THE RELATIONSHIP BETWEEN WORK MOTIVATION OF TEACHERS AND THEIR ORGANIZATIONAL COMMITMENT

Yıl 2016, Sayı: 9, 147 - 173, 01.08.2016

Ramazan Ertürk , Bahri Aydın

Öz

This study was carried out in order to determine the relationship between the teachers' work motivation and their organizational commitment. Seven hundred and thirty-five teachers who work at secondary schools in the central district of Bolu during the second semester of 2012-2013 educational year make up this study. The method of the study was scanning model. In the study, Work Motivation Scale and Organizational Commitment Scale were adopted. In the analysis of data, descriptive statistics, Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis H Test, One Way Anova analysis, and Pearson correlation coefficient were used. With respect to study results, it was found out that the teachers' perception of intrinsic motivation is high, their perception of extrinsic motivation and work motivation are moderate, their perceptions towards organizational commitment are moderate, their perception of affective commitment which is a sub dimension of organizational commitment is high and perception of attendance and normative commitment, also sub-dimensions of organizational commitment, are moderate. According to gender, teachers' perceptions of organizational commitment and sub dimension of organizational commitment didn't form a meaningful difference. While teachers' perceptions of work motivation, organizational commitment, affective and normative commitment and their sub dimensions were found to show a significant difference in terms of age varience, no meaningful difference was discovered between attendace commitment, which is a sub dimension of organizational commitment, and gender variance. It was found out that as teachers get older their perceptions of organizational commitment and its dimensions, work motivation and dimensions also rise except for attendance commitment. Lenght of service variance revealed meaningful difference both in work motivation and its sub dimensions and organizational commitment and its sub dimensions except for attendance commitment. As the lenght of service increases so does their work motivation and their organizational commitment. In terms of level of education variance, meaningful difference was not found in any of the perceptions. As a result of the study, while a positive and low level correlation was found between the intrinsic motivation of teachers' work motivation and affective and normative commitment of organizational commitment, no meaningful correlation was found with attendance commitment. While a positive and low level meaningful difference was found out between extrinsic motivation which is a sub dimension of work motivation and attendance commitment, a positive and moderate level meaningful correlation was found between extrinsic motivation of work motivation and organizational commitment and its sub dimensions affective and normative commitment.

Anahtar Kelimeler

Teacher, Work Motivation, Intrinsic-Extrinsic Motivation, Organizational Commitmment

ÖĞRETMENLERİN İŞ MOTİVASYONLARI İLE ÖRGÜTSEL BAĞLILIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz

Bu araştırma; öğretmenlerin iş motivasyonları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2012-2013 eğitim-öğretim yılı II. döneminde Bolu ili merkez ilçede bulunan ortaöğretim okullarında görev yapan 735 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın yöntemi tarama modelidir. Araştırmada veri toplama aracı olarak İş Motivasyonu Ölçeği ile Örgütsel Bağlılık Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis H Testi, Pearson korelasyon katsayısı, Tek Yönlü Varyans Analizi (One-Way Anova) kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre öğretmenlerin içsel motivasyon algılarının yüksek, dışsal motivasyon ve iş motivasyonu algılarının ise orta düzeyde olduğu, örgütsel bağlılığa yönelik algılarının orta düzeyde olduğu örgütsel bağlılığın alt boyutları olan duygusal bağlılık algılarının yüksek, devam ve normatif bağlılık algılarının orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Cinsiyet değişkenine göre öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve alt boyutlarındaki algılarında anlamlı fark ortaya çıkmamıştır. Öğretmenlerin iş motivasyonu ve alt boyutları, örgütsel bağlılık ve alt boyutları olan duygusal ve normatif bağlılık algıları yaş değişkenine göre anlamlı fark gösterirken, örgütsel bağlılığın alt boyutu olan devam bağlılığı algılarında yaş değişkenine göre anlamlı fark ortaya çıkmamıştır. Öğretmenlerin yaşları arttıkça devam bağlılığı hariç, örgütsel bağlılık ve boyutları, iş motivasyonu ile boyutlarına ilişkin algılarının da yükseldiği saptanmıştır. Kıdem değişkeni öğretmenlerin algılarında örgütsel bağlılığın devam bağlılığı alt boyutu dışında hem iş motivasyonu ve alt boyutlarına ilişkin hem de örgütsel bağlılık ve alt boyutlarına ilişkin algılarda anlamlı fark ortaya çıkarmıştır. Kıdem arttıkça öğretmenlerin iş motivasyonları yükselmekte, örgütsel bağlılıkları artmaktadır. Eğitim düzeyi değişkeni açısından hiçbir algıda anlamlı fark ortaya çıkmamıştır. Araştırma sonucunda; öğretmenlerin iş motivasyonunun içsel motivasyon boyutu ile, örgütsel bağlılık ve boyutları olan duygusal bağlılık ve normatif bağlılık boyutu arasında pozitif yönlü ve düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunurken; devam bağlılığı arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. İş motivasyonunun ve alt boyutu olan dışsal motivasyonun devam bağlılığı ile pozitif yönlü düşük düzeyde anlamlı bir ilişkileri bulunurken, örgütsel bağlılık ve boyutları olan duygusal ve normatif bağlılık ile pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişkilerinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, İş Motivasyonu, İçsel-Dışsal Motivasyon, Örgütsel Bağlılık

Kaynakça

• Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
• Akgül, S. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerininörgütsel kimlik algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Argon, T. ve Ertürk, R. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin içsel motivasyonları ve örgütsel kimliğe yönelik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [EducationalAdministration: Theory and Practice], 2(19), 159-179.
• Aşıkoğlu, M. (1996). Motivasyon. İstanbul: Üniversite Kitabevi.
• Başyiğit, A. (2006). Örgütsel iletişimin örgütsel bağlılık üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.
• Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 59, 125- 139.
• Baysal, A. C. ve Paksoy, M. (1999). Mesleğe ve örgüte bağlılığın çok yönlü incelenmesinde Meyer-Allen Modeli. İsatanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 1(28), 7-15.
• Brıef, A. P. ve Aldag, R. J. (1976). The ınstrinsic-extrinsic dichotomy: Toward conceptual clarity. Academy of Management Review, 496-500.
• Brıslın, R. W., Kabigting, F., Macnab, B., Zukis, B. ve Worthley, R. (2005). Evolving perceptions of japanese workplace motivation. International Journal of Cross Cultural Management, 5(1), 87-103.
• Budak, G. (2008). Yetkinliğe dayalı insan kaynakları yönetimi (1. Baskı). İzmir: Barış Yayınları Fakülteler Kitabevi.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (14. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can, H. (1997). Organizasyon ve yönetim. Ankara: Siyasal Yayınları.
• Çelebi, M. A. (2009). Örgütsel bağlılığın sağlanılmasında bir araç olarak personel güçlendirme. Yüksek Lisans Tezi, Karaman:Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çetin, M. Ö. (2006). The relationship between job satisfaction, occupational and organizational commitment of academics. The Journal of American Academy of Business, 1( 8), 78-88.
• Çırpan, H. (1999). Örgütsel öğrenme iklimi ve örgüte bağlılık ilişkisi. Bir alan araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Danış, A. (2009). Anadolu teknik ve anadolu meslek lisesi öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dilek, H. (2005). Liderlik tarzlarının ve adalet algısının; örgütsel bağlılık, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkilerine yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Durna U. ve Eren V. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6, 210-232.
• Dündar, S., Özutku, H. ve Taşpınar, F. (2007). İçsel ve dışsal motivasyon araçlarının işgörenlerin motivasyonları üzerindeki etkisi: Ampirik bir inceleme. Ticaret veTurizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 107-108.
• Erdaş, Y. (2009). Denizli il merkezinde çalışan ilköğretim öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ergül, Ş. (1996). Personel yönetimi (1. Baskı). İstanbul: Rem Ofset, Araştırma Yayınları.
• Ertan, H. (2008). Örgütsel bağlılık, iş motivasyonu ve iş performansı arasındaki ilişki: Antalya’da beş yıldızlı otel işletmelerinde bir inceleme. Doktora Tezi, Afyon: Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ertürk R. , Aydın B., (2015). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel adalet ve içsel motivasyona yönelik The Journal of International Education Science, 2 (4), 233-246.
• algılarının incelenmesi Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi /
• Eymür, E. (2009). Örgütsel bağlılık ile işgören performansını incelemeye yönelik bir alan araştırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fındıkçı, İ. (2000). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Genç, N. ( 2005). Yönetim ve organizasyon. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Güleş, H. ve Karataş, S. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 74-89.
• Gürbüz, R. (2012). Algılanan örgütsel destek ve örgütsel güvenin, örgütsel bağlılık ile ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hackman, J. R. ve Lawler, E. E. (1971). Employee reactions to job characterstics. Journal of Applied Psychology Monograpy, 55, 259-286.
• Hackman, J. R. ve Oldham, G. R. (1975). Development of the job diagnostic survey. Journal of Applied Psychology, 60, 159-170.
• Işık, M. (2009). Okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki:Beylikdüzü örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kahveci, G. (2010). İlköğretim okullarında örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karaca, D. (2009). İlköğretim okullarında yöneticilerin insan kaynakları yönetimi işlevlerini yerine getirebilme yeterlikleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi, ilkeler, teknikler. İstanbul: Nobel Yayınları.
• Kurt, T. (2005). Herzberg’in çift faktörlü güdüleme kuramının öğretmenlerin motivasyonu açısından çözümlenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(25), 285-299.
• Mahaney, C. R. ve Lederer, A. L. (2006). The effect of ıntrinsic and extrinsic rewards for developers on ınformation systems project success. Project Management Journal, 4(37), 42-54.
• Morrow, P. C. (1983). Concept redundancy in organizational research: The case of work commitment. Academy of Management Review, 8(3), 486-500.
• Mercan, M. (2006). Öğretmenlerde örgütsel bağlılık örgütsel yabancılaşma ve örgütsel vatandaşlık. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon: Kocatepe Üniversitesi.
• Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1997). “Commitment in the workplace: Theory, Research And Application”, Thousand Oaks, Sage Publications.
• Mottaz, J. C. (1985). The relative ımportance of ıntrinsic and extrinsic rewards as determinants of wok satisfaction. The Sociological Quarterly, 3(26), 365-385.
• Murphy, P. K. ve Alexander, P. A. (2000). A Motivated exploration of motivation terminology. Contemporary Education Psychology, 1(25), 28.
• Özkaya, M. O., Kocakoç, İ. D. ve Karaa, E. (2006). Yöneticilerin örgütsel bağlılıkları ve demografik özellikleri arasındaki ilişkileri incelemeye yönelik bir alanççalışması. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 2(13),77-96.
• Randall, D. M. ve Cote, J. A. (1991). Interrelationships of work commitment constructs. Work and Occupations, 2(18), 194-211.
• Şahin, A. (2004). Yönetim kuramları ve motivasyon ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(11), 523-547.
• Steers, M. R., Mowday, T. R. ve Shapıro, D. L. (2004). The future of work motivation theory. Academy of Management Review, 3(29), 379-387.
• Tiryaki, T. (2005). Örgüt kültürünün örgütsel bağlılık üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tuna, M. ve Türk, M. S. (2006). Kamu ve özel sektör matbaa işletmelerinde çalışanların içsel motivasyon düzeylerinin karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(16), 619-632.
• Türkoğlu, H. (2011). İş tatmini, örgütsel bağlılık ilişkisi ve bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yavuz, E., Koç, H. ve Topaloğlu, M. (2008). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bazı temel faktörler açısından analizi. Kamu-İş, 9(4).
• Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları temel tutumlar: Kuramsal bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 1(17), 33-46.
• Yıldız, K. (2013). Örgütsel bağlılık ile örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki.Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(6), 853-879.
• Zeyrek, A. O. (2008). Milli eğitim bakanlığı 2005 öğretmenlik kariyer basamakları yükselme sınavlarında öğretmenlerin başarı durumları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkilerin incelenmesi (İstanbul ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.