Üstün yetenekli öğrencilerin bilimsel yaratıcılık düzeyleri, cinsiyet ve bilimsel tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 4, 1792 - 1802, 16.08.2017

Esra Kanlı

https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.342992

Cited By: 7

Öz

Fen bilimlerindeki başarılı çalışmalar bilişsel ve duyuşsal süreçlerin birlikte işe koşulmasını içermektedir. Bu sebeple bilimsel yaratıcılık ve tutumlar arasındaki ilişkiler önemlidir. Araştırmada üstün yetenekli öğrencilerin bilimsel yaratıcılık düzeyleri, cinsiyet ve bilimsel tutumları arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma betimsel araştırma yöntemine göre kurgulanmış ve çalışma grubuna 56 üstün yetenekli 8. sınıf öğrencisi dahil edilmiştir. Veri toplama araçları olarak, Yaratıcı Bilimsel Çağrışımlar Testi (Y-BÇT) (Kanlı, 2014b) ve Bilimsel Tutum Ölçeği (Moore & Foy, 1997) kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre üstün yetenekli öğrencilerin bilimsel yaratıcılık ve bilimsel tutum düzeyleri arasında cinsiyete göre bir fark bulunmamıştır. Bilimsel yaratıcılık ve bilimsel tutumun ise anlamlı ve olumlu bir ilişkiye sahip olduğu ve bilimsel tutumun, bilimsel yaratıcılığı yordadığı sonucuna erişilmiştir. Erişilen sonuçların alanyazına katkıda bulunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Bilimsel Yaratıcılık, Cinsiyet Farkları, Bilimsel Tutum, Y-BÇT

Anahtar Kelimeler

Bilimsel Yaratıcılık, Cinsiyet Farkları, Bilimsel Tutum, Y-BÇT

Kaynakça

• Aktamış, H. (2007). Bilimsel süreç becerileri eğitiminin öğrencilerin yaratıcılık, derse karşı tutum ve akademik başarı düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Ayverdi, L., Asker, E. , Özaydın, S. & Sarıtaş, T. (2012). İlköğretim öğrencilerinin bilimsel yaratıcılıkları ile fen ve teknoloji dersi akademik başarıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 11(3), 646-659. [Online] http://ilkogretim-online.org.tr/, Erişim 01.01.2016.
• Baer, J. (1991). Generality of creativity across performance domains. Creativity Research Journal, 4, 23-39.
• Baer, J. (1993). Creativity and divergent thinking: A Task-specific approach. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Baer, J. (1994a). Divergent thinking is not a general trait: A multi-domain training experiment. Creativity Research Journal, 7, 35-46.
• Baer, J. (1994b). Why you shouldn’t trust creativity tests. Educational Leadership, 51(4), 80-83.
• Baer, J. (1996). The effects of task-specific divergent thinking training. Journal of Creative Behavior, 30, 183-187.
• Baer, J. (1998). The case for domain specificity of creativity. Creativity Research Journal, 11(2), 173-177.
• Baer, J. & Kaufman, J. C. (2008). Gender differences in creativity. Journal of Creative Behavior, 42(2), 75-105.
• Baysal, Z. N., Kaya, N. B. & Üçüncü, G. (2013). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinde bilimsel yaratıcılık düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 38, 55-64.
• Cheng, V. M. Y. (2004). Developing physics learning activities for fostering student creativity in Hong Kong context. Asia-Pasific Forum on Science Learning and Teaching. 5(2) Article 1 (Aug., 2004).
• Conti, R., Coon, H., & Amabile, T. M. (1996). Evidence to support the componential model of creativity: Secondary analyses of three studies. Creativity Research Journal, 9(4), 385-389.
• Demirbaş, M., Yağbasan, R., (2006). Fen bilgisi öğretiminde bilimsel tutumların işlevsel önemi ve bilimsel tutum ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanma çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 271-299.
• Dunbar, K. (1996). How scientists really reason: Scientific reasoning in real-world laboratories. In R. J. Sternberg & J. E. Davidson (Eds.) The nature of insight. (pp. 365-395). Bradford: MIT Press.
• Dunbar, K. (1997). Conceptual structures and processes in creative thought. In T.B. Ward, S.M. Smith, & J. Vaid (Eds.) Creative thought: An Investigation of conceptual structures and processes. Washington, DC: American Psychological Association Books.
• Dunbar, K. (1999). Science. In M. A. Runco & S. R. Pritzker (Eds.), Encyclopedia of creativity, (pp. 525-531). SanDiego, CA: Academic Press.
• Dunbar, K. (2000). How scientists think in the real-world: Implications for science education. Journal of Applied Developmental Psychology, 21(1), 49-58.
• Deniş-Çeliker, H., Tokcan, A. & Korkubilmez, S. (2015). Fen öğrenmeye yönelik motivasyon bilimsel yaratıcılığı etkiler mi? Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 167-192.
• Feist, G. J. (2009). The influence of personality on artistic and scientific creativity. In R. J. Sternberg (Ed.), Handbook of creativity (12th Ed.) (273–296). New York: Cambridge University Press.
• Feldman, D.H. (1994). Beyond universals in cognitive development. (2nd Ed.) Norwood, NJ: Ablex
• Gardner, H. (1993). Creating minds. New York: Basic Books.
• Han, K. S. (2000). Varieties of creativity: Investigating the domain-specifity of creativity in young children. Unpublished doctoral dissertation. University of Nebraska.
• Hu, W., & Adey, P. (2002). A scientific creativity test for secondary school students. International Journal of Science Education, 24(4), 389-403.
• Kanlı, E. (2014a). Bilimsel yaratıcılığın çağrışımsal temelleri: Model önerisi, Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, 4, 37-50.
• Kanlı, E. (2014b). Yaratıcı bilimsel çağrışımlar testinin geliştirilmesi ve testin psikometrik özelliklerinin araştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi. İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kaufman, J. C., & Baer, J. (2004). Sure, I’m creative-but not in mathematics. Self-reported creativity in diverse domains. Empirical Studies of the Arts, 22(2), 143-155.
• Kaufman, J. C., & Baer, J. (2006). Hawking’s haiku, Madonna’s math: Why it is hard to be creative in every room of the house. In R. J. Sternberg, E. L. Grigorenko, & J.L. Singer (Eds.), Creativity from potential to realization (2nd Ed.) (pp. 3-21). American Psychological Association, Washington.
• Kılıç, B. (2011). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin bilimsel yaratıcılık ve bilimsel tutum düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kılıç, B. & Tezel, Ö. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin bilimsel yaratıcılık düzeylerinin belirlenmesi, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(4), 84-101.
• Klahr, D. & Simon, H. A. (1999). Studies of scientific discovery: Complementary approaches and convergent findings. Psychological Bulletin, 125, 524-543.
• Klahr, D. (2000). Exploring science: The cognition and development of discovery processes. Cambridge: The MIT Press.
• Koestler, A. (1964). The act of creation. New York: Macmillan
• Kogan, N. (1994). Diverging from divergent thinking. Contemporary Psychology, 39(3), 291-292.
• Liang, J. (2002). Exploring scientific creativity of eleventh grade students in Taiwan. Unpublished doctoral dissertation. University of Texas, Austin.
• Lubinski, D., Benbow, C. P., & Morelock, J. M. (2000). Gender differences in engineering and the physical sciences among the gifted: An inorganic-organic distinction. In K. A. Heller, F. J. Mönks, R. J. Sternberg & R. F. Subotnik (Eds.), International handbook of giftedness and talent (2nd Ed.) (pp. 633-648). Elsevier Science Ltd.
• Mansfield, R. S., & Busse, T. V. (1981). The psychology of creativity and discovery: scientists and their work. Chicago: Nelson-Hall Inc.
• Mednick, S. A. (1962). The associative basis of the creative process. Psychological Review, 69, 220–232.
• Mi Jo, S. (2009). A study of Korean students’ creativity in science using structural equation modelling. Unpublished doctoral dissertation, University of Arizona, Tucson.
• Milgram, R. M. (1990). Creativity: An idea whose time has come and gone? In M.A. Runco, & R. S. Albert, (Eds.), Theories of creativity. London: Sage.
• Mohamed, A. (2006). Investigating the scientific creativity of fifth-grade students. Unpublished doctoral dissertation, University of Arizona, Tucson.
• Moore, W. R., & Foy, R. (1997). The scientific attitude inventory: A revision(SAI II) Journal of Research in Science Teaching, 34(4), 327-336.
• Plucker, J. A. (1998). Beware of simple conclusions: The case for content generality of creativity. Creativity Research Journal, 11(2), 179-182.
• Popper, K. (1959). The logic of scientific discovery, Hutchinson & Co.
• Root-Bernstein, R., & Root-Bernstein, M. (2006). Artistic scientists and scientific artists: The link between polymathy and creativity. In R. J. Sternberg, E. L. Grigorenko, & J.L. Singer (Eds.), Creativity from potential to realization (2nd Ed.) (pp. 153-168). American Psychological Association, Washington.
• Runco, M. (1987). The generality of creative performance in gifted and non-gifted children. Gifted Child Quarterly, 31(3), 121-125.
• Runco, M. (1989). The creativity of children’s art. Child Study Journal, 19, 177-190.
• Runco, M. A., & Nemiro, J. (1994). Problem finding, giftedness and creativity. Roeper Review, 16(4), 235-240.
• Sak, U., & Ayas M. B. (2013). Creative scientific ability test (C-SAT): A new measure of scientific creativity, Psychological Test and Assessment Modeling, 55(3), 315-328.
• Sansanwal, D. N., & Sharma, D. (1993). Scientific creativity as a function of intelligence, self-confidence, sex and standard. Indian Journal of Psychometry and Education, 24, 37-44.
• Shukla, J. P. & Sharma, V. P. (1986). Sex differences in scientific creativity. Indian Psychological Review, 30(3), 32-35.
• Simonton, D. K. (1999). Origins of genius. Oxford University Press, New York.
• Simonton, D. K. (2004). Creativity in science: Chance, logic, genius, and zeitgeist. NY: Cambridge University Press.
• Sternberg, R. J., & Lubart, T. I. (1995). Defying the crowd: Cultivating creativity in a culture of conformity. New York: Free Press.
• Sternberg, R. J. & Lubart, T. I. (1996). Investigating in creativity. American Psychologist, 51, 677-688.
• Özdemir, N. N. & Sak, U. (2013). Bilimsel yaratıcılıkta cinsiyet farklarının analizi, Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, 3(2), 53-65.
• Weisberg, R. W. (1993). Creativity: Beyond the myth of genius. New York: Freeman.
• Weisberg, R. W. (2006). Creativity: understanding innovation in problem solving, science, invention and the arts. Hoboken, New Jersey: John Wiley.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.