Türkiye’de 1990-2021 Döneminde Kadının İşgücüne Katılımı İle Kentleşme İlişkisi: Nedensellik Analizi

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 2, 541 - 560, 31.12.2023

Rüya Ataklı Yavuz

https://doi.org/10.37093/ijsi.1292949

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de 1990-2021 yılları arası dönemde kadının işgücüne katılımı ile kentleşme olgusu arasındaki nedensellik ilişkinin zaman serisi yöntemi ile ampirik olarak sınanmasıdır. Modelde, kadının işgücüne katılımı, kentleşme ve doğurganlık değişkenleri yer almıştır. Çalışma kapsamında Dünya Bankası veri tabanından elde edilen veriler kullanılarak öncelikle serilerin durağanlıkları sınanmıştır. Durağan olmayan seriler durağan hale getirildikten sonra, Granger nedensellik testi yardımıyla değişkenler arası nedensellik ilişkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmadan elde edilen ampirik bulgulara göre, kentleşmenin kadının işgücüne katılımının ve doğurganlık oranının Granger nedeni olduğu, dolayısıyla kentleşme değişkeninin geçmiş değerlerinin hem kadının işgücüne katılımının hem de doğurganlık oranının cari değeri üzerinde anlamlı etkili olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadının işgücüne katılımı, Kentleşme, Granger nedensellik

Etik Beyan

Bu çalışmada etik ilke ve standartlara uyulduğu beyan edilmiştir.

Destekleyen Kurum

Yazar bu çalışma için herhangi bir finansal destek almadığını beyan etmiştir.

The Relationship of Women’s Labor Participation and Urbanization in the 1990–2021 Period in Türkiye: Granger Causes Analysis

Öz

The main purpose of this study is to empirically test the causality relationship between women's labor force participation and the urbanization phenomenon in Türkiye between the years 1990–2021 using the time series method. The model included female labor force participation, urbanization, and fertility variables. Within the scope of the study, firstly, the stationarity of the series was tested using the data obtained from the World Bank database. After the non-stationary series were made stationary, a Granger causality test was used to determine the causality relationship between variables. According to the empirical findings obtained from the study, it was concluded that urbanization is the Granger cause of women's labor force participation and fertility rate; therefore, the historical values of the urbanization variable have a significant effect on both female labor force participation and the current value of the fertility rate.

Anahtar Kelimeler

female labor force participation, urbanization, Granger causality

Kaynakça

• Anyanwu, J. C., & Augustine, D. (2013). Towards inclusive African labour market: Empirical analysis of gender equality in employment and its implications for policy (Working Paper, 2013). African Development Bank. 19 Mart 2023’de erişim adresi https://archive.uneca.org/sites/default/files/uploaded-documents/AEC/2012/aec2012-411.pdf
• Bloom, D. E., Canning, D., Fink, G., & Finlay, J. E. (2009). Fertility, female labor force participation, and the demographic dividend. Journal of Economic Growth, 14(2), 79–101. https://doi.org/10.1007/s10887-009-9039-9
• Bozkaya, G. (2014). Kadınların işgücüne katılımını belirleyen faktörler: Türkiye üzerine bir analiz. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 69–89.
• Cinar, K., & Ugur-Cinar, M. (2018). What the city has to offer: Urbanization and women’s empowerment in Turkey. Politics & Gender, 14(2), 235–263. https://doi.org/10.1017/S1743923X18000028
• Dayıoğlu, M., & Kırdar, M. G. (2010, Mart). Türkiye’de kadınların işgücüne katılımında belirleyici etkenler ve eğilimler (Çalışma raporu, Sayı 5). Devlet Planlama Teşkilatı, Dünya Bankası. https://documents1.worldbank.org/curated/en/403561468311115746/pdf/754670NWP0Box300Participation0Women.pdf
• Dhar, S. (2020). Economic development and female labor force participation in Bangladesh: A test of the U-shaped hypothesis. Journal of South Asian Studies, 8(3), 99–111. https://doi.org/10.33687/jsas.008.03.3826
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica, 49(4), 1057–1072. https://doi.org/10.2307/1912517
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica, 37(3), 424–438. https://doi.org/10.2307/1912791
• Gujarati, D.N. (1999). Temel ekonometri (Ü. Şenesen & G.G. Şenesen, Çev.). Literatür Yayınları.
• Hacıoğlu Deniz, M., & Haykır Hobikoğlu, E. (2012). Cinsiyete göre gelişme endeksi çerçevesinde kadın istihdamının ekonomik değerlendirmesi: Türkiye örneği. S. Sarı, A. H. Gencer, B. Aşık, A. Turdalieva (Editörler), International Conference on Eurasian Economies 2012 (ss. 123–130). Turan University Press. http://hdl.handle.net/20.500.12627/78707
• Jaffri, A. A., Javed, R. Y., & Asjed, R. (2015). Impact of urbanization on female labour force participation in Pakistan: An econometric analysis. Pakistan Journal of Social Sciences, 35(2), 691–701. https://pjss.bzu.edu.pk/index.php/pjss/article/view/345/311
• Kılıç, D., & Öztürk, S. (2014). Türkiye’de kadınların işgücüne katılımı önündeki engeller ve çözüm yolları: Bir ampirik uygulama. Amme İdaresi Dergisi, 47(1), 107–130.
• Lama, T. C. (2021). Urbanisation and female labour force participation rate in India. 08 Ağustos 2023’de erişim adresi https://www.ies.gov.in/pdfs/Seminar-Paper-Final-TCL.pdf
• Öcal, A. T. (2021, Şubat 11–12). Türkiye’de işgücü piyasasında toplumsal cinsiyet eşitsizliği. İçinde World Women Conference-II (ss. 813–825). Bakü, Azerbaycan.
• Özdemir, A. R., & Taşçı, H. M. (2008). Kentleşme ve kentsel istihdam, ekonomik büyüme için önemli bir potansiyel midir? Maliye Dergisi, (155), 55–71. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/04.Ali_.Riza_.OZDEMIR_H.Mehmet.TASCI_.pdf
• Öztürk, S. (2018). Türkiye’de işgücüne katılımda bölgesel farklılıklar. Sosyoekonomi, 26(35), 153–168. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.312610
• Phillips, P. C. B., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346. https://doi.org/10.1093/biomet/75.2.335
• Sancar Özkök, C. S., & Atay Polat, M. (2020). Ekonomik büyüme, enflasyon ve kentleşmenin kadınların işgücüne katılımına etkileri: Türkiye üzerine bir uygulama. Global Journal of Economics and Business Studies, 9(17), 63–76.
• Sevüktekin, M., & Nargeleçekenler, M. (2010). Ekonometrik zaman serileri analizi (Geliştirilmiş 3. baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Spierings, N., Smits, J., & Verloo, M. (2010). Micro- and Macrolevel Determinants of Women’s Employment in Six Arab Countries. Journal of Marriage and Family, 72(5), 1391–1407. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2010.00772.x
• Tansel, A. (2002, March 06). Economic development and female labor force participation in Turkey: Time-series evidence and cross-section estimates (METU/ERC Working Paper No. 02/3). http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.301946
• Tarı, R. (2010). Ekonometri (Genişletilmiş 6. baskı). Umuttepe Yayınları.
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] (2022, Nisan 01). Türkiye aile yapısı araştırması 2021 (Haber Bülteni, Sayı 45813). 04 Nisan 2023’de erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Aile-Yapisi-Arastirmasi-2021-45813
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] (2023a, Mart 06). İstatistiklerle kadın 2022 (Haber Bülteni, Sayı 49668). 29 Mart 2023’de erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2022-49668#:~:text=Hanehalk%C4%B1%20i%C5%9Fg%C3%BCc%C3%BC%20ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1%20sonu%C3%A7lar%C4%B1na%20g%C3%B6re,ise%20%70%2C3%20oldu
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] (2023b). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi (2007-2022). 28 Mart 2023’de erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Nufus-ve-Demografi-109
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] (2023c). Genel nüfus sayımları (1927-2000). 28 Mart 2023’de erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Nufus-ve-Demografi-109
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] (2023d, Şubat 06). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları 2022 (Haber Bülteni, Sayı 49685). 28 Mart 2023’de erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2022-49685
• Women-up. (2022). Women-up projesine neden ihtiyaç duyuldu? Kayıtlı Kadın İstihdamının Desteklenmesi Projesi. 02 Nisan 2023’te erişim adresi https://www.sgkkadinistihdaminindesteklenmesi.org/women-up-projesine-neden-ihtiyac-duyuldu
• Yamak, R., & Abdioğlu, Z., & Mert, N. (2012). Türkiye’de işgücüne katılımı belirleyen faktörler: Mikro ekonomik analiz. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 41–58. https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/handle/11421/157
• Yang, L. S. (1981). [Labor force participation and fertility of married women in Taiwan area (author’s transl)]. In’gu Munje Nonjip = Journal of Population Studies, (5), 119–145.
• Yılmaz, M., & Zoğal, Y. (2015, Ağustos 18–20). Kadının işgücüne katılımının tarihsel gelişimi ve kadın istihdamını etkileyen faktörler: Türkiye ve Avrupa örneği. Econ World2015. IRES, Torino, Italy. https://torino2015.econworld.org/assets/zogal_yilmaz.pdf
• Zeren, F., & Kılınç Savrul, B. (2017). Kadınların işgücüne katılım oranı, ekonomik büyüme, işsizlik oranı ve kentleşme oranı arasındaki saklı koentegrasyon ilişkisinin araştırılması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 15(30), 87–103. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/514738