EVALUATION OF THE FIRST UNIT OF THE 4TH MATHEMATICS GRADE COURSE AND WORKBOOK BY TEACHERS AND TEACHER CANDIDATES ACCORDING TO PROJECT 2061 CRITERIA

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 88 - 98, 30.06.2024

Süleyman Tiraş Alaattin Pusmaz Midarbi Cihangir Doğan

Öz

The aim of this study is to examine the educational design criteria compliance of a fourth-grade mathematics textbook and student workbook, published by a private publisher, prepared according to the 2015 elementary school mathematics curriculum, from the perspectives of teachers and prospective teachers. The study group consists of 5 primary school teachers working in public and private elementary schools in the Kadıköy, Ümraniye and Üsküdar districts of Istanbul, and 6 third-year students enrolled in the primary school teaching program at a state university in the same city. The semi-structured interview form used in the research was developed by the researcher, based on the book evaluation scale developed by the American Association for the Advancement of Science (AAAS) for Project 2061. The participants, comprising teachers and prospective teachers, examined the unit in detail according to 26 criteria included in the interview form. Descriptive analysis was used to analyze the findings, employing a qualitative case study design. The analysis revealed that teachers and prospective teachers generally found that the instructional material reflected the "developing mathematical ideas," "encouraging students' reasoning," and "assessing students' mathematical progress" categories from Project 2061. They indicated that the material partially reflected the categories of "stating goals" and "engaging students' interest in the subject," but was quite weak in reflecting the categories of "considering students' ideas" and "enhancing the mathematics learning environment." However, while there were no significant differences in opinions between teachers and prospective teachers in general, differences in opinions were noted for certain criteria within specific categories. As is known, the current mathematics curriculum adopts a constructivist approach. Therefore, textbooks should possess qualities that can achieve the program's objectives. Using the Project 2061 categories as fundamental criteria in the preparation of textbooks can enhance the effectiveness of teachers and students in the classroom, positively influencing students' attitudes toward the subject and their academic success.

Anahtar Kelimeler

Teaching Mathematics, Textbooks, Mathematics Textbook, Project 2061

4. SINIF MATEMATİK DERS VE ÇALIŞMA KİTABININ BİRİNCİ ÜNİTESİNİN PROJE 2061 ÖLÇÜTLERİNE GÖRE ÖĞRETMENLER VE ÖĞRETMEN ADAYLARI TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Bu çalışmanın amacı, 2015 ilkokul matematik öğretim programına göre hazırlanmış olan özel bir yayınevine ait ilkokul 4. sınıf matematik ders ve öğrenci çalışma kitabının eğitimsel tasarım ölçütlerine uygunluğunu öğretmen ve öğretmen adayları gözünden incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul’un Kadıköy, Ümraniye ve Üsküdar ilçelerindeki devlet ve özel ilkokullarda görev yapan 5 sınıf öğretmeni ve aynı şehirdeki bir devlet üniversitesinde sınıf öğretmenliği programında okuyan 6 üçüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan yarı yapılandırılmış görüşme formu, Amerika Bilim İlerleme Kurulu (American Association for the Advancement of Science) tarafından Proje 2061 için geliştirdiği kitap değerlendirme ölçeği referans alınarak araştırmacı tarafından oluşturulmuştur. Öğretmen ve öğretmen adaylarından oluşan araştırmanın katılımcıları, görüşme formunda yer alan 26 ölçüte göre üniteyi detaylı olarak incelemişlerdir. Elde edilen bulguların betimsel analiz yöntemi ile elde edildiği çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum deseni kullanılmıştır.
Analiz sonucunda, öğretmen ve öğretmen adayları genel olarak ders ve öğrenci çalışma kitabının Proje 2061’de yer alan ölçütlerden “matematiksel fikirleri geliştirme”, “öğrencilerin fikir yürütmelerini teşvik etme” ve “öğrencilerin matematik gelişimini değerlendirme” kategorilerini yansıttığı, “amaçları ortaya koyma” ve “konuyla ilgili olaylara öğrencinin ilgisini çekme” kategorilerini kısmen yansıttığı; “öğrencilerin fikirlerini dikkate alma” ve “matematik öğrenme ortamını geliştirme” kategorilerini yansıtmada oldukça zayıf kaldığını belirtmişlerdir. Ancak, kategori özelinde öğretmenlerle öğretmen adayları arasında kayda değer bir görüş ayrılığı olmamakla birlikte, bazı kategorilere ait ölçütlerde görüş ayrılıklarının olduğu görülmüştür. Bilindiği gibi uygulanmakta olan matematik öğretim programı yapılandırmacı yaklaşımı benimsemiştir. Dolayısıyla da hazırlanacak ders kitapları programın amaçlarını gerçekleştirebilecek niteliklere sahip olmalıdır. Ders kitaplarının hazırlanmasında Proje 2061 kategorilerinin temel ölçüt olarak ele alınması, öğretmen ve öğrencinin derste etkililiğini artırarak öğrencilerin bu derse karşı olan akademik başarısını olumlu yönde etkileyebilecektir.
Anahtar Kelimeler: Matematik Öğretimi, Matematik Ders Kitabı, Proje 2061

Anahtar Kelimeler

Matematik Öğretimi, Matematik Ders Kitabı, Proje 2061

Kaynakça

• AAAS. (2018). Middle Grades Mathematics Textbooks: A Benchmarks-Based Evaluation Instructional Analysis. http://www.project2061.org/publications/ textbook/mgmth/report/part1.htm.
• Adıbelli, S. (2007). Yeni programa göre hazırlanan lise 1 fizik ders kitabının eğitsel, görsel, dil ve anlatım yönünden incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Akbaba, B. (2013). Lise tarih ders kitaplarını değerlendirme formunun geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 26-41.
• Aksu, M. (1994). “Matematik ders kitaplarının değerlendirilmesi” İlköğretim okullarında matematik öğretimi ve sorunları. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Altun, M., Aslan, Ç., & Yazgan, Y. (2004). Lise matematik ders kitaplarının kullanım şekli ve sıklığı üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 131-147.
• Arslan, S., & Özpınar, İ. (2009). İlköğretim 6. sınıf matematik ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 97-113.
• Aycan, Ş., Kaynar, Ü., Türkoğuz, S., & Arı, E. (2002). İlköğretimde Kullanılan Fen Bilgisi Ders Kitaplarının Bazı Kriterlere Göre İncelenmesi. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde sunulmuş sözlü bildiri. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Aydın, İ. (2010). Sekizinci sınıf matematik ders kitabı hakkında öğretmen ve öğrenci görüşleri. (Yayımlamamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Aytaçlı, B. (2012). Durum çalışmasına ayrıntılı bakış. Aydın Menderes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-9.
• Bulut, A. (2013). İlkokul matematik kitaplarının kullanımına ilişkin sınıf öğretmeni ve öğrenci görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cinemre, Y. (2010). İlköğretim 8. Sınıf matematik öğretim programına göre hazırlanan öğretim materyallerinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Dane, A., Doğar, Ç., & Balkı, N. (2004). İlköğretim 7. sınıf matematik ders kitaplarının değerlendirmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 1-18.
• Dayak, E. (1998). 5. sınıf matematik ders kitaplarının eğitim-öğretime uygunluğunun değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Dede, S. Ç. K. (2020). 11. sınıf matematik ders kitabının içerik yönünden incelenmesi ve öğretmen görüşlerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Delice, A., Aydın, E., & Kardeş, D. (2009). Öğretmen adayı gözüyle matematik ders kitaplarında görsel ögelerin kullanımı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(16), 75-92.
• Gün, C. K. (2009). Ortaöğretim dokuzuncu sınıf matematik ders kitabına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Güzel, H., & Adıbelli, S. (2011). 9. sınıf fizik ders kitabının eğitsel, görsel, dil ve anlatım yönünden incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 201-216.
• İşcan, A., & Karadağ, K. (2021). İlkokul 4. sınıf Türkçe ders kitabındaki resimlerin metinlerle uyumunun incelenmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 196-215.
• İzmirligil, G. N. (2008). İlköğretim matematik ders ve öğrenci çalışma kitaplarının yapısalcı yaklaşım açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kanlı, U., & Yağbasan, R. (2004). Proje-2061’in ışığında fizik ders kitaplarının eğitimsel tasarımına eleştirel bir bakış. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 123-155.
• Karakelleoğlu, S. (2007). İlköğretim 4. sınıf matematik ders kitaplarına ilişkin öğretmen, öğrenci ve uzman görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Karadağ, M., Dülgeroğlu, İ., & Ünsal, Y. (2013). Ortaöğretim 9. sınıf fizik ders kitabının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(3), 549-568.
• Keleş, T. (2008). MEB 2005 öğretim programına göre hazırlanan 9. sınıf matematik ders kitaplarının değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2009). Matematik dersi öğretim programı ve kılavuzu (1. 2. 3. 4. 5. sınıflar). Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2015). Matematik dersi öğretim programı ve kılavuzu (1. 2. 3. 4. sınıflar). Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2016). Millî Eğitim Bakanlığı ders kitapları ve eğitim araçları yönetmeliği. Erişim adresi: http://ttkb.meb.gov.tr.
• Ocak, G., & Yurtseven, R. (2009). Beşinci sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına göre değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 94-109.
• Solmaz, F., Uzunöz, A., & Top, E. (2011). Ortaöğretim 9. sınıf MEB coğrafya ders kitaplarının niteliği hakkında öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 267-286.
• Önkaş, N.A., & Günay, E. (2015). Ders kitabı inceleme ölçütlerine göre Türkçe ders kitaplarının karşılaştırılması. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 3(3), 365-378.
• Özdemir, A. Ş., & Pusmaz, A. (2007). İlköğretim ikinci kademe ders kitaplarının çağdaş eğitim ölçütlerine uygunluğunun incelenmesi. Edu 7, 2(2), 1-14.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel analiz ve yorumlama. Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (A. Çekiç ve A. Bakla, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Sefa, A. (2009). 7. sınıf ilköğretim matematik ders kitabının; görsel, duyuşsal ve akademik yönden incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Semerci, Ç. (2004). İlköğretim Türkçe ve matematik ders kitaplarını genel değerlendirme ölçeği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28(1), 49-54.
• Solmaz, F., Uzunöz, A., & Top, E. (2011). Ortaöğretim 9. sınıf MEB coğrafya ders kitaplarının niteliği hakkında öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 267-286.
• Şahin, S., & Turanlı, N. (2005). Liselerde okutulmakta olan lise 1. sınıf matematik kitaplarının değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 327-341.
• PROJE 2061, (2003). Putting Textbook to the Test. Erişim Adresi: htp://www.project2061.org/research/articles/enc.htm.
• Uçar, C. ve Özerbaş, D.S. (2017). Ortaokul 5. sınıf fen bilimleri ders kitabının görsel tasarım ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1373-1388.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2004). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yücel, C., & Karadağ, E. (2016). TIMSS 2015 Türkiye: Patinajdaki eğitim. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, doi: 10.13140/RG.2.2.20445.20964/1.