Hemşirelik ve İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rolü Tutumları ve Stresleri

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 3, 139 - 147, 30.09.2021

Özlem Demirel Bozkurt Gülşen Işık Semra Gün

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, hemşirelik ve iletişim fakültesi son sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rolü tutumlarının ve streslerinin belirlenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Çalışma tanımlayıcı tipte analitik bir çalışmadır. Çalışmanın evrenini İzmir ilindeki bir üniversitenin hemşirelik ve iletişim fakültesi son sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Tabakalı örnekleme ve tesadüfi örnekleme yöntemleri kullanılarak toplam 195 öğrenci ile araştırma tamamlanmıştır. Veri toplamada, Birey Tanıtım Formu, Toplumsal Cinsiyet Rolü Tutum Ölçeği (TCRTÖ), Kadın Toplumsal Cinsiyet Rolü Stres Ölçeği (KTCRSÖ) ve Erkek Toplumsal Cinsiyet Rolü Stres Ölçeği (ETCRSÖ) uygulanmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalaması 23,36±2,41 yıldır ve %40,5’i hemşirelik bölümündedir. İletişim fakültesi öğrencilerinin kadın cinsiyet rolü, erkek cinsiyet rolü puanlarının, hemşirelik fakültesi öğrencilerinden anlamlı olarak yüksek olduğu saptanmıştır (p<0,05). Hemşirelik fakültesi kadın öğrencilerinin KTCRSÖ ile TCRTÖ toplam ve tüm alt boyutları arasında anlamlı pozitif yönlü ilişki varken (p<0,05), erkek öğrencilerin ETCRSÖ ile TCRTÖ arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı görülmüştür (p>0,05). İletişim fakültesi kadın öğrencilerinin KTCRSÖ ile TCRTÖ toplam, kadın-geleneksel-erkek cinsiyet rolü alt boyutları arasında anlamlı pozitif yönlü ilişki varken (p<0,05), erkek öğrencilerin ETCRSÖ ile sadece TCRTÖ erkek cinsiyet rolü alt boyutu arasında anlamlı pozitif yönlü ilişki olduğu saptanmıştır (p<0,05).
Sonuç: Öğrencilerin toplumsal cinsiyet rolü streslerinin yüksek olduğu ancak eşitlikçi tutuma sahip oldukları bulunmuştur. Kadınların erkeklerden, iletişim fakültesi öğrencilerinin hemşirelik fakültesi öğrencilerinden daha yüksek puan aldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, iletişim, toplumsal cinsiyet, rol, tutum

Teşekkür

Araştırmaya destek veren tüm öğrencilere teşekkür ederiz.

Gender Role Stress and Attitudes of Nursing and Communication Faculty Students

Öz

Objective: The aim of the study is to determine gender role stress and attitudes of senior students in nursing and communication faculties.
Material and Method: The analytic study was conducted in a descriptive design. The study sample was composed of senior students attending the faculties of nursing and communication of a university in Izmir. The study was completed with a total of 195 students using stratified sampling and random sampling methods. In data collection, the Individual Description Form, Gender Role Attitude Scale (GRAS), Female Gender Role Stress Scale (FGRSS) and Male Gender Role Stress Scale (MGRSS) was used.
Results: The mean age of the students was 23.36±2.41 years and 40.5% of them were in the nursing department. The female gender role and male gender role scores were significantly higher in the communication faculty students compared to the nursing faculty students (p<0.05). The total FGRSS and GRAS and all subscales were significantly correlated in the female nursing students in a positive direction (p<0.05), whereas the MGRSS and GRAS were not significantly correlated in the male students (p>0.05). The total FGRSS and GRAS and the female-traditional-male gender role subscales were significantly correlated in the female communication students (p<0.05), whereas in the male students the MGRSS was only significantly correlated with the GRAS male gender role subscale in a positive direction (p<0.05).
Conclusion: The students had higher gender role stress; however, they had an equalitarian attitude. The scores were higher in the females compared to the males, in the communication faculty students compared to the nursing faculty students.

Anahtar Kelimeler

Nursing, communication, gender, role, attitude

Kaynakça

• Bayar O, Haskan Avcı O, Koc M. Kadın üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet rolü stresi, namus anlayışı ve toplumsal cinsiyet rolü tutumu. Ulakbilge Derg [Internet]. 2017 Oct 31 [cited 2021 May 26];5(19):1835–53. Available from: http://www.ulakbilge.com/makale/ pdf/1498237019.pdf
• Bayar Ö, Haskan Avcı Ö, Koç M. Erkek toplumsal cinsiyet rolü stresi ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Derg [Internet]. 2018 Mar 15 [cited 2021 May 26];18(1):57–76. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/ doi/10.17240/aibuefd.2018..-371876
• Kurtuluş E, Bulut Ateş F. Examination of the relationship between fear of negative evaluation, gender role stress, and gender equality of female university students. Int J New Trends Educ Their Implic [Internet]. 2021 [cited 2021 May 26];12(1):1–17. Available from: www.ijonte.org
• Ak B. Grafik tasarım ve toplumsal cinsiyet. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Grafik Anasanat Dalı Sanatta Yeterlilik Tezi, İstanbul; 2015.
• Bilici N. Sağlıkta şiddette medyanın rolü. Izmir Democr Univ Heal Sci J [Internet]. 2020 [cited 2021 May 27];3(1):52–72. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1128427
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu. Toplumsal cinsiyet eşitliğinde medyanın rolü konulu komisyon raporu [Internet]. TBMM kadın erkek fırsat eşitliği komisyonu yayınları no: 10. 2012 [cited 2021 May 30]. Available from: http://www. tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/index.htm
• Toker Erdoğan M. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasinda medya okuryazarlığının rolü [Internet]. T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi, Ankara; 2010. Available from: https://ailevecalisma.gov.tr/media/2534/mugeerdogan.pdf
• Basar F, Demirci N. Domestic violence against women in Turkey. Pakistan J Med Sci [Internet]. 2018 May 24 [cited 2021 May 26];34(3):660–5. Available from: http://pjms.com.pk/index.php/pjms/article/view/15139
• Uzun Z, Erdem S, Güç K, Şafak Uzun AM, Erdem E. Toplumsal cinsiyet algısı ve toplumsal cinsiyet rollerine eğitimin etkisi: Deneysel bir çalışma. J Hum Sci [Internet]. 2017 [cited 2021 May 8];14(1):678–93. Available from: https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/4354
• Akın A, Türkçelik Türkel E. Sağlık hizmetlerine erişimde toplumsal cinsiyet eşitliği haritalama ve izleme çalışması: 2017-2020 güncellemesi, Türkiye’de katılımcı demokrasinin güçlendirilmesi: Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi Faz II [Internet]. CEİD Yayınları; 2020 [cited 2021 Jun 4]. 1–70 p. Available from: https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/bitstream/handle/1/1080/Sağlık - Güncelleme Raporu ISBN.pdf?sequence=4&isAllowed=y
• Elgün A, Yeniçeri Alemdar M. Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rolleri tutumlarına yönelik bir araştırma: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi örneği. Int J Soc Sci Educ Res [Internet]. 2017 [cited 2021 May 8];3(3):1054–67. Available from: http://dergipark.gov.tr/ijsser
• Zöhre Türkmenoğlu MD, Vefikuluçay Yılmaz D. Hemşirelik öğrenimi gören birinci ve son sınıf üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. J Soc Sci [Internet]. 2018 Feb [cited 2021 May 29];5(20):278–9. Available from: https://sobider.com/?mod=tammetin&makaleadi=&makaleurl=323645054_4041%20 Duygu%20VEF%C4%B0KULU%C3%87AY%20YILMAZ.pdf&key=31711
• Bahadır Yılmaz E, Şahin E. Toplumsal cinsiyet eşitliği dersi alan ve almayan ebelik ve hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Derg [Internet]. 2018 [cited 2021 Jun 4];(13):65–81. Available from: https://www.idealonline.com.tr/IdealOnline/lookAtPublications/ paperDetail.xhtml?uId=78040&
• Gönenç İM, Topuz Ş, Yılmaz Sezer N, Yılmaz S, Büyükkayacı Duman N. Toplumsal cinsiyet dersinin toplumsal cinsiyet algisina etkisi. Ankara Sağlık Bilim Derg [Internet]. 2018 [cited 2021 May 5];7(1):22–9. Available from: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/497628
• Egelioğlu Cetişli N, Top ED, Işık G. Toplumsal cinsiyet eşitliği dersini alan ve almayan üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Florence Nightingale Hemşirelik Derg [Internet]. 2017 Jul 14 [cited 2021 May 29];25(2):104. Available from: https://fnjn.org/ en/the-gender-attitude-related-rolles-of-university-students-whocontinued-or-not-the-gender-equality-course-16689
• Başar F. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği: kadın sağlığına etkisi. ACU Sağlık Bilim Derg [Internet]. 2017 [cited 2021 May 5];(3):131–7. Available from: https://openaccess.dpu.edu.tr/ xmlui/bitstream/handle/20.500.12438/2094/basar_fatma_2017.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Kargin M, Aytop S, Hazar S, Doğan Yüksekol Ö. The relationship between gender role stress and self esteem in students of faculty of health sciences. Perspect Psychiatr Care [Internet]. 2021 [cited 2021 May 30];57:363–70. Available from: wileyonlinelibrary.com/journal/ppc
• Ege Ünivesitesi Hemşirelik Fakültesi müfredat programı [Internet]. [cited 2021 Jun 4]. Available from: https://hemsirelik.ege.edu.tr/tr-3312/ fakulte_mufredat_programi.html
• Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi eğitim planları [Internet]. [cited 2021 Jun 4]. Available from: https://iletisim.ege.edu.tr/tr-4804/egitim_ planlari.html
• Güven Tezcan S. Temel epidemiyoloji. Ankara: Hipokrat Kitabevi; 2017. 330 p.
• Aydin M, Özen Bekar E, Yılmaz Gören Ş, Sungur MA. Hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sos Bilim Enstitüsü Derg [Internet]. 2016 [cited 2021 May 10];16(1):223–42. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/ pub/basbed/issue/38792/455842
• Zeyneloğlu S, Fisun T. Toplumsal cinsiyet rolleri tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Derg [Internet]. 2011 [cited 2021 Jun 4];(40):409–20. Available from: http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/shw_artcl-425.html
• Koç M, Haskan Avcı Ö, Bayar Ö. Kadın Toplumsal Cinsiyet Rolü Stresi Ölçeği’nin (KTCRSÖ) geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Derg [Internet]. 2017 Apr 13 [cited 2021 May 8];1(41):284–97. Available from: http://dergipark. ulakbim.gov.tr/maeuefd/article/view/5000196706
• Yılmaz N, Çiçek B. Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlarının Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. J Turkish Stud [Internet]. 2021 [cited 2021May 30];16(1):437–52. Available from: https://turkishstudies.net/ turkishstudies?mod=tammetin&makaleadi=&key=48114
• Gökşin İ, Erzincanlı S. The relationship between nursing students attitudes towards gender roles and care behaviors. Türkiye Klin Hemşirelik Bilim Derg [Internet]. 2020 [cited 2021 May 27];12(1):49–55. Available from: https://www.turkiyeklinikleri.com/article/en-therelationship- between-nursing-students-attitudes-towards-genderroles- and-care-behaviors-86889.html
• Çal A, Aydın Avcı İ. Hemşire ve ebe öğrencilerin toplumsal cinsiyet rol tutumları ile aile içi şiddete yönelik tutumları ve yaşam değerleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Samsun Sağlık Bilim Derg [Internet]. 2020 [cited 2021 May 5];5(2):103–12. Available from: https://dergipark. org.tr/tr/doi/10.47115/jshs.787564
• Aktaş D, Polat Külcü D. The relationship between the gender roles of the with perception of honor conception regarding of women of nursing students. Turkiye Klin J Med Ethics-Law Hist [Internet]. 2020 [cited 2021 May 8];28(1):1–9. Available from: https://www.turkiyeklinikleri.com/ article/en-the-relationship-between-the-gender-roles-of-the-withperception- of-honor-conception-regarding-of-women-of-nursingstudents- 85395.html
• Erbil N. Relationship between life values and gender roles attitudes of university students. Ordu Univ J Nurs Stud [Internet]. 2019 [cited 2021 May 7];2(1):33–45. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ ouhcd/issue/44850/462945
• Palas Karaca P, Çubukçu Aksu S. Sağlık hizmetleri öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişki. Yaşam Becerileri Psikol Derg [Internet]. 2020 Jun 30 [cited 2021 May 8];4(7):91–100. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.31461/ybpd.732189
• Önder ÖR, Yalçın AS, Göktaş B. Sağlık kurumları yöneticiliği bölümü öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Ankara Sağlık Bilim Derg [Internet]. 2013 [cited 2021 May 8];2(1-2–3):55–78. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ausbid/issue/38416/445620
• Karasu F, Göllüce A, Güvenç E, Çelik S. Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. SDÜ Sağlık Bilim Enstitüsü Derg [Internet]. 2017 [cited 2021 May 7];8(1):21–7. Available from: http://dergipark.gov.tr/doi/10.22312/sdusbed.303098
• Karaçay Yıkar S, Deniz Doğan S, Aydıngülü N, Arslan S, Nazik E. Hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi: Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi örneği. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Derg [Internet]. 2020 [cited 2021 May 8];3(2):104–13. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/ doi/10.38108/ouhcd.704397
• Kurtdaş EM, Tuncer M. Sosyal bilgiler öğretmenliği öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algıları (İnönü Üniversitesi örneği). Adıyaman Üniversitesi Sos Bilim Enstitüsü Derg [Internet]. 2020 [cited 2021 May 7];13(35):282–321. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.14520/adyusbd.667828
• Uçar T, Aksoy Derya Y, Karaaslan T, Akbaş Tunç Ö. Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları ve Şiddet Davranışları. Sürekli Tıp Eğitimi Derg [Internet]. 2017 [cited 2021 May 6];26(3):96–103. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/download/ issue-file/6032
• Gümüş Z. Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Derg [Internet]. 2019 [cited 2021 May 20];2(3):31–47. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bpd/issue/42091/506430
• Direk N, Irmak B. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinde toplumsal cinsiyet rollerine yönelik tutumlar. DEÜ Tıp Fakültesi Derg [Internet]. 2017 [cited 2021 May 8];31(3):121–8. Available from: https:// dergipark.org.tr/tr/pub/deutip/issue/32965/368573
• Güven E, Altay B. Ebelik öğrencilerinin kadına uygulanan şiddete ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Samsun Sağlık Bilim Derg [Internet]. 2020 [cited 2021 May 6];5(2):191–200. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.47115/jshs.764948
• Zeybek V, Kurşun M. Tıp Fakültesi öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Pamukkale Med J [Internet]. 2019 [cited 2021 May 8];12(2):225–33. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/ doi/10.31362/patd.468353
• Özcan A, Karataş N, Seviğ EÜ. Toplumsal cinsiyet eğitiminin üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rol tutumları üzerine etkisi. Res Soc Sci Stud [Internet]. 2017 [cited 2021 May 7];5(4):53–67. Available from: http://www.rssstudies.com/DergiTamDetay.aspx?ID=504
• Adana F, Özvurmaz S, Taşpınar A. Erkek öğrenci gözüyle toplumsal cinsiyet: Bir üniversite örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilim Fakültesi Derg [Internet]. 2020 [cited 2021 May 29];4(2):116–23. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.46237/amusbfd.533615
• Sönmez Y, Bulut Kısaoğlu N, Dönmez KO. Bir Tıp Fakültesinin birinci ve altıncı sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ve ilişkili faktörler. Smyrna Tıp Derg 2018; 3:14–21.[Internet] [cited 2021 May 8] Available from: https://www.smyrnatipdergisi.com/dosyalar_ upload/belgeler/Toplumsal cinsiyet1541327292.pdf