The Effect of Employees’ Dark Leadership and Favoritism Perceptions on Presenteeism: A Research on Textile Workers

Yıl 2022, , 620 - 643, 29.10.2022

Hanifi Karaçınar , Lutfiye Ozdemir

https://doi.org/10.25204/iktisad.1148684

Öz

The main purpose of this study is to measure the effect of employees' dark leadership and favoritism perceptions on presenteeism. The research data were collected from 513 employees working in textile enterprises in Malatya province by using the survey technique. In this context, confirmatory factor analysis, reliability analysis, correlation and regression analyzes were performed. According to the research findings, a moderate, positive relationship was found between dark leadership and favoritism and presenteeism. On the other hand, a highly significant relationship was found between dark leadership and favoritism. In addition, it was determined that the effect of employees' dark leadership and favoritism perceptions on presenteeism was also significant. Considering the harms of presenteeism, it has been concluded that the struggle of organizations against dark leadership and favoritism is inevitable. This study assists business managers in solving their problems and presents original theoretical information to the literature.

Anahtar Kelimeler

Dark Leadership, Favoritism, Presenteeism, Textile

Çalışanların Karanlık Liderlik ve Kayırmacılık Algılarının Presenteizm (İşte Var Olamama) Üzerine Etkisi: Tekstil Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Öz

Bu çalışma, çalışanların karanlık liderlik ve kayırmacılık algılarının presenteizm üzerine etkisini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Araştırma verisi, Malatya ilindeki tekstil işletmelerinde çalışan 513 çalışandan anket tekniği kullanılarak toplanmıştır. Bu kapsamda doğrulayıcı faktör analizi, güvenilirlik analizi, korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre karanlık liderlik ve kayırmacılık ile presenteizm arasındaki ilişkinin orta düzeyde ve pozitif yönlü olduğu saptanmıştır. Diğer yandan karanlık liderlik ile kayırmacılık arasında saptanan ilişki ise yüksek düzeydedir. Ayrıca çalışanların karanlık liderlik ve kayırmacılık algılarının presenteizm üzerindeki etkisinin de anlamlı olduğu saptanmıştır. Presenteizmin zararları düşünüldüğünde, örgütlerin karanlık liderlik ve kayırmacılık ile mücadelelerinin kaçınılmaz olduğu sonucuna varılmıştır. Bu çalışma, işletme yöneticilerine sorunlarının çözümünde yardımcı olmakta, alan yazına da özgün teorik bilgiler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Karanlık Liderlik, Kayırmacılık, Presenteizm, Tekstil

Kaynakça

• Aasland, M. S., Skogstad, A., Notelaers, G., Nielsen, M. B., ve Einarsen, S. (2010). The prevalence of destructive leadership behaviour. British Journal of Management, 21, 438-452. https://doi.org/10.1111/J.1467-8551.2009.00672.X.
• Abdalla, H.F., Maghrabi, A.S. ve Raggad, B.G. (1998). Assessing the perceptions of human resource managers toward nepotism. International Journal Of Manpower, 19(8), 554-570.
• Aboramadan, M., Turkmenoglu, M.A., Dahleez, K.A. ve Cicek, B. (2020). Narcissistic leadership and behavioral cynicism in the hotel industry: the role of employee silence and negative workplace gossiping. International Journal of Contemporary Hospitality Management.
• Adıgüzel, O. ve Erdoğan, A. (2014). Çağdaş bakış açısıyla işgören devamsızlığı, nedenleri, örgüte etkileri ve çözüm önerileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 5(10), 1-25.
• Agudelo-Suárez, A. A., Benavides, F.G., Felt, E., Ronda-Pérez, E., Vives-Cases, C. ve M García, A. (2010). Sickness presenteeism in spanish-born and ımmigrant workers in spain. Bmc Public Health, 10(791), 1-7.
• Akalan, A. R. (2006). Türk kamu hizmetinde iyi yönetim ve yolsuzlukla mücadele, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Appelbaum S. H. ve Roy-Girard D. (2007). Toxins in the workplace: affect on organizations and employees. Corporate Governance International Journal Of Business İn Society, 7(1), 17-28.
• Argon, T. (2016). Öğretmen görüşlerine göre ilkokullarda yöneticilerin kayırmacılık davranışları, Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), 233-250.
• Arronsson, G., Gustafsson, K. ve Dallner, M. (2000). Sick but yet at work. An empirical study of sickness presenteeism. Epidemiol Community Health, 54, 502-509.
• Arronsson G. ve Gustafsson K. (2005). Sickness presenteeism: prevalence, attendance-pressure factors, and an outline of a model for research, Joem 47(9), 958-966.
• Ashforth, B. (1994). Petty tyranny in organizations. Human Relations, 47(7), 755-778.
• Aslan Z. ve Etyemez S. (2015). Turizm işletmelerinde presenteeism (işte var olamama sorunu) ve mücadele yöntemleri. I. Avrasya Uluslararası Turizm Kongresi Güncel Konular, Eğilimler ve Göstergeler. Konya, 28-30.
• Asunakutlu, T., ve Avcı, U. (2010). Aile işletmelerinde nepotizm algısı ve iş tatmini ilişkisi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 93-109.
• Aytaç, Ö. (2010). Kayırmacı ilişkilerin sosyolojik temelleri. Ramazan Erdem (Ed.), Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Bakan, İ. ve Büyükbeşe, T. (2010). Liderlik türleri ve güç konakları’na ilişkin mevcut-gelecek durum karşılaştırması: eğitim kurumu yöneticilerinin algılarına dayalı bir alan araştırması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2010(2), 73-84.
• Baker‐Mcclearn, D., Greasley, K., Dale, J., ve Griffith, F. (2010). Absence management and presenteeism: the pressures on employees to attend work and the impact of attendance on performance. Human Resource Management Journal, 20(3), 311-328.
• Barbuto, J. ve Burbach, M. (2006). The emotional intelligence of transformational leaders: A field study of ethical officials. Journal of Social Psychology, 146(1), 51-64.
• Barut, B. (2015). Vekâlet kuramı perspektifinden kayırmacılık. Türk ve İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(5), 240-250.
• Başar, U., (2019). Liderin karanlık kişilik özellikleri ile çalışanın tükenmişliği arasındaki ilişkide çalışanın karanlık liderlik algısının aracı rolü: Çok düzeyli bir araştırma. Doktora Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Başar, U., Sığrı, Ü. ve Basım, N. (2016). İş yerinde karanlık liderlik. İş ve İnsan Dergisi, 3(2), 65-76.
• Bierla, I., Huver, B. ve Richard, S. (2013). New evidence on absenteeism and presenteeism. The International Journal Of Human Resource Management, 24(7), 1536-1550.
• Böckerman, P. ve Laukkanen, E. (2009). Presenteeism in Finland: Determinants by gender and the sector of economy. Ege Academic Review, 9(3), 1007-1016.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming. New York: Taylor and Francis.
• Caverley N., Cunningham J.B., Macgregor J.N. (2007). Sickness presenteeism, sickness absenteeism, and health following restructuring in a public service organization. Journal Of Management Studies, 44(2), 304-319.
• Coco, G. ve Lagravinese, R. (2014). Cronyism and education performance. Economic Modelling. 38, 443-450.
• Conger, J.A. (1990). The dark side of leadership. Organizational Dynamics, 19(2), 44-55.
• Demerouti, E., Le Blanc, P.M., Bakker, A.B., Schaufeli, W.B. ve Hox, J. (2009). Present but sick: a three-wave study on job demands, presenteeism and burnout. Career Development International, 14(1), 50-68.
• Demirbulat, Ö.G. ve Bozok, D. (2015). Presenteeism (işte var olamama) ile yaşam doyumu, fiziksel ve ruhsal iyilik halinin etkileşimine yönelik seyahat acentası işgörenleri üzerinde bir araştırma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(27), 7-13.
• Dew, K., Keefe, V. ve Small, K. (2005). Choosing’ to work when sick: workplace presenteeism. Social Science & Medicine, 60, 2273-2282.
• Edington, D.W., ve Schultz, A. B. (2008). The total value of health: a review of literature. International Journal Of Workplace Health Management, 1(1), 8-19.
• Erdem, M. ve Meriç, E. (2012). Okul yönetiminde kayırmacılığa ilişkin ölçek geliştirme çalışması. Ebad-Jesr Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 141-149.
• Ford, R. ve Mclaughin, F. (1985). Nepotism. Personnel Journal. 64(9), 57-60.
• Fu, P. (2015). Favoritism: ethical dilemmas viewed through multiple paradigms. The Journal Of Values-Based Leadership, 8(1), 1-7.
• Garrow, V. (2016). A review of current thinking ıes report. Institute For Employment Studies Dergisi, 1-84.
• Gilbreath, B. ve Karimi, L. (2012). Supervisor behavior and employee presenteeism. International Journal of Leadership Studies, 7(1), 114-131.
• Göksel, A. ve Aydıntan, B. (2012). Leader-member relationship within the form of organsiational commitment. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Magazine, 17(2), 247-271.
• Gündüz, Y. ve Dedekorkut, S. E. (2014). Yıkıcı liderlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 95-104.
• Glad, B. (2002). Why tyrants go too far: malignant narcissism and absolute power. Political Psychology, 23(1), 1-2.
• Goldman, A. (2006). High toxicity leadership: borderline personality disorder and the dysfunctional organization. Journal of Managerial Psychology, 21, 733-746.
• Hansen, C.D. ve Andersen, J.H. (2008). Going ill to work–what personal circumstances, attitudes and work-related factors are associated with sickness presenteeism?. Social Science And Medicine, 67(6), 956-964.
• Hemp, P. (2004). Presenteeism: at work – but out of it. Harvard Business Review, 49-58
• House R.J. Vd. (2002). Understanding cultures and ımplicit leadership theories across the globe: an ıntroduction to project globe. Journal Of World Business, 2002/37, 3-10.
• Husted C. L. (2008). Systematic differentiation between dark and light leaders: ıs a corporate criminal profıle possible?. Unpublished Doctoral Dissertation, Capella University, USA.
• İyiişleroğlu, S. C., (2006). Aile şirketleri: Adana ve çevresinde faaliyet gösteren aile şirketlerinde nepotizm uygulamasının tespitine yönelik bir araştırma.
• Işık, M., ve Kızıltuğ, S. (2022). Karanlık liderlik algısının işgören performansı ve iş tatminine etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(43), 307-326.
• İlhan, S., ve Aytaç, Ö. (2010). Türkiye’de kayırmacı eğilimlerin oluşmasında toplumsal ve kültürel yapının rolü, yönetim ve örgüt açısından kayırmacılık. Ramazan Erdem, (Ed.). Beta Yayıncılık, İstanbul, 61-83.
• Johansen, V. (2012). Sickness presenteeism in Norway and Sweden. Njsr-Nordic Journal Of Social Research, 3, 88-102.
• Johns, G. (2010). Presenteizm in the workplace: a review and research agenda. Journal Of Organizational Behavior, 31, 519-542.
• Johns, G. (2012). Presenteeism: a short history and a cautionary tale, Ed.Jonathan Houdmont, Stavroula Leka, Robert R. Sinclair. Contemporary Occupational Health Psychology Global Perspectives On Research And Practice, Wiley-Blackwell, Chichester, U.K., 204-220.
• Karadağ, M. (2020). İstismarcı liderlik. (Ed: Berat Çiçek), Liderliğin karanlık yönü (1. Baskı), 118-140, Nobel Yayınları: Ankara.
• Karakaplan Ö.E. (2020). Etik dışı liderlik. (Ed: Berat Çiçek), Liderliğin karanlık yönü (1. Baskı), 55-78, Nobel Yayınları: Ankara.
• Kellerman, B. (2004). Bad leadership: what it is, how it happens, why it matters. Boston: Harvard Business School Press.
• Kellerman, B. (2008). Kötü liderlik. (F.Kahya, Çev.), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Kesken, J. ve Ünnü, N. A. (2011). Öteki liderlik. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Khatri, N. ve Tsang, W.K. (2003). Antecedents and consequences of cronyism in organizations. Journal Of Business Ethics, (43), 289-303.
• Khoo, H. S. ve Burch, G. S. (2008). The 'dark side' of leadership personality and transformational leadership: and exploratory study. Personality And Individual Differences, 44(1), 86-97
• Klaußner S. (2012). Die dunkle seite der führungstand der forschung und offene fragen. Arbeit Heft, 1, 2(1), 5-19.
• Kılınç, E. (2020). Yıkıcı liderlik. (Ed: Berat Çiçek), Liderliğin karanlık yönü (1. Baskı), 33-54, Nobel Yayınları: Ankara.
• Koçel, T. (2018). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Koopman, C., Pelletier, K. R., Murray J. F., Sharda C. E., Berger M. L., Turpin R. S., Hackleman P., Gibson P., Holmes D. M. ve Bendel, T. (2002). Stanford presenteeism scale: Health status and employee productivity. Joem, 44(1), 14-20.
• Lasakova, A. ve Remisova, A. (2015). Unethical leadership: current theoretical trends and conceptualization. Procedia Economics And Finance, 34, 319-328.
• Levin-Epstein, J. (2005). Presenteeism and paid sick days. For Law And Social Policy (Clasp).
• Lipman, J. ve Blumen, J. (2005). Toxic leadership: when grand ıllusions masquerade as noble visions. Leader To Leader, (36), 29-36.
• Martinez, L.F. ve Ferreıra, A.I. (2012). Sick at work: presenteeism among nurses in a Portuguese public hospital. Journal Of Stress And Health, 28, 297-304.
• Mcgregor, A., Magee, C. A., Caputi, P. ve Iverson, D. (2016). A job demands resources approach to presenteeism. Career Development International, 21(4), 402-418.
• Mcıntosh, G. L. ve Rima, S. D. (1997). Overcoming the darkside of leadership. Baker Books.
• Mcıntosh, G. L. ve Rima, S. D. (2007). Overcoming the dark side of leadership: How to become an effective leader by confronting potential failures. Grand Rapids, Mı: Baker Books.
• Melançon, S. (2012). Presenteeism: To be or not to be at work. https://Epsi-İnc.Com/En/Presenteeism-Work/, 28.10.2021.
• Meydan C. M. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi Amos uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Middaugh, Donna J. (2016). Presenteeism: sick and tired at work. Medsurg Nursing, 15(2), 103-105.
• Musich, S., Hook, D., Baaner, S., Spooner, M. ve Edington, D. W. (2006). The association of corporate work environment factors, health risks, and medical conditions with presenteeism among australian employees. American Journal Of Health Promotion, 21(2), 127-136.
• Nandi, D. ve Nandi, N. (2014). Application of big five model of personality for employee presenteeism in the workplace. Global Journal For Research Analysis, 3(7), 162-163.
• Offermann, L. R. (2004). When followers become toxic. Harvard Business Review, 82, 54-60.
• Özkanan, A ve Erdem, R. (2014). Yönetimde kayırmacı uygulamalar: kavramsal bir çerçeve. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(20), 181-206.
• Özmen, G. (2011). Presenteizm ile örgütsel bağlılık ilişkisi: tekstil çalışanları üzerinde bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Özsemerci, K. (2003). Türk kamu yönetiminde yolsuzluklar, nedenleri, zararları ve çözüm önerileri. Sayıştay Yayınları. Ankara.
• Padilla, A., Hogan, R. ve Kaiser, R.B. (2007). The toxic triangle: destructive leaders, susceptible followers, and conducive environments. The Leadership Quarterly, 18(3), 176-194.
• Poms, L.W. (2012). Presenteeism: The dark side of employee attendance. (Unpublished Doctoral Thesis), George Mason University, Fairfax, Va.
• Prater, T. ve Smith, K. (2011). Underlying factors contributing to presenteeism and absenteeism. Journal Of Business & Economics Research, 9(6), 1-14.
• Quazi, H. (2013). Presenteeism. The İnvisible Cost To Organizations. Hampshire: Palgrave Macmillan, 1, 2.
• Rantanen, I. ve Tuominen, R. (2011). Relative magnitude of presenteeism and absenteeism and work-related factors affecting them among health care professionals. Int Arch Occup Environ Health, 84, 225-230.
• Reed, G.E. ve Olsen R.A. (2010). Toxic leadership: Part deux. Military Review November-December, 58-64.
• Robertson, I., Leach, D., Doerner N. ve Smeed, M. (2012). Poor health but not absent prevalence, predictors, and outcomes of presenteeism. Joem, 54(11), 1344-1349.
• Ricci, J. A. ve Chee, E. (2005). Lost productive time associated with excess weight in the us workforce. Journal Of Occupational And Environmental Medicine, 47(12), 1227-1234.
• Saarvala, E. (2006). Presenteeism: The latest attack on economic and human productivity. Human Resources Management, 1, 1-10.
• Saylı, H. ve Kızıldağ, D. (2007). Yönetsel etik ve yönetsel etiğin oluşmasında insan kaynakları yönetiminin rolünü belirlemeye yönelik bir analiz. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 231-251.
• Schultz, A. B. ve Edington, D. W. (2007). Employee health and presenteeism: A systematicreview. Journal Of Occupational Rehabilitation, 17(3), 547-579.
• Sheridan, M. K. (2007). Just because it's sex doesn't mean it's because of sex: the need for new legislation to target sexual favoritism. Columbia Journal of Law and Social, 40(3), 379-424.
• Tepper, B. J. (2000). Consequences of abusive supervision. Academy of Management Journal, 43(2), 178-190.
• Turunç, Ö. (2010). Organizasyonlarda kontrol algılamalarının örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 251- 269.
• Uslu, O. (2021). Karanlık liderlik tarzları: kavramsal bir değerlendirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 901-924.
• Ülbeği, İ. D., Mimaroğlu Ö. H. ve Özgen, H. (2014). Türkiye’de istismarcı yönetim ölçeğinin uyarlaması: güvenirlik ve geçerlik analizi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 1-12.
• Üngör, E.J. (2021). Karanlık liderlik davranışlarının iş tatmini üzerindeki etkisi. Business & Management Studies: An International Journal, 9(1), 126-136.
• Voss M, Floderus B ve Diderichsen F. (2001). Physical, psychosocial, and organisational factors relative to sickness absence: a study based on Sweden post. Occupational and Environmental Medicine, 58(3), 178-184.
• Western, S. (2008) leadership a critical text. Sage Publication Ltd., London.
• Whicker, M. L. (1996). Toxic leaders: When organizations go bad. Westport, CT. Quorum Books.
• Yavaş, A. (2016). Sectoral differences in the perception of toxic leadership. Procedia- Social And Behavioral Sciences, 229, 267-276.
• Yalçınsoy, A. ve Işık, M. (2018). Toksik liderlik ile örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti ilişkisine yönelik bir araştırma. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(3), 1016-1025.
• Yazıcı, M. ve Can, S. (2020). Etik problem olarak kurumlarda örgütsel kayırmacılık. ARHUSS, 3(2), 212-244.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Yılmaz, A., ve Kılavuz, R. (2002). Türk kamu bürokrasisinin işlemsel sorunları üzerine notlar. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(2), 17-31.
• Zapf, D. (1999). Organizational, work, group related and personal causes of mobbing/bullying at work. International Journal Manpower, 20(1/2), 70-85.
• Zengin, Y. (2019). Karanlık liderliğin örgütsel seslilik ve iş tatmini üzerindeki etkisi. KAÜİİBFD, 10(19), 310-337.