Düşünme Dostu Sınıf Ölçeği (DDSÖ) Geliştirme Çalışması

Yıl 2012, Cilt: 11 Sayı: 1, 214 - 229, 26.06.2012

Ahmet Doğanay , Mediha Sarı

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, düşünme dostu bir sınıfın özelliklerini ortaya koyacak geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırmaya toplam 332 ilköğretim beşinci sınıf öğrencisi katılmıştır. Veriler üzerinde Cronbach Alpha analizi, uzman görüşleri, açıklayıcı faktör analizi ve korelasyon analizi çalışmaları yapılmıştır. Analizler sonucunda ölçeğin 30 madde ve üç faktörden oluştuğu görülmüştür. Toplam varyansın %42.36’sını açıklayan bu üç boyutun Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayıları sırasıyla . 89, .82 ve .69, ölçeğin tamamı için de .89’dur. Analizlerinden elde edilen değerlere bakılarak, Düşünme Dostu Sınıf Ölçeği’nin, ilköğretim okullarında sınıf ortamlarının öğrencilerde düşünmeyi geliştirmeye uygunluk düzeyini belirlemede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araç olduğu söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Anahtar Söcükler: Düşünme ortamı, düşünmeyi geliştirici tutum ve davranışlar, Düşünme Dostu Sınıf Ölçeği (DDSÖ)

A Study of Developing the Thinking-Friendly Classroom Scale (TFCS)

Öz

The main purpose of this study was to develop a reliable and valid measurement tool to assess the
characteristics of a thinking-friendly classroom. A total of 332 fifth-grade students participated in the study.
Cronbach Alpha analysis, experts’ review, exploratory factor analysis and correlation analysis were performed on the
data. Results show that the scale consists of 30 items and three factors. Cronbach Alpha Internal consistency
coefficients for these dimensions, which explained 42.36% of the total variance, were .89, .81 and .69 respectively; it
was .89 for the whole scale. Considering these results, it can be concluded that the Thinking-Friendly Classroom
Scale is a reliable and valid tool in finding out the level of suitability of the fifth grade classroom environments to
develop thinking skills.

Anahtar Kelimeler

Thinking environment, Attitudes and Behaviors that Promote Thinking, Thinking-Friendly Classroom Scale (TFCS)

Kaynakça

• Aslan, E. (2001). Torrance Yaratıcı Düşünme Testinin Türkçe versiyonu. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, 19-40.
• Aybek, B. (2006). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Bal, A. P. & Doğanay, A. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin matematik dersinde yapılandırmacı öğrenme ortamına bakış açıları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 156-171.
• Beyer, B. (2001). Putting it all together to improve student thinking. In A.C. Costa (Ed.), Developing minds: A resource book for teaching thinking, 3rd edition, (pp. 417-424). Alexandria,VI: ASCD.
• Bukova Güzel, E. & Alkan, H. (2005). Yeniden yapılandırılan ilköğretim programı pilot uygulamasının değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5(2), 385-425.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. İkinci baskı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Çıkrıkçı, N. (1993). Watson-Glaser eleştirel akıl yürütme gücü ölçeğinin (form Y M) -.lise öğrencileri üzerindeki ön deneme uygulaması. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2), 559-569.
• Çıkrıkçı-Demirtaşlı, N. (1996, Nisan). Eleştirel düşünme: Bir ölçme aracı bir araştırma. III. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi (Ss. 208-216). 15–16 Nisan 1996. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Collins, A., Brown, J. S., & Newman, S. E. (1989). Cognitive apprenticeship: Teaching the crafts of reading, writing, and mathematics. In L. Resnick (Ed.), Knowing, learning, and instruction: Essays in honor of Robert Giaser (pp, 453-494). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates,
• De Corte, E., Verschaffel, L., & Masui, C. (2004). The CLIA-model: A framework for designing powerful learning environments for thinking and problem solving. European Journal of Psychology of Education, 19(4), 365–384.
• Costa A. & Kallick, B.(2001). Building a system for assessing thinking. In A. Costa (Ed.), Developing minds: A recourse book for teaching thinking. 3rd. Edition (pp. 517-524). Elexandria, Virginia: ASCD.
• Crawford, A., Saul, W., Mathews, S. R., & Makinster, J. (2005). Teaching and learning strategies for the thinking classroom. New York: International Debate Education Association.
• DeVellis, R. F. (2003). Scale development: Theory and applications. Second Edition. Thousand Oaks: Sage Publications.
• Doğanay, A. & Sarı M. (2007, Eylül). İlköğretim okullarında oluşturmacılık ne kadar oluşturuldu? Sosyal bilgiler, fen ve teknoloji ve matematik derslerinde karşılaştırmalı bir inceleme. E. Erginer (Ed.), 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi (s.149-163). Gaziosmanpasa Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Tokat, Türkiye.
• Erdoğdu, M. Y. (2006). Yaratıcılık değerlendirme ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(12), 61-79.
• Fer, S. & Cırık, İ. (2006). Öğretmenlerde ve öğrencilerde, yapılandırmacı öğrenme ortamı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması nedir? Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 1-26, [Online]: www.istekyasam.com/edu7dergi/makaleler.htm adresinden 20 Nisan 2010 tarihinde indirilmiştir.
• Fisher, R. (1995). Teaching children to think. Trowbridge, Wiltshire: GB: Stanley Thornes.
• Glevey, K. E. (2006). Promoting thinking skills in education. London Review of Education, 4(3), 291-302.
• Kalaycı, Ş. (Ed.). (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Dördüncü baskı. Ankara: Asil Yayın dağıtım.
• Kallick, B. (2001). Assessing growth in thinking abilities: Introduction. In A. Costa (Ed.), Developing minds: A recourse book for teaching thinking (pp. 496-524). Elexandria, Virginia: ASCD.
• Kan, A. & Akbaş, A. (2005). Lise öğrencilerinin kimya dersine yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 227-237.
• Kline, N. (2002). Time to think: Listening to ignite the human mind. Kwinana, WA: Gracwood Business.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• McTighe, J. & Schollenberger, J. (1991). Why teach thinking? A statement of rationale: In A. Costa (Ed.), Developing minds: A recourse book for teaching thinking (pp. 2-5). Elexandria, Virginia: ASCD.
• Newmann, F. M. (1990). Higherorder thinking in teaching social studies. A rationale for the assesstment of classroom thoughtfulness. Journal of Curriculum Studies, 22(1), 41-56.
• Ritchhart, R. (2002). Intellectual character: What it is, why it matters and how to get it. San Fransisco: Jossey-Bass.
• Sheskin, D. J. (2004). Handbook of parametric and nonparametric statistical procedures. Third edition.Boca Raton: Chapman&Hall/CRC
• Steele, J. M. (1981). Class activities questionnaire. Mansfield Center, Conn: Creative Learning Pres.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics (4th Ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tenenbaum, G., Naidu, S., Jegede, O., & Austin, J. (2001). Constructivist pedagogy in conventional on- campus and distance learning practice: An exploratory investigation. Learning and Instruction, 11, 87-111.
• Tezbaşaran, A.A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara, Türk Psikoloji Derneği Yayınları.
• Udall, A. J. & Daniels, J. E. (1991). Creating active thinkers: 9 strategies for a thoughtful classroom. Chicago: Zephyr Pres.
• Williams, F. (1980). Creativity assesstment packet examiner’s manuel. Pro. Ed. Texas.
• Williams, R. L. (1999). Operational definitions and assesstment of higher order cognitive constructs. Educational Psychology Review, 11(4), 411-427.
• Yılmaz, B. (2006). Beşinci sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersinde yapılandırmacı öğrenme ortamı düzenleme becerileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.