Doğayla İlişki Ölçeğinin Türkçe’ye Adaptasyonu

Yıl 2015, Cilt: 14 Sayı: 4, 1370 - 1383, 20.02.2015

Birgül Çakır , Güliz Karaarslan Elvan Şahin , Hamide Ertepınar

https://doi.org/10.17051/io.2015.95299

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma, Nisbet, Zelenski ve Murphy (2009) tarafından geliştirilen doğayla ilişki (Dİ) ölçeğinin Türkçeye
uyarlanmasıdır. Ölçek bireylerin doğa ile olan bilişsel, duyuşsal ve fiziksel bağlantılarını ölçmek için geliştirilmiştir.
Türkçe’ye uyarlama çalışması yürütülürken Türk Dili’nin özellikleri, ülke kültürü, sosyal yapısı ve çevresel özellikleri
de göz önünde bulundurulmuştur. Çeviri işlemi sonrasında dil geçerliliği için uzmanlara danışılmıştır. Ölçek 859 (449
kadın, 408 erkek, 2 katılımcı cinsiyetlerini belirtmemiştir) üniversite öğrencisine uygulanmıştır. Ölçeğin yapı
geçerliliğini sağlamak için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi kullanılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonuçları
ölçeğin 3 boyutta %44,71 varyans açıkladığını ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) sonucunda üç boyutlu bu yapının
iyi uyum verdiği bulunmuştur (RMSEA= 0,078; CFI= 0,94; GFI= 0,87; X2/sd= 4,78). Bu alt boyutlar; Dİ-deneyim,
Dİ-perspektif ve Dİ-özbenliktir. Ölçeğin güvenirlik analizi sonucunda iç tutarlılık katsayısının 0,88 olduğu
bulunmuştur. Ölçeğin Dİ-özbenlik boyutu için iç tutarlılık katsayısı 0,87; Dİ-perspektif ve Dİ-deneyim boyutları için
sırasıyla 0,74 ve 0,73 bulunmuştur. Ayrıca yapı geçerliliğini desteklemek için ölçeğin çevre dostu davranışlar, çevresel
endişe ve doğada yapılan aktivitelerin sıklığı ile ilişkisi incelenmiştir. Sonuçlar, doğayla ilişki ölçeğinin Türkçe
versiyonunun güvenilir ve geçerli bir ölçek olduğunu ve üç faktör kapsamında iyi düzeyde açıklandığını
göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğayla İlişki, Ölçek Uyarlanması, Çevre Eğitimi

Kaynakça

• Allen, J. B., & Ferran, J. L. (1999). Environmental locus of control, sympathy, and pro-environmental, behavior. A Test of Geller’s Actively Caring Hypothesis. Environmental and Behavior, 31(3), 338-353.
• Arbuthnot, J. (1 977). The roles of attitudinal and personality variables in the prediction of environmental behavior and knowledge. Environment and Behavior, 9, 217-232.
• Büyüköztürk, S. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Costello, A. B., & Osborne, J. W. (2005). Best practices in exploratory factor analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment, Research and Evaluation, 10, 1–9.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlı, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. Tek ve çok değişkenli dağılımlar için sayıltıların analizi, lojistik regresyon analizi, discriminant regresyon analizi, küme analiz, açımlayıcı factor analizi, doğrulayıcı factor analizi, yol analizi,. Ankara, Pegem yayıncılık.
• Dunlap, R. E., & Mertig, A. G. (1995). Global concern for the environment: Is affluence a prerequisite? Journal of Social Issues, 51, 121-137.
• Dutcher, D.D., Finley, J.C., Lullof, A.E., & Johnson, J.B. (2007). Connectivity with nature as a measure of Environmental Values. Environment and Behavior,39 (4), 474-493.
• Ernst, J., & Theimer, S. (2011). Evaluating the effects of environmental education programming on connectedness to nature. Environmental Education Effects, 17(5), 577-598.
• Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
• Erten, S., & Aydoğdu, C. (2011). Türkiyeli ve Azerbaycanlı öğrencilerde, ekosentrik, antroposentrik ve çevreye karşı antipatik tutum anlayışları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 158-169.
• Fisher, A. (2002). Radical ecopsychology: Psychology in the service of life. New York: State University of New York Press.
• Hines, J. M., Hungerford, H. R., & Tomera, A. N. (1987). Analysis and synthesis of research on responsible environmental behavior: A meta-analysis. Journal of Environmental Education, 18, 1-8.
• Howell, A. J., Dopko, R. L., Passmore, H. A., & Buro, K. (2011). Nature connectedness: Associations with well-being and mindfulness. Personality and Individual Differences, 51(2), 166-171.
• Kaiser, F. G., Wölfing, S., & Fuhrer, U. (1999). Environmental attitude and ecological behavior. Journal of Environmental Psychology, 19, 1-19.
• Kaplan, S. (2000). New ways to promote proenvironmental behavior: Human nature and environmentally responsible behavior. Journal of social issues, 56(3), 491-508.
• Kollmuss, A., & Agyeman, J. (2002). Mind the gap: Why do people act environmentally and what are the barriers to pro-environmental behavior? Environmental Education Research, 8(3), 239–260.
• Leopold, A. (1966). A sand county almanac: With essays on conservation from round river.New York: Oxford University Press.
• Louv, R. (2010). Last child in the woods: Saving our children from nature-deficitdisorder. Chapel Hill, NC: Algonquin Books.
• Marcinkowski, T. J. (1988) An analysis of correlates and predictors of responsible environmental behavior. Unpublished doctoral dissertation, Southern Illinois University, Carbondale.
• Mayer, F. S., & Frantz, C. M. (2004). The connectedness to nature scale: A measure of individuals’ feeling in community with nature. Journal of Environmental Psychology, 24, 503-515.
• Migliarese, N.L. (2008). Researching the child-nature connection. California State Parks.
• Nisbet, E. K. (2005). The human nature connection: Increasing nature relatedness, environmental concern, and well-being through education. Unpublished master’s thesis. Carleton University, Canada.
• Nisbet, E. K., Zelenski, J. M., & Murphy, S. A. (2009). The nature relatedness scale linking individuals’ connection with nature to environmental concern and behavior. Environment and Behavior, 41(5), 715-740.
• Nordlund, A. M., & Garvill, J. (2002). Value structures behind
• pro-environmental behaviors. Environment and Behavior, 34(6), 740-756.
• Orr, D. (2002). Four challenges of sustainability. Conservation Biology 16(6):1457 –1460.
• Osbaldiston, R., Sheldon K.M. (2003) Promoting internalized motivation for environmentally responsible behavior: a prospective study of environmental goals. Journal of Environmental Psychology 23, 349–357.
• Oskamp, S. (2000). A sustainable future for humanity? How can psychology help? American Psychologist, 55, 496-508.
• Pelletier, L. G., Tuson, K. M., Green-Demers, I., Noels K., & Beaton, A. M. (1998). Why are you doing things for the environment? The motivation toward the environment scale (MTES). Journal of Applied Psychology, 28 (5), 437-468.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74.
• Schultz, P. W. (2000). Empathizing with nature: The effects of perspective taking on concern for environmental issues. Journal of Social Issues, 56, 391-406
• Schultz, P.W. (2001). The structure of environmental concern: concern for self, other people, and the biosphere. Journal of Environmental Psychology, 21(4), 327-339
• Schultz, P. W., Shriver, C., Tabanico, J., & Khazian, A. (2004). Implicit connections with nature. Journal of Environmental Psychology, 24, 31–42.
• Stek, L., & Vlek, C. (2009). Encouraging pro-environmental behavior: An integrative review and research agenda. Journal of Environmental Psychology, 29, 309-317.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
• Tabachnick, B.G., & Fidel, L.S. (2001). Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon.
• Tam, K. P. (2013). Concepts and measures related to connection to nature: Similarities and differences. Journal of Environmental Psychology, 34, 64-78
• Vining, J., & Ebreo, A. (1990). What makes a recycler? A comparison of recyclersand nonrecyclers. Environment and Behavior, 22, 55-73.