YAYIN İLKELERİ
1. Dergimize Türkçe ve İngilizce çalışmalar kabul edilmektedir.
2. Alanında özel bir öneme sahip olup farklı dillerde hazırlanan çalışmalar yayın kurulunun salt çoğunluğu tarafından kabul edilmek koşuluyla hakem onayına gönderilir.
3. IJVUTS elektronik yayın yapan bir dergidir. Derginin tamamına veya makalelerin PDF şekline derginin internet sitesinden ücretsiz olarak ulaşmak mümkündür. Bu nedenle yazarlara ya da üçüncü kişilere derginin basılı hali gönderilmez.
4. Yazıların her türlü bilimsel ve hukuki sorumluluğu tek taraflı olarak yazara aittir. Dergimiz bu konuda bir yükümlülük altına sokulamaz. Dergiye yazı gönderen yazarlar bu durumu kabul ve ikrar ederler.
5. IJVUTS, başka bir yerde yayınlanmış veya değerlendirmeye gönderilmiş çalışmaları kabul etmez. Derginin internet sistemine üye olan ve çalışmalarını yükleyen yazarlar bunu peşinen kabul etmiş sayılır. Dergimiz bu konuda yazarların beyanına göre hareket etmekte olup sorumluluk yazarlara aittir.
6. Yazarlar gerçeğe uygun beyanda bulunmak zorundadır. Aksi durumun tespiti halinde her türlü hukuki, bilimsel ve etik sorumluluk yazarlara aittir.
7. Dergi sistemine yüklenen çalışmalar değerlendirilmek üzere iki hakeme gönderilir. İki hakemin onaylaması durumunda çalışma yayın sürecine alınır. İki hakemin ret vermesi durumunda çalışma yayınlanamaz. Hakemlerden birinin olumlu diğerinin olumsuz görüş bildirmesi durumunda çalışma üçüncü bir hakeme gönderilir ve onun değerlendirmesine göre karar verilir.
8. Hakem ataması ve hakemlerin çalışmaları, değerlendirme süreçleri gizli yürütülür. Hangi çalışmanın hangi hakemler tarafından değerlendirildiği yalnızca derginin yayın kurulu ve editörler tarafından bilinir ve bu konuda yazarlara bilgi verilmez.
9. Hakemler değerlendirdikleri çalışmalar için düzeltme talep edebilirler. Düzeltmeler büyük veya küçük ölçekli olabilir. Düzeltmeler için yazarlara iki hak tanınır. Her iki hak için de azami düzeltme süresi 15’er gündür. Azami düzeltme süresi içinde düzeltmeleri tamamlanmayan çalışmalar ret edilir.
10. Daha önce tez, sunum, bildiri, poster vb. şekilde herhangi bir yerde yayınlanmış çalışmalar makaleye dönüştürülmüş ve dergi sistemine yüklenmiş ise mutlaka daha önceki kullanımına yönelik bilgi makalenin ilk sayfasında dipnot ile belirtilmelidir. Bu duruma uymayan yazarlar ‘etik ihlal’ yapmış sayılırlar ve bu konuda dergimizin herhangi bir sorumluluğu yoktur.
11. Dergi sistemine yüklenen çalışmaların her türlü telif hakkı yazar tarafından dergiye devredilmiş olur. Bu işlem için yazardan bir imza ve onay bilgisi istenmez. Yayınlanan çalışmalar için yazarlara herhangi bir ad altında ücret ödenmez.
12. Dergi sistemine yüklenen çalışmaların hızlı bir şekilde değerlendirilmesi konusunda azami gayret gösterilir. Çalışmalar sisteme yüklendikten sonra ortalama 10 hafta içerisinde yayına kabul edilip edilmedikleri hakkında yazarlara sistem üzerinden bilgi verilir. Yazarlar bu sürenin bitmesini beklemeden çalışmalarını geri çekemezler.
13. Birden çok yazarlı çalışmalarda dergimiz çalışmayı sisteme yükleyen yazarı muhatap alır, diğer yazarlarla bir ilişki içerisinde bulunmaz ve bu yazar dışındaki kişilere bilgi vermez. Makale gönderim aşamasında yazarlara ilişkin yazar katkı ve çıkar çatışması beyanları yazar tarafından bildirilmelidir.
14. IJVUTS yılda iki kez Şubat ve Ağustos aylarında yayınlanır. Bu durum derginin yayın sistemine, hakem değerlendirmelerine ve teknik nedenlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Yayın zamanında meydana gelebilecek değişiklikler nedeniyle dergimiz herhangi bir sorumluluk altında tutulamaz.
15. IJVUTS, dergi sistemine yüklenen ve yayın için gönderilen her türlü çalışmayı doğrudan yayınlama, yayın için sıraya alma, düzeltildikten sonra yayın sürecine alma veya reddetme hakkına sahiptir. Yazarlar bu hususu bilir ve peşinen kabul etmiş sayılırlar. Bu konuda dergiyi baskı altına alacak herhangi bir girişimde bulunamazlar ve herhangi bir hak talep edemezler.
16. İntihal taraması politikamız vardır. Dergide İntihal.net yazılımı kullanılarak benzerlik taraması yapılmaktadır. Ön kontrol aşamasında yapılan kontrollerde bu oranın en fazla %20 olması beklenir.
YAYIN ETİĞİ
Yayın Etiği, daha yüksek editoryal işleme standartları oluşturmak için yazarlar, hakemler ve yayıncılar adına dürüstlük konusunda ısrar eden bir öz-düzenleme mekanizması olarak tanımlanabilir. Yayın için etik standartlar, yüksek kaliteli bilimsel yayınları, halkın bilimsel bulgulara güvenini ve insanların fikirlerine itibar edilmesini sağlamak için mevcuttur.
• Dürüst araştırmacılar, intihal yapmaz.
• Kaynakları hatalı belirtmez.
• Çürütemeyecekleri itirazları gizlemezler.
• Karşıt görüşleri çarpıtmazlar.
• Verileri yok etmez veya gizlemezler.
Hakemli çalışmalar, bilimsel yöntemi destekleyen ve hayata geçiren çalışmalardır. Bu noktada yayın sürecine dahil olan tüm tarafların (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere uyması büyük önem taşımaktadır. Dergimiz, araştırma ve yayın etiği konusunda ulusal ve uluslararası standartlara bağlıdır. Basın Kanunu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ne uymaktadır. Dergimiz, Committee on Publication Ethics (COPE), Directory of Open Access Journals (DOAJ) ve Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA) tarafından yayınlanan Uluslararası Etik Yayıncılık İlkeleri’ni benimsemiştir. Ayrıca Türkiye Editörler Çalıştayı Kararlarına da uymayı taahhüt eder.
• Basın Kanunu (Ulusal Mevzuat)
• Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (Ulusal Mevzuat)
• Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi (Ulusal Mevzuat)
• Akademik Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri (Uluslararası Kriterler)
• Türkiye Editörler Çalıştayı Kararları (Ulusal Kriterler)
Tekrar Yayın
Tekrar yayın, aynı makalenin veya büyük ölçüde benzer makalelerin birden fazla dergide yayınlanmasıdır. Editör bu tür makaleyi incelemeden geri gönderir. Bundan sonra editör, tekrar yayına teşebbüs eden yazara belli bir süre ambargo uygulayabilir, yazarın daha önce yayın yaptığı dergide (belki de önceki makaleyi yayınlayan derginin editörü ile eşzamanlı duyuru olarak) kamuoyuna bu durumu açıklayabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte uygulayabilir.
Aynı çalışmanın birden fazla dergiye eşzamanlı olarak gönderilmesi
Yazarlar aynı makaleyi aynı anda birden fazla dergiye gönderemezler. Editör, olası eşzamanlı gönderimi öğrenirse, makaleyi alan diğer editör(ler)e danışma hakkını saklı tutar. Ayrıca editör, makaleyi incelemeden iade edebilir veya incelemeleri dikkate almadan reddedebilir veya bu kararı ilgili diğer editör(ler)le tartışarak alabilir ve yazarlardan belli bir süre makale başvurusu kabul etmemeye karar verebilir. Ayrıca yazarların işverenlerine yazabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte hayata geçirebilir.
İntihali Engelleme Amaçlı Kontrol
Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmaktır.
IJVUTS, gönderilen tüm makaleleri intihal engellemek için taramaktadır. İncelenmeye sunulan çalışmalarda intihal olup olmadığını İntihal.net, yazılımı kullanılarak kontrol edilir. Benzerlik oranın %20’den az olması beklenir. Benzerlik oranında asıl ölçü, yazarın atıf yapma ve alıntılama kuralların uymasıdır. Benzerlik oranı %1 göründüğü hâlde atıf ve alıntı usulünce yapılmamışsa yine intihal söz konusu olabilir. Bu açıdan atıf ve alıntı kuralları yazar tarafından bilinmeli ve dikkatlice uygulanmalıdır.
İntihal, duplikasyon, sahte yazarlık/inkar edilen yazarlık, araştırma/veri fabrikasyonu, makale dilimleme, dilimleyerek yayın, telif hakları ihlali ve çıkar çatışmasının gizlenmesi, etik dışı davranışlar olarak kabul edilir. Kabul edilen etik standartlara uygun olmayan tüm makaleler yayından çıkarılır. Buna yayından sonra tespit edilen olası kuraldışı, uygunsuzluklar içeren makaleler de dahildir.
Sahtecilik
Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermektir.
Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmektir.
Katılımcıların Kişisel Verilerinin Korunması
IJVUTS, yasal olarak kamuya açık olmayan insan katılımcılarla ilgili kişisel veya hassas verileri veya materyalleri içeren tüm araştırmaların resmi etik incelemeye tabi olmasını şart koşar.
Araştırma Suistimali İddialarının Ele Alınması
IJVUTS, COPE'un Başarılı Bir Yazı İşleri için Etik Araç Setine uyar. Dergi editörleri; intihal, alıntı manipülasyonu, veri tahrifatı, veri uydurması ve diğer araştırma suiistimalinin meydana geldiği makalelerin yayınlanmasını önlemek için tedbir alacaktır. Hiçbir durumda dergi editörleri bu tür bir suistimalin gerçekleşmesine bilerek izin vermeyecektir. IJVUTS editörleri, dergilerinde yayınlanan bir makaleyle ilgili herhangi bir araştırma suistimali iddiasından haberdar olmaları durumunda, iddialarla ilgili olarak COPE’un yönergelerini izleyeceklerdir.
Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi
Editörler, yayınlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit edilirse düzeltme yayınlamayı düşünebilirler. Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar / ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekmeyi düşünmelidir. Yazarlar tarafından araştırma veya yayını kötüye kullanmaya yönelik olasılık söz konusu ise; bulguların güvenilir olmadığına ve yazarların kurumlarının olayı soruşturmadığına dair kanıtlar var veya olası soruşturma haksız veya sonuçsuz görünüyor ise, editörler endişe ifadesi yayınlamayı düşünmelidir. Düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesi ile ilgili olarak COPE yönergeleri dikkate alınır.
Anket ve Mülakata Dayanan Çalışmaların Yayını
IJVUTS, bilimsel süreli yayıncılıkta etik güvence oluşturmak amacıyla, Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE) “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ve “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları” ilkelerini benimsemektedir. Bu kapsamda dergiye gönderilen çalışmalarda aşağıdaki hususlara uyulmalıdır:
1) Etik kurul izni gerektiren, tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için (etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
2) Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde, ayrıca makalenin ilk/son sayfalarından birinde; olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.
Özel Sayı Yayımlama Politikası
Dergimizde Yayın Kurulu'nun talebi üzerine yılda bir kez özel sayı yayımlanabilir. Özel sayıda yer alması için gönderilen makaleler önce Editöryal ön incelemeye tabi tutulur. Sonra derginin yazım kurallarına uygunluk açısından incelenir ve intihali önlemek için benzerlik tarama yapılır. Bu aşamalardan sonra çift taraflı körleme modelinin kullanıldığı akran değerlendirmesi sürecine alınır.
Editöryal Gizlilik Yükümlülüğü
IJVUTS Dergisi'nin editörleri, gönderilen tüm yazıları gizli belgeler olarak ele alır; bu, yazarların izni olmadan bir yazı hakkındaki bilgileri kimseye ifşa etmeyecekleri anlamına gelir. Makale inceleme sürecinde şu kişiler makalelere erişebilir: Editörler, Hakemler, Yayın Kurulu Üyeleri. Bir yazıyla ilgili ayrıntıların yazarların izni olmadan üçüncü bir şahsa iletilebileceği tek durum, editörün ciddi araştırma suiistimalinden şüphelenmesidir.
Çıkar Çatışmaları
Çıkar çatışması, birincil bir çıkarla ilgili mesleki yargı, ikincil bir çıkardan (mali kazanç veya kişisel rekabet gibi) etkilenebildiğinde ortaya çıkar. Bir makaleyi nasıl ele alacağımıza dair en iyi kararı verebilmek için yazarların rekabet halindeki çıkarlarını bilmemiz gerektiğine ve makaleyi yayınlarsak okuyucuların da bunları bilmesi gerektiğine inanıyoruz.
Kişinin yaptığı işte çelişkiye düşmesine yol açacak, objektifliğini önemli oranda bozabilecek veya herhangi bir kişi ya da kuruluş lehine adil olmayan avantaj sağlayabilecek herhangi finansal ya da diğer tür çıkarlardır. Araştırmanın yürütülmesi ve makalenin hazırlanması sürecinde alınan tüm mali destek kaynakları ve sponsorların çalışmadaki rolü açıklanmalıdır. Finansman kaynağı yoksa bu da belirtilmelidir. Açıklanması gereken olası çıkar çatışması örnekleri arasında danışmanlıklar, maaş alımı, hibeler yer alır. Potansiyel çıkar çatışmaları mümkün olan en erken aşamada açıklanmalıdır.
IJVUTS tarafsız incelemeyi sağlamak için editörlerden, çalışanlardan veya yayın kurulu üyelerinden gelen gönderileri ele almak için belirlenmiş bir süreci vardır. Bu tür gönderiler öncelikle başka dergilere yönlendirilir. Bunun mümkün olmaması halinde gönderinin sahibinin dergideki görevi askıya alınır. Bu gönderiler çift taraflı körleme sürecinde incelenir.
Editör, kendisinin veya aile üyeleri tarafından yazılmış makalelerle ilgili kararlarda yer almamalıdır. Ayrıca, böyle bir çalışma, derginin tüm olağan prosedürlerine tabi olmalıdır. Editör, yazarlar ve hakemler tarafından olası çıkar çatışmalarının ifşa edilmesiyle ilgili COPE yönergelerini uygulamalıdır.