Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Yazma Becerisi Sürecinin Değerlendirilmesi: Öğretici Deneyimleri ve Görüşleri

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 82 - 100, 30.06.2023

Üzeyir Süğümlü , Süleyman Bakdemir

Öz

Yabancı dil öğrenmenin önemli bir olgu olduğu bilinmektedir. Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi de Türkçe öğrenmeye yönelik artan ilgiye paralel olarak önemini her geçen zaman artırmaktadır. Dilin ifade etme becerilerinden biri olan yazma becerisi, yabancı dil öğretme ve öğrenmenin somut unsurlarından birini oluşturmaktadır. Buradan hareketle çalışmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma becerisi sürecini öğretici deneyim ve görüşleriyle değerlendirmektir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan fenomenoloji (olgubilim) deseniyle gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını, Türkiye ve yurt dışında çeşitli kurumlarda yabancı dil olarak Türkçe öğreten 24 öğretici oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma verileri, nitel veri analizi tekniklerinden biri olan içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir Veri analizinin güvenirliği için kod-tekrar kod tekniği ve doğrudan aktarım ifadeleri kullanılmıştır. Kod-tekrar kod tekniği, bir hafta arayla uygulanmış ve kodlamalar arasındaki uyuma bakılmıştır. Araştırma ile öğreticilerin yazma öğretimine ayrılan zamanı ve yazma etkinliklerini yetersiz buldukları, öğrencilerin yazmaya karşı duyuşsal alanda sorunlar yaşadıkları, yazma becerisi gelişimi için öğreticilerin ek çalışmalar yaptırdığı, öğreticilerin yazma becerisi gelişiminin çok çaba ve uygulama gerektiğini düşündükleri, öğrencilerin A1, B1 ve C1 seviyelerinde yer alan yazma öğretimi konularında zorlandıkları sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarından hareketle öğrencilerin yazmaya karşı duyuşsal özelliklerinin geliştirilmesi, yazmaya yeterli zaman ayrılması, yazma etkinlik çeşitliliğinin artırılması ve yazma sürecinde öğrenci hatalarına geri bildirimlerin verilmesi önerileri geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, yazma becerisi, yazma becerisi öğretimi, Teaching Turkish as a foreign language

Evaluating Writing Skills Process in Teaching Turkish as a Foreign Language: Instructor Experiences and Views

Öz

It is widely known that learning a foreign language is a significant phenomenon. Teaching Turkish as a foreign language increases its importance each passing day in conjunction with the increasing interest in learning Turkish. Among the language expression skills, writing skill constitutes one of the concrete elements of foreign language teaching and learning. In this regard, this study sought to examine the instructors’ experiences and views on the writing skill process within the framework of teaching Turkish as a foreign language. Having a qualitative research method, the present study employed a phenomenological framework. One of the purposive sampling methods, criterion sampling was used to determine the participants. The participants consisted of 24 instructors teaching Turkish as a foreign language in various institutions in Turkey and abroad. The study deployed a semi-structured interview form as a data collection tool. Content analysis technique was used during data analysis. Code-recode procedure and quotations were used for the reliability of data analysis. The code-recode technique was applied with an interval of 1 week and the agreement between the coding was checked. The results revealed that the teachers found the time allocated to writing teaching and writing activities insufficient, the students had problems in the affective characteristics related to writing, the instructors made extra activities for the development of writing skills, the development of writing skills required a lot of effort and practice, and the students had difficulties in writing subjects at A1, B1 and C1 levels. Based on the research results, various recommendations were provided to develop students' affective characteristics towards writing, to allocate sufficient time to writing, to increase the variety of writing activities and to give feedback to student mistakes during the writing process.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a foreign language, writing skills, teaching writin skills

Kaynakça

• Ak Başoğul, D. ve Can, F. S. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Balkanlı öğrencilerin yazılı anlatımda yaptıkları hatalar üzerine tespitler. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 10, 100-119. https://docplayer.biz.tr/3501653-Yabanci-dil-olarak-turkce-ogrenen-balkanli-ogrencilerin-yazili-anlatimda-yaptiklari-hatalar-uzerine-tespitler.html adresinden erişilmiştir.
• Altunkaya, H. (2021). Yurt dışında yabancı dil olarak Türkçe öğretmek: sorunlar ve çözüm önerileri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 1-33. https://doi.org/10.35675/befdergi.830898
• Altunkaya, H. ve Ateş, A. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin yazma özyeterlikleri ile yazılı anlatım becerileri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 86-103. https://doi.org/10.17556/erziefd.338356
• Arslan, M. ve Klıcıc, E. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma becerisinin gelişiminde karşılaşılan sorunlar: Bosna Hersek örneği. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 169-182. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/181124 adresinden erişilmiştir.
• Azizoğlu, N. İ., Demirtaş Tolaman, T. ve İdi Tulumcu, F. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde akademik yazma becerisi: karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 2(1), 7-22. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/608280 adresinden erişilmiştir.
• Başkan, A. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma becerisi öğretimi ve etkinlik örnekleri. İ. Erdem, B. Doğan, ve H. Altunkaya (Ed.), Yabancı dil olarak Türkçe Öğretimi (s. 157-174) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Biçer, İ. A. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde konuşma ve yazma kulüp çalışmaları: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi örneği. Karaman Uluslararası 1. Dil ve Edebiyat Kongresi. http://academia.edu adresinden erişilmiştir.
• Çelik, Y. (2019). Arap kökenli öğrencilerin yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde A seviyesinde yaptıkları yazım yanlışları ve çözüm önerileri. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 23-27. https://dergipark.org.tr/tr/pub/anadoluakademi/issue/42510/498082 adresinden erişilmiştir.
• Çerçi, A., Derman, S. ve Bardakçı, M. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin yazılı anlatımlarına yönelik yanlış çözümlemesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(2), 695-715. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/223091 adresinden erişilmiştir.
• Ekren, C. ve Ökten, C. E. (2019). Yabancılara Türkçe öğretenlerin dil bilgisi öğretimine ilişkin algıları: bir metafor incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(3), 1687- 1708. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/49273/629318 adresinden erişilmiştir.
• Emek, M. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Cezayir’deki Türkoloji bölümü öğrencilerinin B1-B2 düzeyi yazılı anlatımlarının yanlış çözümlemesi yaklaşımıyla değerlendirilmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (24), 77-92. https://doi.org/10.29000/rumelide.990097
• Er, O., Biçer, N. ve Bozkırlı, K. Ç. (2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunların ilgili alan yazını ışığında değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(2), 51-69. https://doi.org/10.7884/teke.51
• Ergin, M. (2013). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Erol, F. (2021). Covid-19(Koronavirüs) salgını sürecinde yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma becerisinin öğretimi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adıyaman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. http://dspace.adiyaman.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.12414/2894 adresinden erişilmiştir.
• Erol, H. F. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma becerisi. F. Yıldırım ve B. Tüfekçioğlu (Ed.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kuramlar-yöntemler-beceriler-uygulamalar (s. 177-224) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Giorgi, A. (2006). Concerning variations in the application of the phenomenological method. The Humanistic Psychologist, 34(4), 305-319. https://doi.org/10.1207/s15473333thp3404_2
• Göçer, A. (2008). İlköğretim Türkçe ders kitaplarının ölçme ve değerlendirme açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 197-210. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/32094 adresinden erişilmiştir.
• Göçer, A. (2018). Yazma eğitimi (30. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Gündoğdu, M. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin kelime hazinesi üzerine bir durum tespiti: A1-B2 örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. https://avesis.yildiz.edu.tr/yonetilen-tez/5701a787-8f22-47ba-bd11-6550a4f94c21/yabanci-dil-olarak-turkce-ogrenen-ogrencilerin-kelime-hazinesi-uzerine-bir-durum-tespiti-a1-b2-ornegi adresinden erişilmiştir.
• Güneş, F. (2021). Türkçe öğretimi (9. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Işık, P. ve Işık, Ö. F. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Çinli öğrencilerde alfabe sorunu: Zhejiang Uluslararası Çalışmalar Üniversitesi Örneği. ESTÜDAM Eğitim Dergisi, 5(1), 1-12. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1019535 adresinden erişilmiştir.
• İnan, K. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen İranlıların yazılı anlatımları üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. https://avesis.gazi.edu.tr/yonetilen-tez/c073114a-a6e9-4520-b70c-b852405b3967/yabanci-dil-olarak-turkce-ogrenen-iranlilarin-yazili-anlatimlari-uzerine-bir-inceleme adresinden erişilmiştir.
• İpek, S. (2020). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen Somalili öğrencilerin yazma becerileri ve yazma kaygıları üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://acikerisim.uludag.edu.tr/handle/11452/19009 adresinden erişilmiştir.
• İşcan, A. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma kaygısı üzerine bir inceleme (Ürdün Üniversitesi Örneği). Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 14, 135-152. https://docplayer.biz.tr/11799219-Yabanci-dil-olarak-turkce-ogretiminde-yazma-kaygisi-uzerine-bir-inceleme-urdun-universitesi-ornegi.html adresinden erişilmiştir.
• İşcan, A. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yabancı dil kaygısının Türkçe öğrenenler üzerindeki etkisi (Ürdün Üniversitesi örneği). Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 17, 106-120. https://docplayer.biz.tr/18158780-Yabanci-dil-olarak-turkce-ogretiminde-yabanci-dil-kaygisinin-turkce-ogrenenler-uzerindeki-etkisi-urdun-universitesi-ornegi.html adresinden erişilmiştir.
• Kapar Kuvanç, E. B. (2008). Yaratıcı yazma tekniklerinin öğrencilerin Türkçe dersine ilişkin tutumlarına ve Türkçe dersindeki başarılarına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12397/7327 adresinden erişilmiştir.
• Karatay, H. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde yazma eğitimi. H. Karatay (Ed.), Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi el kitabı (s. 411-471) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Kılınç, A. ve Tok, M. (2012). Yabancı dil olarak Türkçe yazma öğretimi. A. Kılınç ve A. Şahin (Ed.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi (s. 256-278) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Kırbaş, G. (2017). Türkçe öğrenen Ürdünlü öğrencilerin A2 düzeyi yazma becerisinde karşılaştıkları güçlükler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara. http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/3543 adresinden erişilmiştir.
• Köksal, K. (2003). Okuma yazmanın öğretimi (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Maden, A. (2021). Yazma eğitiminde bellek ve özellikleri. M. N. Kardaş (Ed.), Yazma eğitimi (s. 83-98) içinde. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Maden, S., Dincel, Ö. ve Maden, A. (2015). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazma kaygıları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(4), 748-769. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/137036 adresinden erişilmiştir.
• Melanlıoğlu, D. ve Demir Atalay, T. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin yazma öz yeterlikleri üzerinde yaratıcı yazma uygulamalarının etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(3), 697-721. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/355939 adresinden erişilmiştir.
• Mutlu, H. H. ve Yurt, E. E. (2019). 6. sınıf Türkçe ders kitabındaki etkinliklerin öğrenme alanlarına dağılımının incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(3), 469-474. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/867247 adresinden erişilmiştir.
• Nalan Genç, H. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma eğitimi bağlamında yazım ve noktalama. Dil Dergisi, 168(2), 31-42. https://doi.org/10.1501/Dilder_0000000242
• Nurlu, M. ve Kutlu, A. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde temel seviye A1 yazma sorunları: Afganistan örneği. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 25(2), 67-87. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/403572 adresinden erişilmiştir.
• Pardo, S. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretim programlarına ilişkin öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=A5dPo6hTwP1I855rwM86Eg&no=hT1Dpu77OxuoIOniL1UiGw adresinden erişilmiştir.
• Robson, C. (2001). Real world research. Oxford: Blackwell Publishers.
• Sever, S. (2015). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme (5. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şen, F. ve Solak, E. (2019). Öğretici görüşlerine göre sığınmacı öğrencilere Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunların değerlendirilmesi: Kayseri ili örneği. International Journal of Language Academy, 7(4), 349-360. http://dx.doi.org/10.29228/ijla.25856
• Şengül, K. (2014). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde alfabe sorunu. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3(1), 325-339. https://doi.org/10.7884/teke.245
• Tiryaki, E. N. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 38-44. https://doi.org/10.16916/aded.16018
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, F. (2014). Yeni Hitit yabancılar için Türkçe 2 ders kitabı yazma etkinlikleri üzerine bir inceleme. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 37-48. https://dergipark.org.tr/tr/pub/goputeb/issue/7322/95826 adresinden erişilmiştir.