Reading the Reflection of Technological Developments on Intra-Family Communication through Cartoons

Yıl 2025, Sayı: Yeni Medya Çalışmaları, 195 - 236, 28.09.2025

Fatma Nisan , Eylem Şentürk Kara

https://doi.org/10.53791/imgelem.1704582

Öz

With the impact of technological developments, fundamental changes have begun to take place in the lives of human beings. In particular, developments in the field of television, the internet, digital media, mobile devices, etc., have deeply affected people's communication processes. The communication processes of individuals in the family, the smallest building block of society, have also been affected by developments in the field of media. Especially television and the internet have led to the emergence of important problems in family communication. This situation is also reflected in cartoons that draw attention to the problems and problems in society rather than being a means of humor. In this study, how different media tools emerging as a result of technological developments affect communication within the family and how they are reflected in cartoons are analyzed through cartoons. In this context, the cartoons on the subject, which were identified through purposive sampling and selected from the Google, were analyzed with Ferdinand de Saussure's semiotic method. As a result of the study, it was determined that the cartoons analyzed were drawn with a critical perspective by emphasizing the negative effects of technology and social media addiction on the communication processes between family members.

Anahtar Kelimeler

Technology , Social Media , Cartoon , Domestic Communication , Semiotics.

Etik Beyan

In this research article, ethics committee permission was not required as the data were not obtained using survey or interview techniques.

Teknolojik Gelişmelerin Aile İçi İletişime Yansımasını Karikatürler Üzerinden Okumak

Öz

Teknolojik gelişmelerin etkisiyle insanoğlunun hayatında köklü değişikler yaşanmaya başlamıştır. Bilhassa televizyon, internet, dijital medya, mobil cihazlar gibi alanlardaki gelişmeler insanların iletişim süreçlerini derinden etkilemiştir. Toplumun en küçük yapı taşı ailedeki bireylerin iletişim süreçleri de, medya alanındaki gelişmelerden etkilenmiştir. Özellikle televizyon ve internet, aile içi iletişimde önemli problemlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu durum bir güldürü aracı olmaktan ziyade toplumdaki aksaklık ve sorunlara dikkati çeken karikatürlere de yansımıştır. Bu çalışmada teknolojik gelişmeler sonucunda ortaya çıkan farklı medya araçlarının aile içi iletişimi nasıl etkilediği ve karikatür çizgilerine ne şekilde yansıtıldığı karikatürler üzerinden incelenmiştir. Bu kapsamda çalışmada, amaçsal örneklem yoluyla tespit edilen ve Google arama motorundan seçilen, konuyla ilgili karikatürler, Ferdinand de Saussure’ün göstergebilimsel yöntemiyle analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda analiz edilen karikatürlerin, teknoloji ve sosyal medya bağımlılığının aile üyeleri arasındaki iletişim süreçlerine yönelik olumsuz etkilerine vurgu yapılarak, eleştirel bir perspektifle çizildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji , Sosyal Medya , Karikatür , Aile İçi İletişim , Göstergebilim.

Etik Beyan

Bu araştırma makalesinin verileri anket veya mülakat teknikleri kullanılarak elde edilmediğinden etik kurul izni gerekmemiştir.

Destekleyen Kurum

Destekleyen herhangi bir kurum yoktur.

Teşekkür

İmgelem Dergisine teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Anlı, G. (2018). İnternet Bağımlılığı: Sosyal ve Duygusal Yalnızlık, Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 389-97. Doi: http://dx.doi.org/10.21733/ibad.414862
• Baki, Z., Bozyer, A. Ü. (2021). 1965-2000 Arası Türk Mizah Basınında Süleyman Demirel Temsilleri, İmgelem, 5(9), 579-608. Doi: https://doi.org/10.53791/imgelem.1019498
• Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel Serüven, M. Rıfat ve S. Rıfat (Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Barthes, R. (2014). Çağdaş Söylenler, T. Yücel, (Çev.), 4. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları.
• Barthes, R. (2015). Bir Deneme Bir Ders: Eiffel Kulesi ve Açılış Dersi, M. Rifat ve S. Rifat (Çev.), 2. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Baş, E., Cengiz, E. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Evlilik ve Aileyi Anlamlandırma Biçimleri: Karadeniz Teknik Üniversitesi Örneği, İmgelem, 2(2), 1-24.
• Bayram, Y. (2009). Türkiye’de Siyasi Karikatürün Yeri ve 11’nci Cumhurbaşkanlığı Seçimine İlişkin Siyasi Karikatürlerin Çözümlenmesi, Selçuk İletişim, 6(1), 107-123. Doi: https://doi.org/10.18094/si.42983
• Becker, S. A., Cummins, M., Davis, A. vd. (2017). NMC Horizon Report: 2017 Higher Education Edition, New Media Consortium.
• Berger, A. A. (1993). Kitle İletişiminde Çözümleme Yöntemleri, N. Ulutak ve A. Tunç (Ed.), M. Barkan ve N. Bayram vd. (Çev.), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Botton, A. D. (2005). Statü Endişesi, A. S. Bayer (Çev.), İstanbul: Sel Yayınları.
• Chou, W. J., Liu, T. L., Yang, P. vd. (2015). Multi-Dimensional Correlates of İnternet Addictions Symptoms in Adolescents with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder, Psychiatry Research, 225, 122-128. Doi: https://doi.org/10.1016/j.psychres.2014.11.003
• Çalışkan, N., Aslanderen, M. (2014). Aile İçi İletişim ve Siber Yaşam: Teorik Bir Çözümleme, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 15(2), 263-277.
• Dikmen, M., Tuncer, M. (2018). İnternet Bağımlılığının Aile İlişkilerine Etkisi, Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 5(1), 34-52.
• Enserov, V., Şentürk Kara, E. (2020). Almanya’da Yaşayan Türklere Yönelik Ayrımcılık ve Dışlanmanın Alman Karikatürlerine Yansıması, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(4), 2501-2518. Doi: https://doi.org/10.33206/mjss.782201
• Erol, V. (2022). Sosyal Medyanın Türk Aile Yapısına Etkisi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 24(43), 1127-1139.
• Fiske, J. (2015). İletişim Çalışmalarına Giriş, S. İrvan (Çev.), Ankara: Pharmakon Yayınevi.
• Georgas, J. (2003). Family: Variations and Changes Across Cultures, Online Readings in Psychology and Culture, 6(3), 1-16.
• Gönden, M., Güzel, M. (2017). Türkiye’de Sosyal Medyanın Mizahı: Sosyal Paylaşım Ağlarındaki Deneyimlerin Karikatürlere Yansıması, Milli Folklor Dergisi, 29(116), 169-188.
• Güngör, N. (2013). İletişim: Kuramlar ve Yaklaşımlar, 2. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gürmen, S. (2016). Teknoloji Bağımlılığı, Ailemiz ve Çocuklarımız, 3. Uluslararası Teknoloji Bağımlılığı Kongresi, Yeşilay, İstanbul.
• Karpuz, A., Çelik Özkan, G. (2024). Görünmez Sınırlar: Mikro Aldatma ve Romantik İlişkilerdeki İnce Çizgiler, Turkish Academic Research Review, 9(2), 188-204. Doi: https://doi.org/10.30622/tarr.1415530
• Kırık, A. M. (2014). Aile ve Çocuk İlişkisinde İnternetin Yeri: Nitel Bir Araştırma, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 337-47.
• Kocabaş, O. (2023). Muhalif Bir İletişim Biçimi Olarak Mizah: Siyasî Partilerin Mizah İçerikli Videoları Üzerine Pentadik Bir Analiz, F. Nisan ve Ö. F. Yücel (Ed.), Medyatik Mizahın Panoraması içinde (215-239), Konya: Eğitim Yayınevi.
• Koerner, A. F., Fitzpatrick, M. A. (2002). Toward a Theory of Family Communication, Communication Theory, 12(1), 70-79. Doi: https://doi.org/10.1111/j.1468-2885.2002.tb00260.x
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü, O. Akınhay ve D. Kömürcü (Çev.), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Moriarty, M. (1991). Roland Barthes, Stanford: Stanford University Press.
• Murdock, G. P. (1949). Social Structure, New York: The MacMillan Company.
• Özer, A. (1985). Karikatürün Reklamlarda Kullanımı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk, B., Türk, G. D. (2023). Dijitalleşmenin Bir Getirisi Olarak Mizah Dergilerinin İnternete Evrilmesi: Mizah Dergiciliğinin Sonu mu?, F. Nisan ve Ö. F. Yücel (Ed.), Medyatik Mizahın Panoraması içinde (173-196). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Popenoe, D. (1988). Disturbing the Nest: Family Change and Decline in Modern Societies, New Brunswich and London: Transaction Publishers.
• Rifat, M. (2009). Göstergebilimin ABC’si, 3. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.
• Saussure, F. de (1979). Genel Dilbilim Dersleri, B. Vardar (Çev.), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Sayın, Ö. (1990). Aile Sosyolojisi-Ailenin Toplumdaki Yeri, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Schäfer, C. D. (2012). Kommunikation in Der Familie: Von Schimpfen und Schreien Zum Runden Tisch, Baltmannsweiler: Schneider Verlag Hohengehren GmbH.
• Selçuk, T. (1998). Grafik Mizah, T. Çeviker (Der.), İstanbul: İris Yayıncılık.
• Shaw, M., Black, D.W. (2008). Internet Addiction: Definition, Assessment, Epidemiology and Clinical Management, CNS Drugs, 22(5), 353-365. Doi: https://doi.org/10.2165/00023210-200822050-00001
• Shek, D. T., Zhu, X. ve Ma, C. M. (2018). The Influence of Parental Control and Parent-Child Relational Qualities on Adolescent Internet Addiction: A 3-Year Longitudinal Study in Hong Kong, Frontiers in Psychology, 9(642), 1-16. Doi: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00642
• Topuz, H. (1986). İletişimde Karikatür ve Toplum, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Uçan, H. (2016). Dilbilim, Göstergebilim ve Edebiyat Eğitimi, İstanbul: İz Yayıncılık.