Sınıf öğretmenlerinin bilişötesi öğrenme stratejileri, özyeterlik algısı ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 81 - 95, 01.01.2018

Kemal Can , Şafak Uluçınar Sağır

https://doi.org/10.24289/ijsser.348496

Öz

Bilişin kontrol edilerek değerlendirildiği üst düzey farkındalık sistemi
olan bilişötesi, bireylerin problem çözme becerileri ve özyeterlik algısı
üzerinde etkilidir. Bu araştırma,
sınıf öğretmenlerinin bilişötesi öğrenme stratejilerini, öz yeterlik algısı
düzeylerini ve problem çözme becerilerini farklı değişkenler açısından
incelemek ve bu boyutlar arasındaki ilişkinin tespiti amacıyla yapılmıştır. Araştırmada
ilişkisel tarama modelinden yararlanılmıştır. Araştırma evrenini Aksaray
İlindeki sınıf öğretmenleri, örneklemini ise 2016-2017 eğitim öğretim yılında
Aksaray İlindeki ilkokullarında görev yapan 109 kadın, 108 erkek olmak üzere
toplam 217 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Veriler öğretmen özyeterlik ölçeği, problem çözme ölçeği, bilişötesi
öğrenme stratejileri ölçeğive kişisel bilgi formu ile toplanmıştır. Araştırma
sonuçlarına göre sınıf öğretmenlerinin bilişötesi öğrenme stratejileri, problem
çözme becerileri ve özyeterlik algı düzeyleri yüksek düzeydedir. Bilişötesi
öğrenme stratejileri ve problem çözme becerileri cinsiyet ve mesleki tecrübeye
göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Ayrıca özyeterlik algısı cinsiyete
göre anlamlı bir farklılık göstermezken, mesleki tecrübe gruplarına göre
anlamlı bir farklılık göstermektedir. Sınıf öğretmenlerinin bilişötesi öğrenme stratejileri,
özyeterlik algısı ve problem çözme becerileri arasında pozitif yönde ve orta
düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Sınıf öğretmenlerinin özyeterlik
algıları, bilişötesi öğrenme stratejileri ve problem çözme becerilerinin
geliştirilmesi öğretim kalitesini artırabileceği önerilmiştir.Bu becerileri
geliştirebilmek için eğitim verilebilir.

Anahtar Kelimeler

Bilişötesi Öğrenme Stratejileri, Özyeterlik, Problem Çözme Becerileri

Investigation of the relation between metacognitive learning strategies, self-efficacy and problem-solving skills of primary school teachers

Öz

Metacognitive,
which is a high level awareness system in which cognition is controlled and
assessed, is influential on individual problem-solving abilities and
self-efficacy perception. This research was conducted to investigate the
metacognitive learning strategies, self-efficacy perceptions and problem
solving skills of classroom teachers in terms of different variables and to
determine the relation between them. Correlational survey method was used in
this research. The research universe consists of class teachers in Aksaray and
the sample consists of 109 female and 108 male teachers working in primary
schools in Aksaray province in 2016-2017 academic year. The data were collected
by teacher self-efficacy scale, problem solving scale, metacognitive learning
strategies scale
and personal information form. According to the results of the research, it was
determined that the level of metacognitive learning strategies, problem solving
skills and self - efficacy perception level of the class teachers were high.
There was no significant difference between metacognitive learning strategies
and problem solving skills according to age, gender and professional experience
characteristics. In addition, while the self-efficacy perception does not show
any significant difference according to sex, it shows a significant difference
according and professional experience groups. It has been determined that there
is a positive and moderately significant relation between classroom teachers'
metacognitive learning strategies, self-efficacy perception and problem solving
skills. It has been suggested that classroom teachers' self-efficacy
perceptions, metacognitive learning strategies and the studies' they will do to
improve problem-solving skills may increase the quality of instruction.

Anahtar Kelimeler

Metacognitive Learning Strategies, Self Efficacy, Problem Solving Skills

Kaynakça

• Aydın, F. & Coşkun, M. (2011). Geography teacher candidates' metacognitive awareness levels: A case study from turkey. Archives of Applied Science Research, 3 (2), 551-557.
• Bakioğlu, B., Alkış Küçükaydın, M., Karamustafaoğlu, O., Uluçınar Sağır, Ş., Akman, E., Ersanlı, E. & Çakır, R. (2015). Öğretmen adaylarının bilişötesi farkındalık düzeyi, problem çözme becerileri ve teknoloji tutumlarının incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1(1), 22-33
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: a social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Baykara, K. (2011). Öğretmen adaylarının bilişötesi öğrenme stratejileriyle öğretmen yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 80-92.
• Capa, Y., Cakıroğlu, J.& Sarıkaya, H. (2005). Öğretmen Özyeterlik Ölçeği Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Eğitim ve Bilim,30(137), 74-81.
• Çınar, O., Hatunoğlu, A. & Hatunoğlu, Y. (2009). Öğretmenlerin problem çözme becerileri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 11(2), 215-226.
• Demirtaş, H. & Dönmez, B. (2008). Ortaöğretimde görev yapan öğretmenlerin problem çözme becerilerine ilişkin algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 177-198.
• Demirtaş, H., Cömert, M. & Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim,36(159). 96-111.
• Deniz, J. (2015). Müzik öğretmeni adaylarının bilişötesi öğrenme stratejilerini kullanma düzeyleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14), 1-14.
• Dilci, T. & Kaya, S. (2012). 4. ve 5. sınıflarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin üstbilişsel farkındalık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 247-267.
• Gençtürk, A. & Memiş, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları ve iş doyumlarının demografik faktörler açısından incelenmesi, İlköğretim Online, 9(3), 1037-1054.
• Gençtürk, A. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları ve iş doyumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak, Turkey.
• Gündoğan Çögenli, A. & Güven, M. (2014). Bilişüstü öğrenme stratejileri belirleme ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 283-297.
• Gündoğan Çögenli, A. & Güven, M. (2015). Öğretmen adaylarının kullandıkları bilişüstü öğrenme stratejilerinin akademik başarılarını yordama gücü.Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2). 131-150
• Güvenç, H. (2011). Sınıf öğretmenlerinin özerklik destekleri ve mesleki özyeterlik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 17(1), 99-116.
• Heppner, P.P. (1988). The development and implications of a personal problem splving inventory. Journal of Couseling Psychology, 29(1), 66-75.
• İnel, D., Evrekli, E. & Türkmen, L. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının problem çözme becerilerinin araştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 167-178.
• Karaca, N. H., Aral, N. & Karaca, L. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin problem çözme becerisi ve benlik saygısının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3),67-74.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kesicioğlu, O. S. & Güven, G. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının özyeterlik düzeyleri ile problem çözme, empati ve iletişim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5),1371-1383.
• Kılınç, E. & Uygun, M. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi öğretimine yönelik öz yeterlik algıları ile bilişötesi farkındalıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,12(29), 1-15.
• Koç, C. (2013). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ve yapılandırmacı öğrenme ortamı oluşturma becerilerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1 , 240-255.
• Koparan, Ş., Öztürk, F. & Haşıl Korkmaz, N. (2011). Beden eğitimi öğretmenlerinin öz-yeterlik ve beden eğitimi öğretmeni yetiştirme yeterliliğinin incelenmesi.Ulusal Beden Eğitimi ve Spor Öğretimi Kongresi, 25-26 Mayıs 2011, Van/ YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi Özel Sayısı, 52-61.
• Morgil, İ., Seçken, N., & Yücel, A.S. (2004). Kimya öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. BAÜ Fen Bil. Enstitüsü. Dergisi. 6(1), 62-72.
• Namlu, A. (2004). Bilişötesi öğrenme stratejileri ölçme aracının geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 123-136.
• Okçu, V. & Kahyaoğlu, M. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin biliş ötesi öğrenme stratejilerin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(6), 129-146.
• Özgül, E. (2009). Okul öncesi öğretmenlerinin problem çözme becerileri ile öğretmenlik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Bolu, Turkey.
• Şahin, N., Şahin, N. H., and Heppner, P. P. (1993). The psychometric properties of the Problem Solving Inventory. Cognitive Therapy and Research, 17(4), 379-396.
• Tschanneıı-Moran, M. & Wnolfolk-Hoy, A. (2001). Teacher effıcacy: Capluring an olıısive constrııcl. Tt'tıclıiny (inil Inu ht'r Kıhıınlioıı. 17 (7), 783-805.
• Tunca, N. & Alkın Şahin, S. (2015). Öğretmen Adaylarının Bilişötesi (Üst Biliş) Öğrenme Stratejileri ile Akademik Öz Yeterlik İnançları Arasındaki İlişki.Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 4(1), 47-56.
• Üredi, I & Üredi, L. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının cinsiyetlerine, bulundukları sınıflara ve başarı düzeylerine göre fen öğretimine ilişkin öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 1(2), 1306-2263
• Üstüner, M., Demirtaş H., Cömert M. & Özer, N. (2009). Ortaögretim ögretmenlerinin öz-yeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 17, 1-16.
• Yavuz, G., Arslan, Ç. & Gülten, D. C. (2010). The perceived problem solving skills of primary mathematics and primary social sciences prospective teachers. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 1630–1635.
• Yılmaz, M., Gürçay, D. & Ekici, G. (2007). Akademik öz-yeterlik ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 253-259.