli, uzun dönemli ya da disiplinler arası çalışmaların sonuçlarından birden fazla yayın çıkarılmasının uygun olduğu durumlarda, aynı kaynakta ya da farklı kaynaklarda birden fazla yayın çıkarılabilir. Disiplinler arası çalışmalarda, araştırma bulgularının tek bir kaynakta yayımlanması uygun olmayabilir. Uzun dönemli çalışmalarda ise çalışmanın farklı evrelerinde yapılan analizlerin sonuçları bilimsel bilgiye özgün katkı sağlıyorsa, farklı aşamalardaki analizler ayrı çalışmalar olarak, fakat araştırmanın evresini belirterek yayımlanabilir. Bu durumda, araştırmanın daha önceki evrelerine dayalı olarak yapılan yayınlara atıf yapılması gerekir. Uzun dönemli çalışmalara dayalı olarak yapılan yayınlarda, aynı araştırmanın erken evrelerinde yapılan yayınlarda verilen bilgilerin tekrarlanmaması, okuyucunun bilgilendirilmesi için daha önceki bilgilere atıflarla yönlendirme yapılması gerekir.

Aynı araştırmaya dayalı olarak birden fazla çalışmanın değerlendirmeye sunulması durumunda, bu hususun editöre açıklanması ve editörün ikinci çalışmanın ayrı bir çalışma olarak yayımlanabilme ölçütlerine uygunluğunu değerlendirmesi gerekir.

Aşırma/intihal ve kendinden-aşırma: Yazarlar başkalarına ait bilgi ve düşünceleri kendi düşünceleri olarak yazamazlar. Aynı şekilde, kendilerinin daha önceden yayımlanmış çalışmalarını ya da bu çalışmalardan bir kısmını, atıfta bulunmadan ya da alıntı olarak göstermeden yayımlayamazlar.