Uyumlu Bir Dünya İnşası Bağlamında Sinema ve Din İlişkisi: “Life of Pi” Örneği

Yıl 2015, , 567 - 583, 15.09.2015

Asife Ünal

https://doi.org/10.14486/IJSCS438

Öz

İlk konulu film 1902, ilk sesli film 1927, ilk Türk filmi 1914 tarihli olmakla birlikte 1895’den itibaren hayatımızda olan sinema, çok önemli bir sanat dalıdır. 120 yıllık tarihi boyunca sinemanın doğrudan ya da dolaylı olarak hayatın her alanı ile olduğu gibi, din veya dini olgular ile de yakın ilişkisi olmuştur. Bu ilişki olumlu veya olumsuz sonuçlar doğurmuş ama her durumda etkili olmuştur. İslâm’ın yayılışını konu eden 1976 yapımı “Çağrı” ve Hz. İsa’nın son 24 saatine ışık tutmaya çalışan 2004 yapımı “Tutku: Hz. İsa’nın Çilesi” filmleri gibi doğrudan dini içerikli filmler yanında, özellikle günümüzde bilinçaltı mesajlarla oluşturulan din algısı, sinemanın bu alanda ne kadar önemli bir güç olduğunu ortaya koymaktadır… Bu konuda Hinduizm’in Tanrı inancının da etkisi ile çevrilen filmlerden biri olan “Life of Pi” önemli bir örnek teşkil etmektedir.
Life of Pi, Yann Martel’in aynı isimli romanından David Magee tarafından sinemaya uyarlanan, yönetmenliğini Ang Lee’nin üstlendiği, 2012 yapımı ve 4 Oscar ödüllü bir filmdir. Filmde Pi (Piscine Pattel) adında Hintli bir gencin, ailesi ile birlikte bindikleri geminin batması sonrasında kurtulup, bir Bengal kaplanı ile 227 gün boyunca Pasifik Okyanusunda bir kurtarma filikasında verdiği hayatta kalma mücadelesi konu edilir. Film açıkça verilen “Allah inancına götüreceği” mesajı yanında, kullanılan çok sayıda metafor ile seyirciyi derinden etkilemeyi başarmış, sinemanın din konusunda nasıl kullanılabileceğinin muhteşem bir örneğini vermiştir.
Filme göre Pi çocukluğundan itibaren inançla ilgili sorgulamaları olan; hayatın anlamını bulmaya özellikle Tanrı’yı tanımaya çalışan bir gençtir. Çocukluğunda bir Hindu olmanın yanında onu namaz kılan bir Müslüman ve vaftiz olmak isteyen bir Hıristiyan olarak görmek mümkündür. Bu dinlerin bir arada olup olamayacağını sorgular. Babasının “Her şeye aynı anda inanmakla, hiçbir şeye inanmamak arasında fark yoktur.” sözü üzerine bu dinlerin hepsinin birden müntesibi olamayacağını kavrar ama bu onun yekdiğerini anlamasını engellemez. Günümüzde dinlerin savaş sebebi olarak görülmesi, İslamofobinin bilinçli bir biçimde güçlendirilmesi karşısında Life of Pi gibi filmler, sinemanın bu hususta söyleyeceği çok sözü olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

cinema, religion, Islam, Life of Pi

Uyumlu Bir Dünya İnşası Bağlamında Sinema ve Din İlişkisi: “Life of Pi” Örneği

Öz

İlk konulu film 1902, ilk sesli film 1927, ilk Türk filmi 1914 tarihli olmakla birlikte 1895’den itibaren hayatımızda olan sinema, çok önemli bir sanat dalıdır. 120 yıllık tarihi boyunca sinemanın doğrudan ya da dolaylı olarak hayatın her alanı ile olduğu gibi, din veya dini olgular ile de yakın ilişkisi olmuştur. Bu ilişki olumlu veya olumsuz sonuçlar doğurmuş ama her durumda etkili olmuştur. İslâm’ın yayılışını konu eden 1976 yapımı “Çağrı” ve Hz. İsa’nın son 24 saatine ışık tutmaya çalışan 2004 yapımı “Tutku: Hz. İsa’nın Çilesi” filmleri gibi doğrudan dini içerikli filmler yanında, özellikle günümüzde bilinçaltı mesajlarla oluşturulan din algısı, sinemanın bu alanda ne kadar önemli bir güç olduğunu ortaya koymaktadır… Bu konuda Hinduizm’in Tanrı inancının da etkisi ile çevrilen filmlerden biri olan “Life of Pi” önemli bir örnek teşkil etmektedir. Life of Pi, Yann Martel’in aynı isimli romanından David Magee tarafından sinemaya uyarlanan, yönetmenliğini Ang Lee’nin üstlendiği, 2012 yapımı ve 4 Oscar ödüllü bir filmdir. Filmde Pi (Piscine Pattel) adında Hintli bir gencin, ailesi ile birlikte bindikleri geminin batması sonrasında kurtulup, bir Bengal kaplanı ile 227 gün boyunca Pasifik Okyanusunda bir kurtarma filikasında verdiği hayatta kalma mücadelesi konu edilir. Film açıkça verilen “Allah inancına götüreceği” mesajı yanında, kullanılan çok sayıda metafor ile seyirciyi derinden etkilemeyi başarmış, sinemanın din konusunda nasıl kullanılabileceğinin muhteşem bir örneğini vermiştir. Filme göre Pi çocukluğundan itibaren inançla ilgili sorgulamaları olan; hayatın anlamını bulmaya özellikle Tanrı’yı tanımaya çalışan bir gençtir. Çocukluğunda bir Hindu olmanın yanında onu namaz kılan bir Müslüman ve vaftiz olmak isteyen bir Hıristiyan olarak görmek mümkündür. Bu dinlerin bir arada olup olamayacağını sorgular. Babasının “Her şeye aynı anda inanmakla, hiçbir şeye inanmamak arasında fark yoktur.” sözü üzerine bu dinlerin hepsinin birden müntesibi olamayacağını kavrar ama bu onun yekdiğerini anlamasını engellemez. Günümüzde dinlerin savaş sebebi olarak görülmesi, İslamofobinin bilinçli bir biçimde güçlendirilmesi karşısında Life of Pi gibi filmler, sinemanın bu hususta söyleyeceği çok sözü olduğunu göstermektedir

Anahtar Kelimeler

sinema, din, İslâm, Life of Pi

Kaynakça

• Badiou, Alain- Butler, Judith- Zizek, Slavoj- Aloni,Udi, Bir Yahudi Ne İster? Musa, Freud ve Said'in Ardından Udi Aloni Sineması Bağlamında Bir Tartışma, Encore Yayınları, İstanbul 2010.
• Betton, Gerard, Sinema Tarihi Başlangıcından 1986'ya Kadar, Çev. Şirin Tekeli, İletişim Yayınları/Cep Üniversitesi, İstanbul 1990.
• Bilici, Muhammed Veysel, “Hollywood Filmlerindeki Apokaliptik Temalar: Sinema, Popüler Kültür ve Din”, Milel ve Nihal, (2007) 4/2.
• Doğan, Mustafa, “Kendi Dilinden Yücel Çakmaklı ve Sineması”, Türk Sinemasında Yerli Arayışlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 2010.
• Evren, Burçak, Değişimin Dönemecinde Türk Sineması, Antrakt, Leyla Yayınları, İstanbul 1997.
• Hakan, Fikret, Türk Sinema Tarihi, İnkılâp Yayınları, İstanbul 2014.
• Kirby, Danielle, “From Pulp Fiction to Revealed Text: A Study of the Role of the Text in the Otherkin Community”, Exploring Religion and the Sacred in a Media Age, ed: Christopher Deacy- Elisabeth Arweck, Ashgate Publishing, 2009.
• Kozlovic, Anton Karl, “Popüler Hollwood Filmlerinde İslâm ve Müslüman İmajı”, II. Uluslar Arası Dinî Yayınlar Kongresi, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2005.
• Lüleci, Yalçın “Milli Sinemacıların İkinci Döneminde Sinema ve Din”, Medya ve Din, ed. Mete Çamdereli- Betül Onay Doğan- Nihal Kocabay Şener, Köprü Yayınları, İstanbul 2014.
• Maraşlı, Gülşah Nezaket, “Türk Sinemasında Ulusal ve Milli Sinemanın Yeri”, Türk Sinemasında Yerli Arayışlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 2010.
• Martel, Yann, Life of Pi, Knopf, Canada 2001.
• Martel, Yann, Pi’nin Yaşamı, çev. Aylin Yengin, İnkılap Yayınları, İstanbul 2003.
• Menekşe, Ömer, “Türk Sinemasında Din ve Din Adamı İmajı”, II. Uluslar Arası Dinî Yayınlar Kongresi, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2005.
• Minarlı, Mustafa Ali -Yılmaz, Burak ,“Asya Politik Sineması Üzerine Notlar”, İnsan-İnsan, (2015 Kış) 3.
• Özdemir, Özlem, “Yeni Dönem İslami Sinema ve Modernlik-Geleneksellik Sınırında Üslup Arayışı”, Sinecine, (2011 Güz) 2/2.
• Öztürk, Ruken, “Sinemada Akımlar”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, (1993) 26/1.
• Özuyar, Ali, Sessiz Dönem Türk Sineması Antolojisi (1895-1928), Küre Yayınları, İstanbul 2015.
• Refiğ, Halit, Ulusal Sinema Kavgası, Hareket Yayınları, İstanbul 1971.
• Scognamillo, Giovanni, Türk Sinema Tarihi, Kabalcı Yayınları, İstanbul 1998.
• Shaheen, Jack G., Reel Bad Arabs: How Hollywood Vilifies a People, ANNALS, American Academy of Political and Social Asience(AAPSS), (2003) 588.
• Talu, Ercüment Ekrem,“İstanbul’da İlk Sinema ve İlk Gramofon”, Fikret Hakan, Türk Sinema Tarihi, İnkılâp Yayınları, İstanbul 2014.
• Tezcan, Gülcan, “Yeşilçam’da Millî Bakışın Mimarı: Yücel Çakmaklı”, Türk Sinemasında Yeni Arayışlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 2010.
• The New Wave in Iranian Cinema - From Past to Present, http://www.parstimes.com/film/new_wave.html (Erişim Tarihi: 31.05.2015)
• Uçakan, Mesut, “Yerlilik Arayışındaki Sinemamızın Fotoğrafı”, Türk Sinemasında Yerli Arayışlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 2010.
• Yorulmaz, Bilal - Blizek, William L. ,"Islam in Turkish Cinema," Journal of Religion & Film, (2014) 18/ 2.
• Yorulmaz, Bilal, Sinema ve Din Eğitimi, Akademi Yayınları, İstanbul 2011.
• http://alihasar.blogspot.com.tr/2014/03/nacer-khemir-babaziz-roportaji.html (Erişim Tarihi: 31.05.2015).
• http://www.acunn.com/galeri/sinema/sinema-tarihinin-en-iyi-10-filmi/232326/sayfa/7(Erişim tarihi: 07.06.2015).
• http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=passionofthechrist.htm (Erişim tarihi: 12.06.2015).
• http://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/pd/m/martin_schongauer,_st_anthony.aspx (Erişim tarihi: 12.06.2015).
• http://www.kameraarkasi.org/sinema/kitaplar/tarih.html(Erişim tarihi: 10.05.2015); https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye'de_yay%C4%B1mlanm%C4%B1%C5%9F_sinema_kitaplar%C4%B1(Erişim tarihi: 10.05.2015).
• http://www.msxlabs.org/forum/guzel-sanat-eserleri/402184-aziz-antonionun-azabi-michelangelo.html (Erişim tarihi: 12.06.2015).
• http://www.themanbookerprize.com/man-booker-prize-20028 (Erişim tarihi: 27.04.2015).
• https://en.wikipedia.org/wiki/The_Torment_of_Saint_Anthony_(Michelangelo) (Erişim tarihi: 12.06.2015).
• https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/2013 (Erişim tarihi: 28.04.2015).
• https://www.youtube.com/watch?v=orSsVeAnlJo (Erişim tarihi: 29.04.2015).