Çocuk Evlerinde Yaşayan Çocukların Dil Gelişim Düzeyleri ile Yaratıcı Düşünme Becerilerinin İncelenmesi

Yıl 2021, , 56 - 77, 30.06.2021

Alper Remzi Aydın , Fatma Tezel Şahin

https://doi.org/10.46442/intjcss.868652

Cited By: 1

Öz

Çocuk evlerinde yaşayan çocukların ailelerinin yanında kalan çocuklara göre dezavantajlı olmaları söz konusudur. Bu nedenle çalışma, çocuk evlerinde yaşayan çocukların dil gelişim düzeyleri ile yaratıcı düşünme becerilerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Betimsel desende planlanan araştırmanın çalışma grubunu, Ankara ilinde çocuk evlerinde yaşayan 5-6 yaş grubu 50 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Genel Bilgi Formu”, “Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi” ve “Torrance Yaratıcı Düşünme Testi” kullanılmıştır. Veriler, Mann Whitney U testi ve Kruskall Wallis testi ile analiz edilmiştir. Çocukların dil gelişim düzeyleri ile yaratıcı düşünme becerileri arasındaki ilişkiyi tespit edebilmek amacıyla Spearman's Rho testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda çocukların sözel dil gelişim düzeylerinin ortalama düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Çocukların sözel dil performansı ve ölçeğin ifade edici dil alt boyut puanı ile yaş değişkeni arasında 67-72 ay grubu çocuklar lehine anlamlı farklılık bulunmaktadır. Torrance Yaratıcı Düşünme Testi toplam puanı ve yaratıcı kuvvetler listesi ile cinsiyet değişkeni arasında erkekler lehine, akıcılık ve zenginleştirme becerileri ile yaş değişkeni arasında 67-72 ay grubundaki çocuklar lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur. Ölçeğin toplam puanı, akıcılık, orijinallik, zenginleştirme alt boyutları ile kurum bakımında kalma süresi ve okul öncesi eğitim alma durumu değişkenleri arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Orijinallik ve zenginleştirme alt boyutları arasında da okul öncesi eğitime iki yıldır devam eden çocuklar lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur. Çocukların sözel dil performansı ve alıcı dil becerileri ile yaratıcı düşünme becerileri toplam puanı, akıcılık, orijinallik, yaratıcı kuvvetler listesi, zenginleştirme alt boyutları arasında; ifade edici dil ile de akıcılık alt boyutları arasında pozitif yönlü orta düzey anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi, Kurum Bakımı, Çocuk Evleri, Dil Gelişimi, Yaratıcı Düşünme Becerileri

Language Development Levels of Children Living in Children's Homes and Exploration of Their Creative Thinking Skills

Öz

Children living in Children’s Homes are thought to have disadvantages compared to children who live with their parents. This study is carried out in order to explore the language development skills of children who live in Children’s Homes and to look at their creative thinking skills. The research’s study group consists of 50 children of 5-6 year of age, living in Ankara. Data collection tools of the study are “General Information Form”, “Test of Early Language Development” and “Torrance Creative Thinking Test”. The data gathered was analised by Mann Whitney U test and Kruskall Wallis test. Spearman’s Rho correlation test was used to analyze the relationship between the language development stages and creative thinking skills of children. As a result of the study, children’s receptive, expressive, and spoken language standard scores were observed to have an average level with respect to the norms of the country. There was a meaningful difference between spoken language performance and expressive language sub-dimensions of the scale in favor of 67-72 age group. A statistically meaningful difference was observed between the total score of the scale and list of creative strengths and gender variable in favor of boys, and also between fluency and elaboration skills and age variable in favor of 67-72 age group. A meaningful relationship was detected between total scores of fluency, originality and abstractness of titles and creative thinking skills and type of institutional care in favor of children living in children’s house. Another meaningful relationship was found between the sub-dimensions of originality and elaboration in favor of children taking pre-school education for two years. A positive relation was detected in the overall score between children’s verbal language performance, receptive language skills and creative thinking skills, receptive verbal skills, fluency, originality, creative strengths list and elaboration as well as their expressive language skills and their fluency.

Anahtar Kelimeler

Pre-school, Institutional Care, Children's homes, Language development, Creative thinking skills

Kaynakça

• Akoğlu, G., Ergül, C. ve Duman, Y. (2014). Etkileşimli kitap okuma: Korunmaya muhtaç çocukların alıcı ve ifade edici dil becerilerine etkileri, İlköğretim Online, 13 (2), 622-639.
• Aral, N. (1999). Sanat eğitimi-yaratıcılık etkileşimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 11-17.
• Aslan, A.E. (1999). Adaptation of Torrance Test of Creative Thinking, International Conference on Test Adaptation Proceedings, George Town University. Washington D.C.
• Aslan, A.E. (2001). Torrance yaratıcı düşünce testi’nin Türkçe versiyonu. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1, 19-40.
• Aslan, A. E. (2004). Torrance Tests of Creative Thinking (Form A) Nursery Age Level Turkish Version. In 1st international pre-school education conference. Istanbul:Marmara Üniversitesi Okul Öncesi Öğretmenliği ve Yapa Kültür.
• Aslan, A. E.,ve Puccio, G.J.(2006). Developing and testing a Turkish version of torrance tests of creative thinking: a study of adults. Journal of Creative Behavior, Massachusetts, 40 (3), 163-178.
• Atabey, D. & Tezel-Şahin, F. (2009). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin demografik özelliklerine göre ailelerle olan iletişim ve işbirliğine bakış açılarının incelenmesi, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(1), 9-28.
• Aykul, M. (2019). Korunmaya ihtiyacı olan çocukların sosyal gelişiminde çocuk evlerinin rolü (Sakarya örneği) Yüksek lisans tezi, SakaryaÜniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Aydın, R. ve Tezel Şahin, F. (2018). Çocuk evlerinde yaşayan okul öncesi dönem çocuklar ve gelişimlerinin desteklenmesi. 3. Uluslararası Avrasya Spor Eğitim ve Toplum Kongresi, Mardin.
• Aydoğan, Y. (2017). Dil gelişimi. Y. Aydoğan, A. Özyürek ve G. Gültekin Akduman (Yazarlar), s.139-168, Erken çocukluk döneminde gelişim. Ankara:Vize.
• Aydoğan, Y., ve Koçak, N. (2003). Okul öncesi çocukların dil gelişimine etki eden faktörlerin incelenmesi. Mili Eğitim Dergisi, 159, 76-81.
• Başaran, İ. E. (1994). Eğitim psikolojisi. Ankara: Kadıoğlu.
• Başer, H.(2013).Çocuk refahı alanında yeni hizmet modeli "çocuk evleri". Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Baykoç Dönmez, N.,Abidoğlu, Ü., Dinçer, Ç., Erdemir, N., ve Gümüşcü, Ş. (2000). Okul öncesi dönemde dil gelişimi etkinlikleri. İstanbul: Ya-Pa.
• Bozoklu, F. (1994). Okulöncesi çağındaki dört, beş ve altı yaş grubu çocukların tercih ettikleri oyun köşeleri ile yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora tezi Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü ,Ankara.
• Büyüköztürk, Ş.(2016).Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik araştırma deseni-SPSS uygulamaları ve yorum.Ankara:Pegem.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Ç. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Can-Yaşar, M., ve Aral, N. (2010). Yaratıcı düşünme becerilerinde okul öncesi eğitimin etkisi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 3(2), 201-209.
• Deniz Kan, Ü. (2006). Erken çocukluk yıllarında okuma-yazmaya hazırlık. Çağdaş Eğitim Dergisi, 31(337), 16-20.
• Dereli, E. (2003). Okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş arasındaki çocukların ifade edici dil düzeylerinin incelenmesi (Konya ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Erdoğan, S., Şimşek Bekir, H., ve Erdoğan Aras, A.S. (2005). Alt sosyoekonomik bölgelerde ana sınıfına devam eden 5-6 yaş grubundaki çocukların dil gelişim düzeylerine bazı faktörlerin etkisinin incelenmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(14), 231-246.
• Ergin, B. (2012). 5-6 yaş çocuklarının dil gelişim düzeyleri ile sosyal kabul durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Gedik, F.N. (2020). Anasınıflarında yabancı uyruklu akranlarıyla eğitim alan ve almayan çocukların dil gelişimi ve yaratıcı düşünme becerilerinin incelenmesi.Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gelman, S.A. ve Gottfried, G.M. (2006). Creativity in young children’s thought. J.C.,Kaufman, & J. Baer, (Ed.), Creativity and Reason in Cognitive Development içinde (221-243).New York, USA: Cambridge University.
• Gizir, Z. (2002). Anaokuluna devam eden dört-beş yaş çocuklarında sosyal davranış gelişimi ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Gizir Ergen, Z. ve Köksal Akyol, A. (2012). Anaokuluna devam eden çocukların yaratıcılıklarının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(2), 156-170.
• Güler, T. (2004). 48-72 aylar arasındaki Türk çocuklarının alıcı dil yapılarının incelenmesi. Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gürocak, Ü. S. (2007). Anasınıfına devam eden 60-72 ay çocukların dil gelişimi ve ince motor gelişimi açısından değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Halisçelik, M. (2001). Sosyal devlet açısından planlama ve sosyal hizmetler. Uzmanlık tezi, Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü, Ankara.
• Hill, I. (2012). An international model of world-class education: The International Baccalaureate. Prospects, 42(3), 341-359. Hresko, W. P.,Reid, D. K., ve Hammill, D. D. (1999). Test of early language development (TELD-3). Austin, TX: Pro-Ed.
• İnal Kızıltepe, G., Can Yaşar, M., ve Uyanık, Ö.(2016). Bilişsel becerileri destekleme programının 61-72 aylık çocukların yaratıcı düşünme, akademik ve dil becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-18.
• Karakuş, M. (2001). Eğitim ve Yaratıcılık. Eğitim ve Bilim, 26(119), 3-7.
• Karaman, D. (2019).Doğu Karadeniz bölgesindeki çocuk evleri ve çocuk evleri sitelerinde koruma altında olan çocukların benlik kavramı düzeylerinin araştırılması, Yüksek lisans tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Keten, D. (2017). Korunmaya muhtaç çocuklar: Ankara çocuk evleri üzerine niteliksel bir araştırma Doktora tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Koçak N., Ergin, B. ve Yalçın, H. (2014). 60-72 aylık çocukların Türkçe dil kullanımı düzeyleri ve etki eden faktörlerin incelenmesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si 16(Özel Sayı II), 100-106
• Levi, S.(2008). The children who start life with separation and the volunteers who do not play thet hreemonkeys: Theeffects of thevolunteer program of Koç University on the development of institutionalizedchildren, Yüksek Lisans Tezi, Koç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (OECD). (2009). 21st century skills and competences for new millennium learners in OECD countries. EducationWorkingPapers, 41.
• Owens, R.E. (2001). Language development: an introduction. New York: Merrill.
• Öngay, E. A. (1998). Anaokuluna giden gitmeyen ilkokul öğrencilerinin benlik tasarımlarının karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Özdemir, N., Sefer, N. ve Türkdoğan, D. (2008). Bir sosyal sorumluluk projesi örneği: korunmaya muhtaç çocuklar. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 283-305.
• Özgüngör, S. (2020). Ergenlerde anneye ve babaya bağlanma ile başarı yönelimleri ve yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, Erken Görünüm,1-21.
• Özmermer, N. (2008). Çalışan annelerin ve çalışmayan annelerin anasınıfına devam eden 5-6 yaş çocuklarının dil gelişim farklılıklarının karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk, H. (1995). Okulöncesi eğitim kurumlarına giden ve gitmeyen ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin alıcı ve ifade edici dil düzeyleri. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Seçilmiş, S. (1996). Anaokuluna giden ve gitmeyen erken çocukluk dönemindeki çocukların dil gelişimi ile ilgili becerilerin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Skirrow, I. (2003). Makingit happen: an indispensable elementary library program. Knowledge Quest, 31(5), 19-23.
• Sloutsky, V.M. (1997). Institutional care and developmental outcomes of 6 and 7 year old children: A contextualist perspective. International Journal of Behavioral Development, 20 (1), 131-151.
• Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu.(1983). T.C. Resmi Gazete, 18059, 27 Mayıs 1983.
• Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Çocuk Evleri Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik.(2008). T.C. Resmi Gazete, 27015, 05 Ekim 2008.
• Sönmez, V. (1993). Yaratıcı okul, öğretmen, öğrenci. Yaratıcılık ve Eğitim XVII. Eğitim Toplantısı, Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları, (17).
• Şen, S., Yıldız Çiçekler, C. ve Yılmaz, R. (2010). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden ve etmeyen 5- 6 yaş çocukların üstdil becerilerinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 37-54
• Şimşek Bekir, H. (2004). Almanya'da okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş gurubu Türk çocuklarına uygulanan dil eğitimi programının dil gelişimine etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Temel, Z. F., ve Bekir Şimşek, H. (1998). Erken çocukluk döneminde anlam bilgisinin gelişimi, Türk Dili, Dil ve Edebiyat Dergisi, 562, (1998/II), 301-306.
• Topbaş, S. ve Güven, O. S. (2013). Türkçe erken dil gelişimi testi (TEDİL). Ankara: Detay.
• Torrance, E. P. (1961). Priming creative thinking in the primary grades. The Elementary School Journal, 62(1), 34-41.
• Torrance, E.P. (1966). The torrance tests of creative thinking—norms, technical manual research edition—verbal tests, forms A and B—figural tests, forms A and B. Princeton, NJ: Personnel.
• Torrance, E.P. (1981). Thinking creatively in action and movement. Bensenville, IL: Scholastic Testing Service.
• Torrance, E.P. (2008). The Torrance tests of creative thinking: Norms-technical manual figural (streamlined) forms A & B. Bensenville, IL: Scholastic Testing Service
• Tuğluk, M. N. ve Altın, G. (2018). Liderlik ve sorumlukluk. Ed. Öğretir-Özçelik, A. D. ve Tuğluk, M. N. Eğitimde ve endüstride 21. yüzyıl becerileri içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Tulu, Y. (2009). Anadili Türkçe olan ve anadili Türkçe olmayan 4-7 yaş (iki dilli) çocukların dil düzeylerine etki eden faktörlerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Turan, F. (2012). Normal ve özel gereksinimli çocuğu olan annelerin çocuklarının dil edinimine ilişkin görüşleri ile çocuklarıyla etkileşim biçimlerinin karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 37(166), 289-302.
• Turan, F., ve Gül, G. (2008). Okumanın erken dönemdeki habercisi: ses bilgisel farkındalık becerisinin kazanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8(1), 265-284.
• Türk, Z. (2018). Çocuk evlerinde sitesi'nde kalan çocukların yazı farkındalığı becerilerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uzak, N. (2017). 24-36 Ay aralığında kreş eğitimi almış ve almamış olan çocukların dil gelişim düzeylerinin karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi. https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Ülger, K. (2014). Öğrencilerin yaratıcı düşünme gelişimlerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(175), 275,284.
• Yazıcı, Z. (1999). Almanya ve Türkiye’de anaokuluna devam eden 60-76 aylar arasındaki Türk çocuklarının dil gelişimi ile okuma olgunluğu arasındaki ilişkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi,. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yazıcı, E.(2012). Korunmaya muhtaç çocuklar ve çocuk evleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,9(18), 499-525.
• Yıldız, V., Özkal, N., ve Çetingöz, D. (2003). Okul öncesi eğitimi alan ve almayan 7-8 yaş grubu çocuklarda yaratıcı potansiyelin değerlendirilmesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(13), 129-137.
• Yolcuoğlu, İ.G. (2009). Çocuk koruma sisteminde aileyle çalışmanın esasları: İstanbul örneğinde çocuklar ve ailelerinin gereksinimler, güçlülük ve risk faktörleri açısından değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yuvacı, Z. (2017). Okul öncesi eğitim alan 6 yaş çocuklarının yaratıcılık düzeylerinin öğretmenlerinin ve sınıf ortamlarının yaratıcılıklarına göre incelenmesi Doktora Tezi, Ankara, Gazi Üniversitesi.
• Yüksel, E. (2003). Eskişehir'de yaşayan 30-47 aylık çocukların alıcı dil becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• https://ailevecalisma.gov.tr/chgm/teskilat-yapisi/baskanliklarimiz, 02.11.2020 tarihinde erişilmiştir.