Muhasebe Mesleğinde Etiğin Önemi ve Muhasebe Meslek Mensubu Adaylarının Etik Algılarının Ölçülmesi Üzerine İstanbul İlinde Bir Araştırma

Yıl 2021, Sayı: 16, 18 - 40, 15.12.2021

Taha Yasin Gülmez İlker Kıymetli Şen

https://doi.org/10.20860/ijoses.959079

Öz

Bu çalışmada İstanbul ilinde Ticaret Meslek Lisesi, Lise, Ön lisans, Lisans ve Yüksek Lisans seviyelerinde eğitim ve öğretimine devam eden muhasebe meslek mensubu adayı öğrencilerin muhasebe meslek etiği algılarını belirlenmesi ve oluşum düzeylerinin tespit edilmesi ve eğitim görülen kademe ve daha önce etik eğitimi alıp almama durumu ile etik algıları arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik nicel araştırma yöntemlerinden anket tekniği kullanılarak bir araştırma yapılmış ve sonuçları değerlendirilmiştir.

Sakarya ve Kara (2010) tarafından geliştirilen, Dürüstlük, Tarafsızlık, Mesleki Yeterlilik ve Gerekli Özen, Gizlilik ve Mesleki Davranış ilkeleri olmak üzere 5 alt boyut, toplam 25 ifadeden oluşan “Etik Algısı Ölçeği Anketi” veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Muhasebe meslek etiği ölçeği kapsamında katılımcılardan veriler 5’li likert ölçek ile toplanmıştır.

IBM SPSS 25.0 programı ile katılımcıların sosyo-demografik bilgileri arasındaki ilişkinin tespitinde Bağımsız Örneklem T Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Pearson Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Anlamlı çıkan sonuçlar için farklılığın hangi gruplar arasında olduğu varyans homejenliği varsayımına göre “LSD” Post-Hoc Testleri uygulanmıştır. Çalışma sonucunda muhasebe meslek mensubu adaylarının eğitim hayatları boyunca etik algılarının ne derecede olacağı ve nasıl yönetileceği konusunda öneriler sunulması ve çeşitli kademelerde eğitim gören muhasebe meslek mensubu adaylarından elde edilecek olan verilerden hareketle ulaşılacak sonuçların farklı araştırmacılara yol gösterici bir nitelik taşıması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Meslek, Muhasebe, Etik

A Study in Istanbul on the Importance of Ethics in Accounting Profession and Measuring Ethics Perceptions of Candidate Accountants

Öz

In this study, in Istanbul province at Trade Vocational High School, High School, Associate Degree, Bachelor Degree, Graduate Degree levels, a research was carried out using questionnaire technique, one of the quantitative research method, to determine the professional ethical perceptions of candidate students of accountancy attending their education and training, and find out the occurrence levels and determine the state of having or not having ethics classes at education level before and for the time being, and review the relations between their ethical perceptions.

“Ethical Perception Scale Questionnaire”, developed by Sakarya and Kara (2010), consisting of a total of 25 statements 5 of which are sub-scale of such principles as Integrity, Objectivity, Professional Competence and Due Diligence, Confidentiality and Professional Conduct, was used as data collection tool. The data were collected from the participants within the framework of accounting professional ethics scale.

Independent Sampling T Test, One-Way Analysis of Variance (ANOVA) and Pearson Correlation Analysis were used with IBM SPSS 25.0 program in determining the relations between the socio-demographic information of the participants. “LSD” Post-Hoc Tests were applied according to variance homogeneity hypothesis to find in which groups the differences are for significant results. At the end of the study, it is aimed to provide suggestions about what level the ethical perceptions of accounting profession candidates will see throughout their education life and how this will be managed, and to have a pathfinder property with the obtained results for various researchers setting out the data that will be achieved from the accounting profession candidates having education at different levels.

Anahtar Kelimeler

Profession, Accounting, Ethics.

Kaynakça

• Armstrong, M. B., Ketz, J. E., & Owsen, D. (2003). Ethics Education İn Accounting: Moving Toward Ethical Motivation And Ethical Behavior. Journal of Accounting education, 21(1), 1-16.
• Ay, M., & Güler, E. (2011). Öğrencilerin Etik Değerleri: Meslek Yüksekokulu Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma. III. Ulusal Kurumsal Yönetim, Yolsuzluk, Etik ve Sosyal Sorumluluk Konferansı, Nevşehir, 14.
• Civelek, M. A., & Durukan, B. (1998). Günümüz Koşullarında Muhasebe Mesleği ve Meslek Ahlakı, III. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, Muhasebe Denetiminde Yetkiler, Sorumluluklar ve Meslek Ahlakı, Antalya: İSMMMO Yayını.
• Cohen, J. R., Pant, L. W., & Sharp, D. J. (2001). An Examination Of Differences İn Ethical Decision-Making Between Canadian Business Students And Accounting Professionals. Journal of Business Ethics, 30(4), 319-336.
• Cooper, B. J., Leung, P., Dellaportas, S., Jackling, B., & Wong, G. (2008). Ethics Education For Accounting Students—A Toolkit Approach. Accounting Education: An İnternational Journal, 17(4), 405-430.
• Çiftçi, Y. & Çiftçi, B. (2003). Muhasebe Mesleğinde Meslek Etiği, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi,.923
• Çubukçu, S. (2012). Uluslararası Muhasebe Eğitimi Standartları Komitesi Düzenlemeleri Çerçevesinde Etik Eğitimine İlişkin Durum Analizi.
• Çukacı, Y. (2006). Kamuyu Aydınlatmada Muhasebe Meslek Elemanının Etik Anlayışı ve İzmir İlinde Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 89-111
• Daştan, A. (2009). Etik Eğitiminin Muhasebe Eğitimindeki Yeri ve Önemi: Türkiye Değerlendirmesi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1), 281-311.
• Doğan, N. (2009). İş Etiği ve İşletmelerde Etik Çöküş. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(16), 179-200. Fidan E. M. & Subaşı, Ş. (2014). Muhasebe Meslek Mensubu Adaylarının Etik Algıları: İstanbul İli Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 111-130
• Ghaffari, F., Kyriacou, O., & Brennan, R. (2008). Exploring The İmplementation Of Ethics İn Uk Accounting Programs. Issues in Accounting Education, 23(2), 183-198.
• Hiltebeitel, K. M., & Jones, S. K. (1992). An Assessment Of Ethics İnstruction in Accounting Education. Journal of Business Ethics, 11(1), 37-46. Hurtt, R. K., & Thomas, C. W. (2008). Implementing A Required Ethics Class For Students İn Accounting: The Texas Experience. Issues İn Accounting Education, 23(1), 31-51.
• Özbirecikli, M. & Kıymetli Şen, İ. (2018). “Ethics Education And Vocational Training Process of Accountıng and Audıting Professions In Turkey: A Historıcal Perspective”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, (20)1, 116-143.
• Resmî Gazete, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirlerin Mesleki Faaliyetlerinde Uyacakları Etik İlkeler Hakkında Yönetmelik, 26675, 19.10.2007.
• Sakarya, Ş. ve Kara, S. (2010), “Türkiye’de Muhasebe Meslek Etiğine Yönelik Düzenlemeler ve Meslek Mensupları Tarafından Algılanması Üzerine Bir Alan Araştırması”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 18, 57-72. Dergisi, 26(2), 91-106.
• SM ve SMMM ve YMM Meslek Ahlak Kuralları ile İlgili Mecburi Meslek Kararı, 2011
• Strong, P., Martinov-Bennie, N., & Mladenovic, R. (2007). An Investigation Into The Impact Of Integrated Educational Interventions on First Year Accounting Students' Ethical Sensitivity and Conflict Resolution Processes. In Australasian Centre for Social and Environmental Accounting Research Conference (pp. 1-16). University of Sydney.
• Topçu, F. (2015). İşletme Stratejisinin Bir Unsuru Olarak Etik: Planlamadan Uygulama. 6.Türkiye Etik Kongresi (s. 3). İstanbul: TÜRMOB Yayınları-488
• Uçma, T. (2007). Muhasebe Meslek Mensubu Olmak İsteyenlerin Etik Değer Anlayışlarının Belirlenmesi ve Muğla Üniversitesi Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi. Muğla.
• Uyar, S. (2005). Muhasebe Mesleğinde Etik ile İlgili Düzenlemeler.