An Analysis on the Reasons of the Underdevelopment of the Islamic World

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 19, 556 - 580, 29.10.2022

Özgür Kanbir , Mehmet Dikkaya

https://doi.org/10.25204/iktisad.1023798

Cited By: 1

Öz

Today, the Islamic world continues to face economic and social development problems. This situation remains important and up-to-date for most Muslim countries. Moreover, until the causes of the problems are determined, solutions will not be found. In this article, the reasons for the problems of backwardness of Muslim societies are discussed. In the study, the main problem areas are presented in two main categories. These are the internal and external causes of underdevelopment. First of all, the unique problems of Islamic civilization were revealed. These problems have emerged as an attitude against science, religion, thought, economy and social life in general. The development of Islamic civilization in the past has been with the understanding of rationality, interpretation and ijtihad, freedom and multiculturalism in science, philosophy and economy. With these factors, the Islamic world has become a mature civilization in a certain period. However, over time, socio-economic development gave way to stagnation and regression. Literalism, fatalism, traditionalism and an understanding of fiqh that cannot keep up with the conditions of the day has now formed a dominant mentality. When wars, occupations and colonialism are added to these negativities, civilization has begun to dissolve. In the last period, the stagnation and introversion that came with the pressure of the Western world has been the last main factor for the backwardness of civilization.

Anahtar Kelimeler

Islamic world, economic development, backwardness, rationality, literalism

İslam Dünyasının Geri Kalma Nedenleri Üzerine Bir Analiz

Öz

Günümüzde İslam dünyası ekonomik ve sosyal gelişme sorunları ile yüzleşmeye devam etmektedir. Bu durum Müslüman ülkelerin çoğu için önemini ve güncelliğini korumaktadır. Dahası, sorunların nedenleri tespit edilmeden çözüm yolları da ortaya çıkmayacaktır. Bu makalede Müslüman toplumların geri kalmışlık sorunlarının sebepleri tartışılmaktadır. Çalışmada temel sorun alanları iki ana kategori ile ortaya konmaktadır. Bunlar azgelişmişliğin içsel ve dışsal nedenleridir. Öncelikle İslam medeniyetinin kendine özgü sorunları ortaya konmuştur. Bu sorunlar genel olarak bilime, dine, düşünceye, ekonomiye ve sosyal hayata yönelik bir tavır olarak ortaya çıkmıştır. İslam medeniyetinin geçmişteki gelişimi, bilimde, felsefede ve ekonomide akılcılık, yorum ve içtihat, özgürlük, çok kültürlülük anlayışı ile olmuştur. Bu faktörler ile İslam dünyası, belli bir dönemde olgunlaşmış bir medeniyet haline gelmiştir. Ancak bir zaman içinde sosyo-ekonomik gelişme yerini durağanlaşmaya ve gerilemeye bırakmıştır. Lafızcılık, kadercilik, gelenekçilik ve günün koşullarına ayak uyduramayan bir fıkıh anlayışı artık egemen bir zihniyet yapısı oluşturmuştur. Bu olumsuzluklara savaşlar, işgaller ve sömürgecilik de eklendiğinde medeniyet çözülmeye başlamıştır. Son dönemde de özellikle Batı dünyasının baskısı ile gelen durgunluk ve içe kapanma uygarlığın geri kalmasındaki son ana faktör olmuştur.

Anahtar Kelimeler

İslam dünyası, ekonomik gelişme, geri kalma, akılcılık, lafızcılık

Kaynakça

• Acar, M. (2016a, Ekim 26). İslamcı aydınlar, üniversite, yahut İslam dünyası neden bu halde? Fikir coğrafyası: https://fikircografyasi.com/makale/islamci-aydinlar-universite-yahut-islam-dunyasi-neden-bu-halde
• Acar, M. (2016b). Reason versus tradition, free will versus fate, interpretation versus literalism: Intellectual underpinnings of the negative outlook for the Muslim World. N. E. Harmouzi, ve W. Linda, Islamic Foundation of a Free Society içinde (s. 32-57). The Insitute of Economic Affairs.
• Acar, M. (2019). Geleneğe karşı akıl, kadere karşı özgür irade, lafzcılığa karşı yorum: İslam dünyasındaki olumsuz görüntünün fikri temelleri. N. El Harmouzi, & L. Whetstone içinde, Özgür Toplumun İslami Temelleri (H. Şahin, Çev., s. 55-82). Ankara: Liberte Yayınları.
• Acar, M., ve Akin, B. (2013). Islam and free market economy: Friend or foe? Islam and Institutions of a Free Society, 2nd Infol Conf., (s. 1-10).
• Acar, M., ve Bilir, H. (2014). Gerçek bir alim, mümtaz bir şahsiyet: Sabri Fehmi Ülgener. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(26), 114-122.
• Acemoğlu, D., ve Robinson, J. A. (2017). Ulusların düşüşü. (F. R. Velioğlu, Çev.) İstanbul: Doğan Kitap.
• Ahmad, K. (1980). Economic development in an Islamic framework. K. Ahmad, Studies in Islamic Economics içinde (s. 171-190). Jeddah: International Centre for Research in Islamic Economics, King Abdulaziz University and the Islamic Foundation, U.K.
• Akdemir, S. (2001, Aralık 03). İslam "erkekleşmiş" bir din. (N. Düzel, Röportaj Yapan), Radikal. http://www.radikal.com.tr/turkiye/islam-erkeklesmis-bir-din-617710/
• Akdemir, S. (2017). Kur'an'a dilbilimsel yaklaşımlar. Kuramer Yayınları.
• Alatlı, A. (2010). Batı’ya yön veren metinler. Kapadokya MYO yayınları
• Allawi, A. A. (2010). İslam uygarlığının buhranı. (Z. Yelçe, Çev.) Efil Yayınları.
• Apaydın, H. (2000). İctihad. TDV İslam Ansiklopedisi, 432-445.
• Arkan, A. (2015). İslam düşünce okulları. M. Bayraktar, İslam Düşünce Tarihi içinde (s. 30-55).Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Askari, H. (2014). İslam'da ekonomik gelişim. Z. İkbal, ve A. Mirakhor, Ekonomik Gelişim ve İslami Finans içinde (s. 163-194). Borsa İstanbul ve The World Bank Yayınları.
• Atay, H. (2017). İslam'ı yeniden anlama. Atay Yayınları.
• Avcı, C. (2019). Medine vesikası. TDV İslam Ansiklopedisi, Ek-2, 212-215.
• Azimli, M. (2019). Müslümanların engizisyonu -1. Mana Yayınları. Bardakoğlu, A. (2019). İslam'ı doğru anlıyor muyuz? Kuramer Yayınları.
• Cevizci, A. (2003). Felsese terimleri sözlüğü. Paradigma Yayınları.
• Chapra, M. (2002). İslam ve iktisadi kalkınma. İstanbul: Cantaş Yayınları.
• Chapra, M. (2019). İktisadın geleceği. (M. Turan, Çev.) İstanbul: İktisat Yayınları.
• Çizakça, M. (2014). İslam'da finans ve kalkınma: Tarihsel Bir Bakış Açısı ve Kısa bir İleri Bakış. Z. İkbal, ve A. Mirakhor, Ekonomik Gelişim ve İslami Finans içinde (s. 141-162). Borsa İstanbul Yayınları.
• Dikkaya, M., ve Kanbir, Ö. (2019). Ekonomik islamilik endeksi çerçevesinde Türkiye'nin iktisadi görünümü. İ. Eroğlu, Değişim ve Dönüşüm Perspektifinden İktisadi Bakış (Sabri Orman'a Armağan) içinde (s. 546-567). Ekin Yayınları.
• Dûrî, A. (2014). İslam iktisat tarihine giriş. (S. Orman, Çev.) İnsan Yayınları.
• Eliaçık, İ. (2011). Yaşayan Kur'an meal ve tefsir. İstanbul: İnşa Yayınları.
• Garaudy, R. (2018). İslam Dünyasının yükseliş ve çöküşleri. Timaş Yayınevi.
• Genç, M. (2015). Osmanlı İmparatorluğunda devlet ve ekonomi (12 b.). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Grunebaum, G. (1989). İslam tarihi kültür ve medeniyeti (Cilt IV). (İ. Kutluer, Çev.) Kitabevi Yayınları.
• Harari, Y.N. (2017). Sapiens insan türünün kısa bir tarihi (E. Genç, Çev.) Kolektif Yayınevi
• Hayek, F. V. (2013 [1960]). Özgürlüğün anayasası (1. b.). (Y. Z. Çelikkaya, Çev.) BigBang Yayınları.
• Heywood, A. (2016). Siyasi ideolojiler. (L. Köker, Çev.) BB101 Yayınları.
• Hodgson, M. G. (2017a). İslam'ın serüveni 1.Cilt-İslam'ın klasik çağı. Phoenix Yayınları.
• Hodgson, M. G. (2017b). İslam'ın serüveni 2.Cilt orta dönemlerde İslam'ın yayılışı. Phoenix Yayınları.
• Isherwood, L., ve McEwan, D. (2001). Introducing feminist theology. England: Sheffield Acadamic Press.
• İkbal, Z., ve Mirakhor, A. (2014). Ekonomik gelişim ve İslami finans. İstanbul: The World Bank, Borsa İstanbul.
• Kallek, C. (2015). İslam iktisat düşüncesi tarihi Harac ve Emval Kitapları, Klasik Yayınları
• Kallek, C. (2018). Sosyal servet İslam’da yönetim piyasa ilişkisi, Klasik Yayınları
• Kallek, C. (2019, Ocak). İslam'ın evrensellik iddiası, dinamizm gerektirir. İslam İktisadı Üzerine Söyleşiler. (S. Ü. Hakan Aslan, Röportaj Yapan, ve F. Y. Fatih Savaşan, Editör) İktisat Yayınları.
• Kanbir, Ö., ve Dikkaya, M. (2021). Islamic development index. Sosyoekonomi, 29(March 2020), 151–180. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2021.03.08
• Karagöl, E. T., ve Kavaz, İ. (2018). İslam ülkeleri arasındaki enerji işbirlikleri. A. Gedikli, ve S. Erdoğan, İktisadi, Sosyal ve Siyasal Boyutları İle İslam Ülkeleri Arasındaki İlişkiler içinde (s. 83-100). Umuttepe Yayınları.
• Kaya, M. (2004), Meşşaiyye, TDV İslam Ansiklopedisi, c.29. s.393-396
• Koehler, B. (2016), İslam’ın erken döneminde kapitalizmin doğuşu, (İ.Kurun, Çev.) Liberte Yayınları
• Kurşun, Z. (2013). Ortadoğu tarihine giriş. Z. Kurşun, Modern Ortadoğu Tarihi içinde (s. 2-27). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kurt, A. O., ve Göler, M. E. (2017). Anadolu'da ilk tapınak: Göbeklitepe. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21(2), 1107-1138. https://doi.org/https://doi.org/10.18505/cuid.334942
• Momin, A., Çoşkun, A., ve Okutan, B. (2010). Çoğulculuk ve çokkültürcülük: İslami bir bakış açısı. M.Ü.İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0(38), 203-230.
• Nişancı, Ş., ve Çaylak, A. (2018). Klasik dönem Osmanlı ekonomisi. M. Dikkaya, ve A. Ö. Üzümcü, Osmanlı'dan Günümüze Türkiye'nin İktisadi Tarihi içinde (s. 5-42). Savaş Yayınları.
• Öztürk, Y.N. (2000), İslam Nasıl Yozlaştırıldı, Yeni Boyut Yayınları
• Rehman, S. S., ve Askari, H. (2010). An economic Islamicity index. Global Economy Journal, 10(3), 1–37.
• Reilly, R. R. (2010). The closing of the Muslim mind : How intellectual suicide created the modern Islamist crisis. Wilmington, Delaware: ISI Books.
• Said, E. W. (2012). Şarkiyatçılık. Metis Yayıncılık.
• Sezgin, F. (2014). Tanımmayan büyük çağ. Timaş Yayınları.
• Soroush A. (2000). Reason, freedom and democracy in Islam, (Ed. M.Sadri; A.Sadri),Oxford University Press.
• Starr, S. (2019). Kayıp aydınlanma. (Y. S. İnanc, Çev.) Kronik Yayınları.
• Tabakoğlu, A. (1987). İslam iktisadı açısından kalkınma. A. Tabakoğlu, ve İ. Kurt, İktisadi Kalkınma ve İslam içinde (s. 241-259). İslami İlimler Araştırma Vakfı Yayınları.
• Tabakoğlu, A. (2013). İslam iktisadına giriş. Dergah Yayınları.
• The World Bank. (2019). World development indicators. https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators
• The World Bank. (2022). World development indicators. https://databank.worldbank.org/reports.aspx?source=World-Development-Indicators&l=en#
• Ülgener, S. (2006a). İktisadi çözülmenin ahlak ve zihniyet dünyası. Derin Yayınları.
• Ülgener, S. (2006b). Zihniyet ve din: İslam, tasavvuf ve çözülme devri iktisat ahlakı. Derin Yayınları.
• Ülgener, S. (2006c). Zihniyet, aydınlar ve İzm'ler. Derin Yayınları.
• Weber, M. ([1905] 2019). Protestan ahlakı ve kapitalizmin ruhu. (G. Rızaoğlu, Çev.) İstanbul: Oda Yayınları.
• Yavuz, Y. (1989). Akliyyat. TDV İslam Ansiklopedisi, 2, 280.
• Yavuz, Y. (2003). Maturidiyye. TDV İslam Ansiklopedisi, 28, 165-175.
• Yavuz, Y. (2015). Kader inancı. M. S. Özervarlı, İslam İnanç Esasları içinde (s. 140-153). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Yuvalı, A. (1998). Hülagü. İslam Ansiklopedisi, 473-475.