Değerler Eğitimi Bağlamında Planlanan Doğa Eğitimi Programına İlişkin Veli Görüşleri

Yıl 2021, , 79 - 97, 30.06.2021

Yusuf Yıldırım , Hüseyin Çalışkan , Eda Demirhan

https://doi.org/10.32570/ijofe.887045

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları kapsamında desteklenen “Değerli Gençler, Sorumluluk Sahibi Toplum ve Temiz Çevre” projesine katılan öğrenci velilerinin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim (fenomoloji) deseni çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda araştırma sürecinde üzerine odaklanılan olgu, değerler eğitimi bağlamında uygulanan proje sürecinde öğrencilerin edindikleri kazanımların velilerin gözünden belirlenmesidir. Araştırmada 18 veli katılımcı olarak yer almaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak katılımcıların görüşlerini belirlemek amacıyla araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir.

Araştırma sonuçlarına göre, velilerin eğitim sürecini “faydalı”, “güzel” ve “eğitici” buldukları görülmüştür. Veliler eğitim sürecinin faydalı olma nedenini “öğrencilerde bilinç oluşması”, “eğlenerek öğrenmeleri”, “alanında uzman kişilerden eğitim almaları”, “sosyalleşmeleri”, “yaparak yaşayarak öğreneme fırsatı sunulması” ve “kalıcı öğrenmeler sağlaması” şeklinde ifade etmişlerdir. Velilerin her birisi eğitim sürecinin öğrencileri etkilediğine inanmaktadırlar. Velilere göre öğrencilerin etkilendiği durumlar “çevreye karşı duyarlı oldu”, “geri dönüşümün önemini fark etti”, “değerleri öğrendi”, “özgüveni gelişti” ve “doğa sevgisi gelişti” şeklindedir. Veliler öğrencilerde “çevre temizliğine dikkat etmesi”, “etrafındakileri uyarması”, “öğrendiklerini uygulamaya koyması” ve “geri dönüşüme dikkat etmesi” gibi davranış değişikliği görüldüğünü belirtmiştir.

Anahtar Kelimeler

değer, değer eğitimi, doğa eğitimi, , veli görüşleri

Destekleyen Kurum

Bu çalışma TUBİTAK Bilim ve Toplum Programları tarafından 4004-Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları kapsamında desteklenmiştir

Proje Numarası

218B210

Teşekkür

Bu çalışma sürecinden desteklerini esirgemeyen İnegöl Belediyesine ve değerli Personeli Çiğdem Hanıma, İnegöl İlçe Milli Eğitim müdürlüğüne, Okullarını bize açan Erdem Beyazıt İmam Hatip Ortaokulu idarecilerine özellikle Mehmet Akif BAKİLER beye, Etkinlikleri yürüten değerli Hocalarımıza destek olan rehber öğretmenlerimize ve Selin hanıma teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademede gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 190366).
• Aktepe, V. (2010). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde “yardımseverlik” değerinin etkinlik temelli öğretimi ve öğrencilerin tutumlarına etkisi. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 279645).
• Atabey, D. (2014). Okul öncesi sosyal değerler kazanımı ölçeğinin geliştirilmesi ve sosyal değerler eğitimi programının anasınıfına devam eden çocukların sosyal değerler kazanımına etkisinin incelenmesi. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 391548).
• Ballantyne, R. ve Packer, J. (2002). Nature-based excursions: School students’ perspections of learning in natural environments. International Research in Geographical and Environmental Education, 11 (3), 218-231. doi:10.1080/10382040208667488
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1). 23-28. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/753041
• Biter, M. & Çalışkan, H. (2019). Sosyal bilgiler derslerinde eğitsel oyunlarla değerler eğitimi: bir eylem araştırması. Journal of Interdisciplinary Education: Theory and Practice, 1(1), 1-28. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/709509
• Bolat, Y. (2014). Öğrenci gözüyle sınıfın örtük programı. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (18), 510-536. DOI Numarası:http://dx.doi.org/10.14520/adyusbd.763
• Bozkurt, E. (2017). Çocuk oyunları ile değerler eğitimi. (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 461536)
• Bögeholz, S. (2006). Nature experience and its importance for environmental knowledge, values and action: recent German empirical contributions. Environmental Education Research. 12 (1), 65-84. doi:10.1080/13504620500526529
• Çağlar-Karapınar, B. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının doğa eğitimi hakkında metaforik algıları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi, Aksaray.
• Çalışkan, H. Yıldırım, Y. & Demirhan, E. (2021). The evaluation of values education project conducted by the context of nature Education. Participatory Educational Research, 8(3), 44-61. http://dx.doi.org/10.17275/per.21.53.8.3
• Çalışkan, H. Yıldırım, Y. & Kılınç, G. (2019). Farklı kültürel yapıdaki ailelerde yetişen öğrencilerin sorumluluk ve hoşgörü değerlerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 44 (199), 353-372. Doi: 10.15390/EB.2019.7986
• Çavuş, R., Topsakal, Ü. U., & Kaplan, A. Ö. (2013). İnformal öğrenme ortamlarının çevre bilinci kazandırmasına ilişkin öğretmen görüşleri: Kocaeli Bilgievleri örneği. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(1), 15-26. Erişim adresi: http://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/137907-2013042911303-makale-2.pdf
• Çelik, B. (2019). Animasyon destekli değerler eğitimi programının akademik başarıya, derse ve bilişim değerlerine yönelik tutuma ve kalıcılığa etkisi. (Doktora Tezi) YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 607497).
• Demir, B. (2008). Adalet ve saygı içerikli karakter eğitimi programının 7. sınıf öğrencilerinin ahlaki olgunluk düzeyine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 226249)
• Demirtaş, S. (2009). Çocuk yuvasında kalan korunmaya muhtaç çocukların değer eğitiminde yaratıcı dramanın etkililiği (Doktora Tezi) YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 257628).
• Erten, S. (2012). Türk ve Azeri öğretmen adaylarında çevre bilinci. Eğitim ve Bilim. 37 (166), 88-100. Erişim adresi: http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/viewFile/1353/443
• Ertürk, S. (1988). Türkiye'de eğitim felsefesi sorunu. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(3),11-16. Erişim adresi: http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/1483-published.pdf
• Fekadu, K. (2014). The paradox in environmental determinism and possibilism: a literature review. Journal of Geography and Regional Planning, 7 (7), 132-139. DOI: 10.5897/JGRP2013.0406
• Hofstede, G. (1976). Nationality and expoused values of managers. Journal of Applied Psychology, 61 (2), 148-155. Doi: 10.1037/0021-9010.61.2.148
• Houser, J. (2015). Nursing research: reading, using, and creating evidence. (3rd ed.). Burlington: Jones ve Bartlett Learning.
• Hunt, B. S. (1981). Effects of values activities on content retention and attitudes of students ın junior hihg social studies clases (Doctoral Thesis). ProQuest Dissertations and Theses veri tabanından erişildi. (UMI No. 8117171)
• İbret, B. Ü., Demirbaş, İ., & Demir, F. B. (2019). İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerine Alternatif Etkinliklerle Doğal Çevreye Duyarlılığın Kazandırılması. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(1), 258-280. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/683978
• Kals, E., Schumacher, D. ve Montada, L. (1999) Emotional affinity toward nature as amotivational basis to protect nature. Environment & Behavior, 31(2), 178–202. doi:10.1177/00139169921972056
• Karaca, S. S. (2019). Çizgi filmlerde değerler eğitimi,değerler eğitimi açısından Rafadan Tayfa Çizgi Filminin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi) YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 569927).
• Küçükcankurtaran, E. (2008, Aralık). Çevre eğitiminde internetin kullanımı: Çevreye karşı olan sorumluluklarımızın farkına varmamızda İnternet Nasıl Etkili Olabilir. XIII. Türkiye’de İnternet Konferansı Bildirileri, 175-182. Erişim adresi: http://inet-tr.org.tr/inetconf13/kitap/kucukcankurtaran_inet08.pdf
• Lickona, T. (1977). An ıntegrated approach to moral, value, and civic education with adolescents: an analysis of current theory and practice and recommendations for program ımplementation. ERİC veri tabanından erişildi. (ERİC No: ED137194). Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED137194.pdf
• Linnanvuori, E. A. (2013). Environmental Issues in Finnish School Textbooks on Religious Education and Ethics. Journal of Humanities and Social Science Education, 1, 131-157.
• MEB (2018a). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6. ve 7. sınıflar). Ankara: TTKB Yayınları.
• MEB (2018b). Fen bilgisi dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6. ve 7. sınıflar). Ankara: TTKB Yayınları.
• MEB (2018c). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3. ve 4. sınıflar). Ankara: TTKB Yayınları.
• Meydan, A. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminde doğa eğitimi, A. Şimşek, S. Kaymakcı (Ed.), Okul dışı sosyal bilgiler öğretimi. (ss. 259-282). Ankara: Pegem Akademi.
• Omoogun, A. C., Egbonyi, E. E. and Onnoghen, U. N. (2016). From environmental awareness to environmental responsibility: Towards a stewardship curriculum. Journal of Educational Issues, 2(2), 60-72. https://doi.org/10.5296/jei.v2i2.9265
• Otto, S., & Pensini, P. (2017). Nature-based environmental education of children: Environmental knowledge and connectedness to nature, together, are related to ecological behaviour. Global Environmental Change, 47, 88–94. doi:10.1016/j.gloenvcha.2017.09.009
• Özdemir, A., Yapıcı, E., (2010).Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik farkındalık ve ilgi düzeylerinin karşılaştırılması. Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi, 1(1): 48-56,
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Schwartz, S. H. (1994). Are there universal aspects in the structure and contents of human values? Journal of social issues, 50 (4), 19-45. Doi: 10.1111/j.1540- 4560.1994.tb01196.x
• Schwartz, S. H. ve Bilsky, W. (1990). Toward a theory of the universal content and structure of values: Extensions and cross-cultural replications. Journal of Personality and Social Psychology, 58(5), 878-891. Doi:10.1037/0022-3514.58.5.878
• Sharts-Hopko, N. C. (2002). Assessing rigor in qualitative research. Journal of the Association of Nurses In Aids Care, 13 (4), 84-86.
• Storksdieck, M; Ellenbogen, K. And Heimlich, J.E. (2005). Changing minds? Reassing outcomes in free-choice environmental education. Environmental Education Research, 11 (3), 353-369.
• Superka, D. P., ve Johnson, P. L. (1975). Values education: approaches and materials. ERİC veri tabanından erişildi. (ERİC No: ED103284) Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED103284.pdf
• Tahiroğlu, M., Yıldırım, T., & Çetin, T. (2010). Değer eğitimi yöntemlerine uygun geliştirilen çevre eğitimi etkinliğinin, ilköğretim 7. Sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 231-248.
• Tilbury, D. (1994). The critical learning years for environmental education. In R.A. Wilson (Ed.). Environmental Education at the Early Childhood Level. Washington, DC: North American Association for Environmental Education, pp. 11-13.
• Tuğral S. (2005): Kur’an’da değerler sistemi. (Doktora Tezi) YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 159886).
• Tuncel, G. (2018). Sosyal bilgiler dersinde “Doğal çevreye duyarlılık” değerinin geliştirilmesinde alternatif çevreci uygulamalar. International Journal of Geography and Geography Education, 38, 91-103. https://doi.org/10.32003/iggei.440890
• Türksoy, Ö. (1991). Çevre duyarlılığı eğitimde bilişsel yaklaşım, çocuk ve temel çevre özellikleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 15(80), 80-88
• Wilson, R.A. (1996). Starling early: Environmental education during the early childhood years. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED402147.pdf
• Yıldırım A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Y. (2019). Okul dışı etkinlik temelli değerler eğitimi programının etkin vatandaşlık değerlerine etkisi. (Doktora Tezi) YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. (Tez No: 608803).