The Problem of Defining the Phenomenon of Religious Education

Yıl 2020, Sayı: 54, 433 - 456, 31.12.2020

Nazım Bayrakdar

https://doi.org/10.29288/ilted.764866

Öz

The branch of science that has undertaken the responsibility of researching religious education activities with its past and present is the science of religious education. The primary task of the science of religious education is to clarify the boundaries of the research field. The needs to be done for this, is to define the phenomenon of religious education. If we look at the literature, it will be seen that there are many definitions for religious education. However, these definitions show that religious education scholars do not agree on what the nature and scope of religious education is. In this study, a new definition proposal has been put forward by analyzing and evaluating the definitions made for religious education. In the research, it was concluded that the normative definitions made for religious education are insufficient to express the nature and scope of the reality of religious education, while descriptive definitions leave some points about the reality in question blurred.

Anahtar Kelimeler

Science of Religious Education, Terminological Problems, Activity of Religious Education, Description Analysis, Normative Definitions, Descriptive Definitions, New Definition Proposal

Din Eğitimi Olgusunu Tanımlama Problemi

Öz

Din eğitimi faaliyetlerini geçmişiyle ve bugünüyle araştırma sorumluluğunu üstlenmiş bilim dalı din eğitimi bilimidir. Din eğitimi biliminin öncelikli görevi, araştırma sahasının sınırlarını netliğe kavuşturmaktır. Bunun için yapılması gereken ise din eğitimi olgusunu tanımlamaktır. Literatüre bakılırsa, bu amaçla yapılmış birçok tanımın olduğu görülecektir. Ne var ki bu tanımlar, din eğitiminin mahiyetinin ve kapsamının ne olduğu hususunda din eğitimi bilimcilerin uzlaşı içerisinde bulunmadıklarını göstermektedir. Bu çalışmada din eğitimi için yapılmış söz konusu tanımlar analiz edilip değerlendirilmiş ve yeni bir tanım önerisi ortaya konulmuştur. Tanımlama yapılırken objektif yaklaşım esas alınmış ve ‘nedir?’ sorusuna cevap aranmıştır. Din eğitimi için yapılmış tanımları değerlendirme ve yeni bir tanım geliştirme sürecinde tanımla ilgili ortaya konulmuş esaslar göz önünde bulundurulmuştur. Yapılan araştırmada din eğitimi için yapılmış normatif tanımların din eğitimi olgusunun neliğini ve kapsamını ifade etmekte yetersiz kaldığı, deskriptif tanımların ise söz konusu olguya dair bazı noktaları bulanık bıraktığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi Bilimi, Terminolojik sorunlar, din eğitimi faaliyeti, tanım analizi, normatif tanımlar, deskriptif tanımlar, tanım önerisi

Kaynakça

• Aktaş, Yusuf Ziya – Ünal, Uğur. “1931-1977 Yılları Arasında Türkiye’de Okutulan Tarih Ders Kitaplarında Hz. Muhammed Anlatısı”. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi 5/2 (2018), 46-65.
• Akyürek, Süleyman. “Din Eğitimi Biliminin Alt Bilim Dallarına İlişkin Bir Analiz”. Kuram ve Eylem Yönüyle Din Eğitiminin Teolojik ve Felsefi Temelleri Sempozyumu. 95-113. Konya: İlahiyat Derneği Yayınları, 2010.
• Akyürek, Süleyman. “Din Eğitimi Gerçekliği ve Din Eğitimi Bilimlerine İlişkin Bir Analiz”. Bilimname Dergisi 19 (2010/2), 117-135.
• Aşıkoğlu, Nevzat Yaşar. “Din Eğitimi Biliminin Türkiye’de Bağımsız Bir Bilimsel Disiplin Olarak Doğuşu ve Gelişimi”. Diyanet İlmi Dergi 30/3 (1994), 85-92.
• Apaydın, Halil. Din Psikolojisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Bilimkent Yayınları, 2016.
• Aydın, M. Şevki. Din Eğitimi Bilimi. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2019.
• Bulut, Ramazan. “Sosyoloji ve Din Sosyolojisi”. Din Sosyolojisi. ed. Ahmet Onay - Nazmi Avcı. 13-34. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 2017.
• Çalışkan, İsmail. “Din Tanımlarında Tezahür Eden Din Anlayışları - İslam Düşüncesindeki Tanımların Tasnif ve Tahlili-”. Turkish Studies 11/17 (2016), 221-244.
• Çapçıoğlu, Fatma. Din Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar Çerçevesinde İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programlarının İncelenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Çelik, Abbas. Din Eğitimi. İstanbul: Arı Sanat Yayınları, 2017.
• Çüçen, Kadir. Mantık. Bursa: Asa Kitabevi, 1999.
• Demirel, Özcan. Öğretimde Planlama ve Değerlendirme - Öğretme Sanatı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2006.
• Demirel, Özcan – Kaya, Zeki. “Eğitim ile İlgili Temel Kavramlar”. Eğitim Bilimine Giriş. ed. Özcan Demirel - Zeki Kaya. 3-21. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2009.
• Emiroğlu, İbrahim. Ana Konularıyla Klasik Mantık. İstanbul: Asa Kitabevi, 1999.
• Ertürk, Selahattin. Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Edge Akademi Yayıncılık, 2013.
• Fidan, Nurettin – Erden, Münire. Eğitime Giriş. Ankara: Alkım Yayınları, trs.
• Ev, Hacer Aşık. “Kavramsal Çerçeve”. Din Eğitimi. ed. Hasan Dam. 11-38. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 2018.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisine Giriş. İstanbul: Dem Yayınları, 2016.
• Hull, John M. “Religious Education in Democratic Plural Societies: Some General Considerations”. Din Öğretiminde Yeni Yöntem Arayışları, Uluslararası Sempozyum, Bildiri ve Tartışmalar. 33-42. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2003.
• Jackson, Robert. “Avrupa’da Kurumlar ve Din Öğretimi-Öğreniminin Kamusal Alandaki Genel Eğitime Katkısı”. Avrupa Birliği Sürecinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi. ed. İlyas Çelebi. 119-158. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
• Karacoşkun, Mustafa Doğan. “Din Psikolojisi Bilimi ve Türkiye’deki Gelişimi”. Din Psikolojisi El Kitabı. ed. Mustafa Doğan Karacoşkun. 60-75. Ankara: Grafiker Yayınları, 2015.
• Kurt, Abdurrahman. “Sosyolojik Din Tanımları ve Dine Teolojik Bakış Sorunu”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (2008), 73-93.
• Okumuşlar, Muhiddin - Genç, Fatih. “Din Eğitiminin Bilimselleşmesi/Neliği”. Din Eğitimi El Kitabı. ed. Recai Doğan - Remziye Ege. 59-85. Ankara: Grafiker Yayınları, 2015.
• Osmanoğlu, Cemil. “Cumhuriyet Dönemi Eğitim Literatüründe Din Eğitimine İlişkin Temel Kavramların Kullanılışı Üzerine Bir Araştırma”. Bilimname Dergisi 30 (2016/1), 157-205.
• Öner, Necati. Klasik Mantık. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1986.
• Özkan, Recep. “Temel Kavramlar”. Eğitim Bilimine Giriş. ed. Recep Özkan. 1-30. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2016.
• Özlem, Doğan. Mantık: Klasik/Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi. Ankara: İnkılâp Kitabevi, 2004.
• Saban, Ahmet. Öğrenme Öğretme Süreci Yeni Teori ve Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2014.
• Senemoğlu, Nuray. Gelişim Öğrenme ve Öğretim. Ankara: Ertem Matbaacılık, 1997.
• Shepherd, John. “İslam ve Din Eğitimi (Mezhebe Dayalı Olmayan Yaklaşım)”. I. Din Öğretimi ve Din Hizmetleri Semineri. 370-378. Ankara: DİB Yayınları, 1991.
• Temren, Belkıs. “Din Antropolojisi Açısından İnanç ve Din Olgusuna İlişkin Bir Değerlendirme”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Dergisi 38/1-2 (1998), 301-311.
• Topal, Temel. “Eğitim Biliminin Temel Kavramları”. Eğitim Bilimine Giriş. ed. Mustafa Onur - Mustafa Şanal. 1- 21. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2016.
• Tosun, Cemal. Din Eğitimi Bilimine Giriş. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2010.
• Tümer, Günay – Küçük, Abdurrahman. Dinler Tarihi. Ankara: Ocak Yayınları, 2002.
• Yavuz, Kerim. Günümüzde Din Eğitimi. Adana: Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1988.
• Yıldız, Muharrem – Meçin, Mehmet Mekin. “Din Fenomenolojisi ve Belli Başlı Öncüleri”. Ekev Akademi Dergisi 16/53 (2012), 247-278.