Problem çözme becerileri eğitiminin ilköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin sosyal ve duygusal öğrenme ihtiyaçları ve becerileri üzerine etkisi

Yıl 2012, Cilt: 11 Sayı: 3, 813 - 828, 26.06.2012

Tarık Totan , Zekavet Kabasakal

Öz

Bu araştırmanın amacı ilköğretim altıncı sınıf öğrencilerinde, problem çözme becerileri eğitim programının onların sosyal ve duygusal öğrenme ihtiyaçlarından görev bilinci, akran ilişkileri ve öz-düzenleme ile sosyal ve duygusal öğrenme becerilerinden iletişim becerileri, problem çözme becerileri, stresle başa çıkma becerileri ve kendilik değerini arttıran beceriler düzeylerine olan etkilerini incelemektir. Araştırma tam deneysel olarak öntest sontest kontrol gruplu desende kurgulanmış ayrıca gruplara izleme ölçümü de uygulanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2009-2010 eğitim öğretim yılı içerisinde İzmir ili Buca ilçesindeki iki farklı ilköğretim okulundan rastgele seçilmiştir. Deneysel işlem sonrasında gruplar arasında farklılıklar Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Ölçeği ve Sosyal-duygusal Öğrenme Ölçeği kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda problem çözme becerileri eğitiminin görev bilincini, öz-düzenlemeyi, problem çözme becerilerini, stresle başa çıkma becerilerini, sosyal ve duygusal öğrenme ihtiyaçlarını ve becerilerini arttırdığı bulunmuştur. Akran ilişkilerinde sontestte belirlenen artışın izleme testinde ortadan kaybolduğu, iletişim becerileri ve kendilik değerini arttıran becerilerini arttırmada ise problem çözme becerileri eğitiminin etkili olmadığı belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Problem çözme, sosyal ve duygusal öğrenme, önleyici rehberlik, gelişimsel rehberlik

The effect of problem solving skills training on the social and emotional learning needs and abilities of 6th grade students

Öz

The objective of this study is to examine the effects of the problem solving skills training program on the social and
emotional learning needs, which are task articulation, peer relations and self-regulation along with the social and emotional
learning skills of communication, problem solving, coping with stress and self-esteem enhancing skills, for sixth grade primary
school students. In this research, true experimental design with pretest-posttest control group design was used and follow-up
measurement was also applied to the groups. The study group was selected through randomized sampling from two different
primary schools located in Buca province of Izmir during the 2009-2010 academic years. The differences between groups
following the experimental procedure were examined by using the Social Emotional Learning Skills Scale and the SocialEmotional
Learning Scale. The results of the study put forth that problem solving skills training is effective in increasing task
articulation and self-regulation, skills of problem solving, coping with stress total score of social and emotional learning needs
and abilities with a permanent effect. It was also determined that the difference in peer relations during the post-test stage in favor
of the experimental group was not observed in the follow-up tests. It was also determined that problem solving skills training had
no effect on communication skills and self-esteem enhancing skills.

Anahtar Kelimeler

Problem solving, social and emotional learning, preventive guidance, developmental guidance.

Kaynakça

• Aldwin, C. M. (2007). Stress, coping, and development. An integrative perspective. (2. Baskı). New York: The Guilford Press. (2010). ASCA Why secondary school counselors? İnternetten 09.09.2010 tarihinde http://www.schoolcounselor.org/content.asp?contentid=233 adresinden alınmıştır.
• Aysan, F. (1999). Stresle başa çıkma programı: Lise öğrencileri üzerinde bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 118-128.
• Berkowitz, M. ve Bier, M. C. (2005). What works in character education: A research-driven guide for educators. Washington: John & Frances G. Pepper. İnternetten 22.02.2010 tarihinde http://www.rucharacter.org/file/ practitioners_518.pdf adresinden alınmıştır.
• Bingham, A. (2004). Çocuklarda problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi. (Çev. A. F. Oğuzkan). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Brown, F., Emmons, C. ve Comer, J. (2010). The broader picture. İçinde R. Slavin (Ed.). Better: Evidence-based education. Social-emotional learning, 2(2), 18-19, York: Institute for Effective Education, University of York.
• Brownlee, S., Leventhal, H. ve Leventhal, E. A. (2000). Regulation, self-regulation, and construction of the self in the maintenance of physical health. İçinde M. Boekaerts, P. R. Pintrich ve M. Zeidner (Eds.). Handbook of self-regulation. (syf. 369-416), California: Academic Press.
• Budak, B. (1999). Lise öğrencilerinde algılanan sosyal destek düzeyi ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Chun, P. T. P, Moss, R. H. ve Cronkite, R. C. (2006). Culture: A fundamental context fort the stress and coping paradigm. İçinde P. T. P. Wong ve L. J. Wong (Eds.). Handbook of multicultiral perspectives on stress and coping. (syf. 29-54). New York: Springer Science+Business Media, Inc.
• Cramer, D. ve Howitt, D. (2004). The SAGE dictionary of statistics. Londra: SAGE Publications, Ltd.
• Coryn, C. L. S., Spybrook, J. K., Evergreen, S. D. H. ve Blinkiewicz, M. V. (2009). Development and evaluation of the Social-emotional Learning Scale. Journal of Psychoeducational Assessment, 27(3), 283-295.
• Çam, S. (1999). İletişim becerileri eğitimi programının öğretmen adaylarının ego durumlarına ve problem çözme becerisi algılarına etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(12), 16-27.
• Çam, S. ve Tümkaya, S. (2006). Üniversite öğrencilerinde kişilerarası problem çözme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 313-326.
• Çam, S. ve Tümkaya, S. (2007). Kişilerarası problem çözme envanteri’nin (KPÇE) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 28(3), 95-111.
• Çam, S. ve Tümkaya, S. (2008). Development of interpersonal problem solving inventory for high school students: The validity and reliability process. International Journal of Human Sciences, 5(2), 1-17.
• D’Zurilla, T. J. ve Nezu, A. M. (2010). Problem-solving therapy. İçinde K. S. Dobson (Ed.). Handbook of cognitive- behavioral therapies. (3. Baskı). New York: Guilford Press.
• Derogatis, L. R. (1993). The Brief Symptom Inventory- BSI administration, scoring, and procedures manual (4. Baskı). Minnesota: National Computer Systems.
• Durlak, J. ve Weissberg, R. (2010). Social and emotional learning programs that work. İçinde R. Slavin (Ed.). Better: Evidence-based education. Social-emotional learning, 2(2), 4-5, York: Institute for Effective Education, University of York.
• Elias, M. J. (2003). Academic and social-emotional learning. Geneva: International Academy of Education and the International Bureau of Education.
• Elias, M. J., Bruene-Butler, L., Blum, L. ve Schuyler, T. (2000). Voices from the field: Identifying and overcoming roadblocks to carrying out programs in social and emotional learning / emotional intelligence. Journal of Educational and Psychological Consultation, 11(2), 253-272.
• Elias, M. J, Weissberg, R. P. ve Patrikakou, E. N. (2003). The ABCs of coping with adoloscence. LSS Partnerships. A Guide for Parents, 111. İnternetten 08.04.2010 tarihinde http://www.temple.edu/lss/pdf/partnerships/ lss_partnerships111.pdf adresinden alınmıştır.
• Eskin, M. (2009). Sorun çözme terapisi. Kuram, araştırma, uygulama. Ankara: HYB Basım Yayın.
• Faul, F., Erdfelder, E., Bunchner, A. ve Lang, A.-G. (2009). Statistical power analyses using G*Power 3.1: Tests for correlation and regression analyses. Behavior Research Methods, 41(4), 1149-1160.
• Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A.-G. ve Buchner, A. (2007). G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods, 39, 175-191.
• Fawcet, L. M. ve Garton, A. F. (2005). The effect of peer collaboration on children’s problem solving ability. British Journal of Educational Psychology, 75(2), 157-169.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. (3. Baskı). Londra: Sage Publications.
• Frauenknecht, M. ve Black, D. R. (2004). Problem-solving training for children and adolescents. İçinde E. C. Chang, T. J. D’Zurilla ve L. J. Sanna (Eds.). Social problem solving. Theory, research, and training. (syf. 153-170). Washington: American Psychological Association
• Fredericks, L. (2003). Making the case for Social and Emotional Learning and Service-Learning. Colorado: Education Commission of the States’ Publications.
• Fujishin, R. (2009). Creating communication. Exploring and expanding your fundamental communication skills. (2. Baskı). Maryland: Rowman & Littlefield Publishers, Inc.
• Garton, A. F. ve Pratt, C. (2001). Peer assistance in children’s problem solving. British Journal of Developmental Psychology, 19, 307–318.
• Gifford-Smith, M. E. ve Brownell, C. A. (2003). Childhood peer relationship: Social acceptance, frienships, and peer networks. Journal of School Psychology, 41(4), 235-284.
• Green, S. B. ve Salkind, N. J. (2008). Using SPSS for Windows and Macintosh. Analyzing and understanding data. (5. Baskı). New Jersey: Pearson, Prentice Hall.
• Gülay, G. (2009). Okul öncesi dönemde akran ilişkileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), 82-93.
• Gümüşbaş, B. (2008). Stresle başa çıkma yolları eğitim programının ilköğretim 2. kademe öğrencilerinin stresle başa çıkma yöntemleri ve yaşam doyumu üzerindeki etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Hamarta, E. (2009). A prediction of self-esteem and life satisfaction by social problem solving. Social Behavior and
• Personality: An International Journal, 37(1), 73-82.
• Hargie, O., Dickson, D. ve Tourish, D. (2004). Communication skills for effective managment. New York: Palgrave MacMillan.
• Haslam, J. (2010). Bring evidence into the classroom. İçinde R. Slavin (Ed.). Better: Evidence-based education. Social-emotional learning, 2(2), 22-23, York: Instute for Effective Education, University of York.
• Heppner, P. P., Kivlighan, D. M. ve Wampold, B. E. (1999). Research design in counseling (2. Baskı). Belmont: Wadsworth Publishing Company.
• Hergüner, E. İ. (2008) Kişisel gelişim eğitiminin yetişkinlerin problem çözme becerileri ve stresle başa çıkma düzeyleriyle ilişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hortaçsu, N. (2003). İnsan ilişkileri. (3. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
• Jonassen, D. H. (2000). Toward a design theory problem solving. Educational Technology: Research & Development, 48(4), 63-85.
• Jonassen, D. H. (2003). Designing research-based instruction for story problems. Educational Psychology Review, 15(3), 267-296.
• Jonassen, D. H. (2004). Learning to solve problems: An instructional design guide. California: Pfeiffer/Jossey-Bass.
• Jonassen, D. H. ve Kwon, H. (2001). Communication patterns in computer mediated versus face-to-face group solving. Educational Technology Research & Development, 49(1), 35-51.
• Kabakçı, Ö. F. (2006). Ilkögretim ikinci kademe ögrencilerinin sosyal duygusal ögrenme becerileri. Yayınlanmamıs yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kabakçı, Ö. M. ve Korkut, F. (2008). 6-8. sınıftaki öğrencilerin sosyal-duygusal öğrenme becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 33(148), 77-86.
• Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 177-184.
• Kotzman, M. ve Kotzman, A. (2008). A step-by-step guide to communication skills training. Listen to me listen to you. Victoria: Acer Press.
• LaPoint, V., Manswell Butty, J., Danzy, C. ve Small, C. (2010). Sociocultural factors. İçinde C. S. Caluss-Ehlers (Ed.). Encyclopedia of cross-cultural school psychology. (2.Baskı), (syf. 904-911). New York: Springer Science+Bussiness Media.
• Lawrence, D. (2006). Enhancing self-esteem in the classroom. (3. Baskı). Londra: Paul Chapman Publishing
• Lee, H., Yoon, H. ve Lim, Y. (2010). Effects of a problem solving program on problem solving ability, self-esteem,
• and depression for middle school girls with depression. 21. International Nursing Conference.
• Lehrer, P. M., Woolfolk, R. L. ve Sime, W. E. (2007). Principles and practice of stress management (3. Baskı). New
• York: The Guilford Press.
• Lindenfield, G. (2004). Kendine güvenen çocuk yetiştirme. (Çev. G. Tümer). Ankara: Hyb Yayıncılık.
• McKay, M. ve Fanning, P. (2000). Self-esteem. A proven program of cognitive techniques for assessing, improving and maintaining your self-esteem. (3. Baskı). California: New Harbinger Publications, Inc.
• McNamara, S. (2001). Stress management programme for secondary school students. New York: Routledge Falmer.
• Meier-Jensen, W. (2001). The effects of bibliotherapy on reducing stress/worry in inner-city first grade students.
• Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Wisconsin-Scout Üniversitesi, Menomonie, Wisconsin.
• Merrell, K. W. (2008). Behavioral, social, and emotional assessment of children and adolescents. (2. Baskı). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Mruk, C. J. (2006). Self-esteem research, theory, and practice. Toward a positive psychology of self-esteem. (3. Baskı). New York: Springer Publishing Company, Inc.
• Norris, J. A. (2003). Looking at classroom management through a Social and Emotional Learning lens. Theory Into Practice, 42(4), 313-318.
• Okul Temelli Sosyal Duygusal Eğitim Programı [OTSDEP]. (2005). Okul Temelli Sosyal Duygusal Eğitim Programı. Ankara: Özel Tevfik Okulları Yayınları.
• Özdil, G. (2008). Kişilerarası problem çözme becerileri eğitimi programının okulöncesi kurumlara devam eden çocukların kişilerarası problem çözme becerilerine etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Özkök, A. (2005). Disiplinlerarası yaklaşıma dayalı yaratıcı problem çözme öğretim programının yaratıcı problem çözme becerisine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28,159-167.
• Payton, J. W., Wardlaw, D. M., Graczyk, P. A., Bloodworth, M. R., Tompsett, C. J. ve Weissberg, R. P. (2000). Social and Emotional Learning: A framework for promoting mental health and reducing risk behaviours in children and youth. Journal of School Health, 70(5), 179-185.
• Pearson, M. (1998). Emotional healing and self-esteem. Inner-life skills of relaxation, visualisationi and meditation for children and adolescents. Victoria: Australian Council for Educational Research Ltd.
• Peterson, G., Power, K., Yellowlees, A., Park, K. ve Taylor, L. (2006). The relationship between two –dimensional
• self-esteem and problem solving style in an anorexic inpatient sample. European Eating Disoreders Review, 15(1), 70-77.
• Plummer, D. (2005). Helping adolescents and adults to build self-esteem. A photocopiable resource book. Londra: Jessica Kingsley Publishers.
• Ragozzino, K., Resnik, H., Utne-O’Brien, M. ve Weissberg, R.P. (2003). Promoting academic achievement through Social and Emotional Learning. Educational Horizons, 81(4), 169-171.
• Rakos, R. F. (2006). Assering and confronting. İçinde O. Hargie (Ed.). The handbook of communication skills. (3. Baskı). Sussex: Routledge.
• Reschly, D.J. ve Ysseldyke, J. E. (2002). School psychology paradigm shift. İçinde A. Thomas ve J. Grimes (Eds.). Best practices in school psychology (syf. 17–32). Washington: National Association of School Psychologists.
• Ridley, C. R., Rausch, M. K. ve Skiba, R. (2010). Racial disparities in school services. İçinde C. S. Caluss-Ehlers (Ed.). Encyclopedia of cross-cultural school psychology. (2.Baskı), (syf. 45-54). New York: Springer Science+Bussiness Media.
• Robinson, A., Shore, B. M. ve Enersen, D. L. (2007). Best practices in gifted education: An evidence-based guide. Texas: Prufrock Press.
• Savaşır, I. ve Şahin, N. H. (1997). Bilişsel davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikoloji Derneği Yayınları.
• Serin, O., Bulut Serin, N. ve Saygılı, G. (2010). İlköğretim düzeyindeki Çocuklar için Problem Çözme Envanteri'nin (ÇPÇE) geliştirilmesi. İlköğretim Online, 9(2), 446-458.
• Sharifi, D. P. (2006). The effect of problem-solving style training on the self-esteem of 12 to 13 year old students
• with communicational-behavioral problems in the middle-school period. Journal of Educational
• Innovations, 4(14), 38-63.
• SPSS (2009). PAWS Statistics 18 core system user’s guide. Illinois: SPSS Inc.
• Stevens, J. (2002). Applied multivariate statistics for the social sciences. (4. Baskı). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Şahin, N. H., Durak Batıgün, A. ve Uğurtaş, S. (2002). Kısa Semptom Envanteri (KSE): Ergenler için kullanımının geçerlik, güvenirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(2), 125-135.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5. Baskı). Boston: Allyn and Bacon.
• Temel, D. (2008). The role of perceived social problem solving, narcissism, self-esteem and gender in predicting aggressive behaviors of high school students. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Totan, T. (2011). Problem çözme becerileri eğitim programının ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin sosyal duygusal öğrenme becerileri üzerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Türnüklü, A. (2004). Okullarda sosyal ve duygusal öğrenme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 37(10), 136- 152.
• Türkçapar, Ü. (2007). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencileri ile eğitim fakülteleri sınıf öğretmenliği öğrencilerinin stres karşı problem çözme becerilerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ünivar, A. (2003). Çok yönlü algılanan sosyal desteğin 15-18 yaş arası lise öğrencilerinin problem çözme becerisine ve benlik saygısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Wentzel, K. R. (2005). Peer relationships, motivation, and academic performance at school. İçinde A. J. Elliot ve C. S. Dweck (Eds). Handbook of competence and motivation. New York: Guilford Press.
• Wong, L. C. J. (2006). How visible minority students cope with supervision stress. İçinde P. T. P. Wong ve L. J. Wong (Eds.). Handbook of multicultural perspectives on stress and coping. (syf. 361-386). New York: Springer Science+Business Media, Inc.
• Wong, P. T. P., Reker, G. T. ve Peacock, E. J. (2006). A resource-congruence model of coping and the development of the coping schema inventory. Içinde P. T. P. Wong ve L. J. Wong (Eds.). perspectives on stress and coping. (syf. 223-285). New York: Springer Science+Business Media, Inc.
• Woods, D. R. ve diğerleri (1997). Developing problem solving skills: The McMaster problem solving program. Journal of Engineering Education, 86, 75-92.
• Zimmermann, B. J. ve Campillo, M. (2003). Motivating self-regulated problem solvers. İçinde J. E. Davidson ve R. J. Sternberg (Eds.). The Psychology of Problem Solving (syf. 233- 262). Cambridge: Cambridge University Press.
• Zins, J. E., Bloosworth, M. R., Weissberg, R. P. ve Walberg, H. J. (2007). The scientific base linking social and emotional learning to school success. Journal of Educational and Psychological Consultation, 17(2), 191- 210.
• Zins, J. E. ve Elias, M. J. (2006). Social and emotional learning. İçinde G. G. Bear ve K. M. Minke (Ed.). Children’s Needs III. National Association of School Psychologist, 1-13.
• Zins, J. E., Weissberg, R. P., Wang, M. C. ve Walberg, H. J. (2004). Building academic success on social and emotional learning: What does the research say? New York: Teachers College Press.