Rusya-Ukrayna Savaşına Giden Süreç: “Avrasyacılık” Anlayışı Çerçevesinden Bir İnceleme

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 114 - 144, 01.05.2023

Hatice Dönmez

https://doi.org/10.53451/ijps.1208030

Öz

Rusya-Ukrayna savaşını konu edinen bu çalışmada Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik politikaları “Avrasyacılık” anlayışı çerçevesinden incelenmiştir. Çalışmada, “Avrasya Birliği”ni gerçekleştirmeyi hedefleyen Rusya’nın, gelinen noktada bunu ne ölçüde başarabildiği ya da bu konuda başarılı olup olmadığı gibi soruların cevabı araştırılmaktadır.
Betimsel ve tarihsel analiz yönteminin kullanıldığı çalışmada ilk olarak savaşın tarihsel arka planı araştırılmış, ardından iki ülke arasında anlaşmazlığa neden olan konulara değinilmiştir. Çalışmanın analiz kısmında ise öncelikle savaşa giden süreç ve “Avrasyacılık” anlayışı incelendikten sonra Rusya-Ukrayna savaşı Avrasyacılık anlayışı çerçevesinden değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Rusya-Ukrayna Savaşı, Kırım'n İlhakı, Avrasyacılık

Rusya-Ukrayna Savaşına Giden Süreç: “Avrasyacılık” Anlayışı Çerçevesinden Bir İnceleme

Öz

In this study, which is about the Russia-Ukraine war, Russia's policies towards Ukraine are examined from the perspective of "Eurasianism". In the study, the answers to questions such as to what extent Russia, which aims to realize the "Eurasian Union", can achieve this at the point reached, or whether it is successful in this regard, are investigated.
In the study, in which the descriptive and historical analysis method was used, the historical background of the war was investigated first, and then the issues that caused the conflict between the two countries were mentioned. In the analysis part of the study, first of all, the process leading to the war and the understanding of "Eurasianism" were examined, then the Russia-Ukraine war was evaluated within the framework of the understanding of Eurasianism.

Anahtar Kelimeler

Russia-Ukraine War, Annexation of Crimea, Eurasianism

Kaynakça

• Ağır, Osman. “Rusya-Ukrayna Krizi’nin Avrasya Ekonomik Birliği Bağlamında Değerlendirilmesi”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 2, (2016): 23-42.
• Akdemir, Erhan. “Avrupa Birliği’nin Ukrayna Politikası: Eski Komşu mu? Yeni Aday mı?”, Karadeniz Araştırmaları Merkezi, Sayı: 41, (2014): 61-75.
• Al, Arzu. Özdil, Burcu. “Karadeniz’in Uluslararası Politik Ekonomisi: Rusya ve Ukrayna İlişkilerinin Yeniden Analizi”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, (2017): 151-167.
• Al Jazeera Turk. “Ülke Profili: Ukrayna”, 2014, http://www.aljazeera.com.tr/ulke-profili/ulke-profili-ukrayna, (06/01/2021).
• Armaoğlu, Fahir. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914 1995, Cilt 1-2, 11.bs. İstanbul: Alkım Yayınevi, 2012.
• Bilener, Tolga. “Ukrayna Dış Politikasını Etkileyen Unsurlar”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 18, (2007): 115-132.
• Bingöl, Oktay. “Ukrayna Krizinin Ulusal, Bölgesel-Küresel Bağlamı ve Gelecek Öngörüleri”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 41, (2014): 15-38.
• Brzezinski, Zbigniew. Büyük Satranç Tahtası, çev. Yelda Türedi, İstanbul: İnkılap Kitabevi, (2005).
• Büyükakıncı, Erhan. “Bağımsızlık Sürecinde Ukrayna-Rusya İlişkileri”, içinde Değişen Dünyada Rusya ve Ukrayna, Erhan Büyükakıncı tarafından derlendi, 1. bs. 401-436, (Ankara: Phoenix Yayınları), 2004.
• Cafersoy, Nazım. “Rus Jeopolitik Düşüncesinde Misyon Arayışları”, Avrasya Dosyası, Jeopolitik Özel, Cilt: 8, Sayı: 4, (2002): 51-101.
• Canikoğlu, Erhan. “Rus Güvenlik Düşüncesinin Gelişiminde Jeopolitik Faktörlerin ve Avrasyacılığın Rolü”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (KAÜİİBFD), Cilt: 1, Sayı: 22, (2020): 1137-1164.
• CIA. The World Factbook, “Ukraine”, 2021, https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/ukraine/, (06/01/2021).
• CIA. The World Factbook, “Ukraine”, https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/ukraine/#geography, (11. 01. 2023).
• CNN TÜRK, (2020), “AB'den Rusya'ya Kırım tepkisi”, 28/07/2020, https://www.cnnturk.com/dunya/abden-rusyaya-kirim-tepkisi, (15/01/2021).
• Dağı, Zeynep. Rusya’nın Dönüşümü Kimlik, Milliyetçilik ve Dış Politika, (İstanbul: Boyut Kitapları), 2002.
• Davutoğlu, Ahmet. Stratejik Derinlik Türkiye’nin Uluslararası Konumu, 50. Baskı, (İstanbul: Küre Yayınları), 2001.
• Derman Giray Saynur, Ongarova Yerkinay. “Ukrayna’da Siyasi Kriz”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 42, (2014): 11-23.
• Dilek, Mehmet Sait. “Rusya Federasyonu’nun Kırım Hamlesine Analitik Bakış”, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, (2015): 245-272.
• Dugin, Alexander. Rus Jeopolitiği Avrasyacı Yaklaşım, çev. Vügar İmanov, (İstanbul: Küre Yayınları), 2014.
• Embassy Of The Russıan Federatıon. “Concept of The Foreign Policy of The Russian Federation”, 2013, https://thailand.mid.ru/en/concept-of-the-foreign-policy-of-russia, (06/07/2022).
• Erol, Mehmet Seyfettin. “Ukrayna-Kırım Krizi Ya da İkinci Yalta Süreci”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 41, (2014): 1-14.
• European Commıssıon. “Countries and Regions Ukraine”, 2020, https://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/countries/ukraine/, (11/01/2021).
• Gazigil, Orhan. “Rusya’da Avrasyacılık Düşüncesi ve Yeni Alternatif Arayışları”, Avrasya Etüdleri, Sayı: 27-28, (2005): 133-134.
• Gurkov, Andrey. “Putin’in AB’ye Karşı Hamlesi”, 2014, https://www.dw.com/tr/putinin-abye-kar%C5%9F%C4%B1-hamlesi/a-17670256, (13/01/2021).
• Güneş, Ufuk, (2022), “Rusya Federasyonu (RF)-Ukrayna “Savaşı”, Bölgesel Güvenlik ve Avrupa Güvenliği ile Güvenlik ve Silahsızlanma Düzenlemeleri Üzerine Olası Etkileri”, 2022, https://tasam.org/tr-TR/Icerik/69067/rusya_federasyonu_rfukrayna_savasi_bolgesel_guvenlik_ve_avrupa_guvenligi_ile_guvenlik_ve_silahsizlanma_duzenlemeleri_uzerine_olasi_etkileri, (05/07/2022).
• Hasanov, Ali. Jeopolitik, çev.: Azad Ağaoğlu-Fuad Şammedov, (İstanbul: Babı Ali KültürYayıncılığı: 240), 2010. İmanov, Vügar. Avrasyacılık Rusya’nın Kimlik Arayışı, (İstanbul: Küre Yayınları), 2008.
• İsmayıl, Elnur. “Rusya’nın Avrasya Birliği Politikası”, Avrasya Etüdleri, 49/2016/1, (2016): 125-151.
• İsmayılov, Meşdi. Avrasyacılık Mukayeseli Bir Okuma Türkiye ve Rusya Örneği, (İstanbul: Doğu Batı Yayınları), 2011.
• Kardaş, Şaban. “Türkiye ve Ukrayna Krizi: Suriye Krizinin İzdüşümleri”, Ortadoğu Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 62, (2014): 5-6.
• Kaya, Sezgin, Ömer Göksel, İşyar. (2009), “Rus Yayılmacılığı ve Slavofil Düşüncenin Tarihsel Gelişimi”, OAKA, Cilt: 4, Sayı: 8, (2009): 25-29.
• Koçak, Muhammed. “Bölgesel Çatışmadan Küresel Krize Doğu Ukrayna”, Siyaset, Ekonomi Ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Analiz, Sayı: 135, (2015).
• Köseoğlu, Beril. “9 Soruda Kırım Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey”, 2014, www.diken.com.tr/9-soruda-kirim-rusya-isgale-girisir-mi/, (08/12/2020).
• Kurt, Selim. “Güvenlikleştirme Kuramı Açısından Rusya Federasyonu-Ukrayna Çatışmasını Anlamak”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 75, No.1, (2020): 1 – 30.
• Özey, Ramazan. Jeopolitik Tanımlar, Teoriler ve Değişimler, 5. Baskı, (Ankara: Pegem Yayıncılık), 2019.
• Özdal, Habibe. “Rus Dış Politikasında Ukrayna (1991-2014)”, USAK Analiz, No: 26, (2013): 1-16.
• Özdal, Habibe. “Rus Dış Politikasında Ukrayna (1991-2014)”, (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Ankara, 2015).
• Özder, Adem. “Avrasya Kavramı ve Önemi”, Avrasya İncelemeleri Dergisi (AVİD), II/2, (2013): 65-88.
• Öztürk, Selim. “Çarlıkta Ruslaştırma Siyaseti Ve Sovyet Sonrası Dönemde Ruslaştırmadan Geriye Dönüş Politikaları”, AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, Cilt : 7, Sayı: 16, (2019): 1097 – 1110.
• Sağlam, Mühdan. “21. Yüzyılda Küresel Rekabetin Zemini Ukrayna”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 69, Sayı: 2, (2014): 435-444.
• Sandıklı Atilla, İsmayilov Elnur, Kaya Erdem. Karadeniz’deki Gelişmeler ve Türkiye, Bilge Adamlar Kurulu Raporu, Rapor No: 62, (İstanbul: BİLGESAM Yayınları), 2014.
• Sapmaz, Ahmet. Rusya’nın Transkafkasya Politikası ve Türkiye’ye Etkileri, (İstanbul: Ötüken Yayınları), 2008.
• Sarı, Gözde. “AB Yolunda Ukrayna: Avrupa Komşuluk Politikası AB-Ukrayna İlişkileri”, (Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2015).
• Serbest, M. Bürkan. “Tarihsel Süreçte Rus Avrasyacılığı: Klasik Avrasyacılıktan Neo-Avrasyacılığa”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 3, (2017): 285-307.
• Sergunin, Alexander A. “Discussions of international relations in post-communism Russia”, Communist and Post-Communist Studies 37, (2004): 19–35.
• Schwarz, Peter. “The Gas Conflict Between Russia and Ukraine”, 2006, World Socialist Web Site, https://www.wsws.org/en/articles/2006/01/gazp-j05.html, (07/01/2021).
• Sönmez, A. Sait. “Sovyet Sonrası Dönemde Rus Siyasi Düşüncesinde Ortaya Çıkan Akımlar Ve Bunların Rus Dış Politikasına Etkileri”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Cilt: 47, Sayı: 540, (2010): 51-65.
• Sönmez, A. Sait, Bıçakçı Harun, Yıldırım Cuma. “Kırım sorunu bağlamında Rusya-Ukrayna ilişkilerinin Analizi”, International Journal of Social Sciences and Education Research, Volume: 1(3), (2015): 656-670.
• Tarakçı, Nejat. “Yeni Bir Soğuk Savaş İçin Ukrayna mı Kullanıldı?”, 2014, Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM), https://tasam.org/tr-TR/Icerik/5230/yeni_bir_soguk_savas_icin_ukrayna_mi_kullanildi, (12/01/2021).
• Tezkan, Yılmaz, M. Murat Taşar. Dünden Bugüne Jeopolitik, (İstanbul: Ülke Yayınları), 2002.
• Torbakov, Igor. “Rusya’dan Ayrı Ya Da Rusya’nın Bir Parçası: Ukrayna-Rusya İlişkilerinin Kederli Bir Destanı”, Avrasya Dosyası, (2001): 297-314.
• Tüysüzoğlu, Göktürk. “Ukrayna’da Turuncu Devrim’in Sonu”, Gümüşhane Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 3, (2011): 62-79.
• Tüysüzoğlu, Göktürk. “Bölgesel Bir Hegemonya Girişimi: Avrasya Ekonomik Birliği”, 2014, http://www.aljazeera.com.tr/gorus/bolgesel-bir-hegemonya-girisimi-avrasya-ekonomik-birligi, (13/01/2021).
• Uyanıker, Halit Burak. “Kırım Sorunundan Donbas Savaşına Rusya-Ukrayna Uzlaşmazlığı”, Karadeniz Araştırmaları, Cilt: 15, Sayı: 59, (2018): 137-168.
• Yıldırım, Yusuf. “Rus Dış Politikasında Ukrayna Faktörü”, (Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta, 2010).
• Yılmaz, Salih. “Yeni Avrasyacılık ve Rusya”, Sosyal Ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, Say: 34, (2015): 111-120.