OKUL KÜLTÜRÜNÜN OLUŞTURULMASI VE GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN OKUL MÜDÜRÜ GÖRÜŞLERİ

Yıl 2015, Cilt 3 (Özel Sayı 2), 259 - 273, 07.09.2015

Nazife Karadağ , Servet Özdemir

https://doi.org/10.14486/IJSCS387

Öz

Farklı yaklaşımlar gözlenmekle birlikte, günümüzde okul toplumun zorunlu kıldığı örgütlerin başında gelmektedir. Toplumların kültürel mirasının aktarılmasında ve öğrencilerin toplumsal ve ekonomik rollerini başarı ile yerine getirebilmelerinde önemli ve vazgeçilemez işlevlere sahiptir. Okulu içinde bulunduğu toplumdan soyutlamak mümkün olmadığı gibi okuldan kültürün yenileşmesine yönelikde beklentiler vardır. Bu araştırmanın amacı okul müdürlerinin, okullarında hakim olan kültüre, bu kültürün güçlü ve zayıf yönlerine ve okul kültürünün geliştirilmesi amacıyla gerçekleştirilecek etkinliklere ilişkin görüşlerini belirlemektir. Nitel araştırma yöntemleri çerçevesinde yapılandırılan bu araştırma, durum çalışması modeli çerçevesinde yapılandırılmıştır.  Araştırmanın çalışma grubunu Adıyaman ilinde görev yapmakta olan 252 okul müdürü oluşturmaktadır.  Çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme tekniği kullanılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında araştırmacılar tarafından geliştirilmiş olan  açık uçlu sorulardan oluşan anket kullanılmıştır.  Verilerin analizinde ise içerik analizi yöntemi kullanılarak verilere ilişkin tema ve kodların oluşturulması yoluna gidilmiştir. Araştırma bulguları doğrultusunda okul müdürlerinin okul kültürlerini tanımlarken genellikle bürokratik/hiyerarşik kültür, rol ve görev kültürü nü ön plana çıkaracak unsurlara vurgu yaptıkları sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

School, Culture, Organizational Culture

OKUL KÜLTÜRÜNÜN OLUŞTURULMASI VE GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN OKUL MÜDÜRÜ GÖRÜŞLERİ

Öz

Farklı yaklaşımlar gözlenmekle birlikte, günümüzde okul toplumun zorunlu kıldığı örgütlerin başında gelmektedir. Toplumların kültürel mirasının aktarılmasında ve öğrencilerin toplumsal ve ekonomik rollerini başarı ile yerine getirebilmelerinde önemli ve vazgeçilemez işlevlere sahiptir. Okulu içinde bulunduğu toplumdan soyutlamak mümkün olmadığı gibi okuldan kültürün yenileşmesine yönelikde beklentiler vardır. Bu araştırmanın amacı okul müdürlerinin, okullarında hakim olan kültüre, bu kültürün güçlü ve zayıf yönlerine ve okul kültürünün geliştirilmesi amacıyla gerçekleştirilecek etkinliklere ilişkin görüşlerini belirlemektir. Nitel araştırma yöntemleri çerçevesinde yapılandırılan bu araştırma, durum çalışması modeli çerçevesinde yapılandırılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Adıyaman ilinde görev yapmakta olan 252 okul müdürü oluşturmaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme tekniği kullanılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında araştırmacılar tarafından geliştirilmiş olan açık uçlu sorulardan oluşan anket kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise içerik analizi yöntemi kullanılarak verilere ilişkin tema ve kodların oluşturulması yoluna gidilmiştir. Araştırma bulguları doğrultusunda okul müdürlerinin okul kültürlerini tanımlarken genellikle bürokratik/hiyerarşik kültür, rol ve görev kültürü nü ön plana çıkaracak unsurlara vurgu yaptıkları sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Okul, Kültür, Örgütsel Kültür

Kaynakça

• Atay, K. (2001). Öğretmen yönetici ve denetmenlerin bakış açısından okul kültürü ve öğretmen verimliliğine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25, 179-194.
• Aytaç, Ö. (2004). Örgütler: Sosyolojik bir perspektif. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 14 (1).
• Bayrak Kök, S., Özcan, B. (2012). Örgüt kültürünün oluşumunda etkili olan faktörler ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi 7 (2).
• Berberoğlu, G. N. (1990). Örgüt kültürü ve yönetsel etkinliğe katkısı. AÜ İİBF Dergisi, 8 (1-2), 153-161.
• Berberoğlu, G., Besler, S., ve Tonus, Z. (1998), Örgüt kültürü. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Bilimler Fakültesi Dergisi, 1-2, 29-52.
• Berg, M.F. (2005). Shaping school culture while implementing a structured in school improvement plan. Yayımlanmamış doktora tezi. University of Wisconsin, Madison
• Celep, C. (2002). İlköğretim okullarında öğrenme kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8, 356-373.
• Cheng, Y. C. (1993). Profiles of organizational culture and effective schools. School Effectiveness and School Improvement, 4(2), 85-110.
• Colley, K.M. (1999). Coming to know a school culture. Yayınlanmış Doktora Tezi. Faculty of the Virginia Polytechnic Institute and State University.
• Deal, T., & Kennedy, A. (1984). Corporate cultures: The rites and rituals of corporate life. Reading, MA: Addison-Wesley.
• Desson, K., Clouthier, J. (2010). Organizational culture-why does it matter? Presented to the Symposium on International Safeguards International Atomic Energy Agency Vienna, Austria.
• Demirtaş, Z. (2010). Liselerde okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi. 7(3). 208-223.
• Erdem, F. ve İşbaşı, Ö.J. (2001). Eğitim kurumlarında örgüt kültürü ve öğrenci alt kültürünün algılamaları. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1, 33-57.
• Fırat, N. (2007). Okul kültürü ve öğretmenlerin değer sistemleri. Yayımlanmamış doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Finnan, C. (April 2000). Implementing school reform models: Why is it so hard for some schools and easy for others? Paper presented at the meeting of the American Educational Research Association, New Orleans.
• Fullan, M. (2001) Leading in a culture of change. San Francisco: Jossey-Bass Publishers
• Gümüşeli, A. R. (2006). Okul Kültürü ve Liderlik. Artı Eğitim Dergisi, 8.
• Harrison, R. (1972). Understanding your organization’s character. Harvard Business Review, 50 (23), 119-128
• Heckman, P.E.( 1993) School restructuring in practice. Reckoning with the culture of school. International Journal of Educational Reform, 2 (3), 263-271
• Hargreaves, A. (1997). Rethinking educational change: Going deeper and wider in the quest for success. ASCD Yearbook. Alexandria, VA: ASCD.
• Hoy, W. K., Tarter, C. J., ve Kottkamp, R. B. (1991). Open schools / healthy schools: Measuring organizational climate. Newbury Park: SAGE
• Hoy, W. & Miskel, C. (1996). Educational administration: Theory, research, and practice, (6th ed.). New York: McGraw-Hill Inc.
• Kaleli Yılmaz, G. (2014).Durum çalışması. İçinde: Metin, M. (Ed). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Kademi Yayıncılık.
• Levine, D.U., ve Lezotte, L.W. (1990). Unusually effective schools: A review and analysis of research and practice. Madison, WI: National Center for Effective Schools Research and Development.
• Lunenburg, F. C. (2011). Understanding organizational culture. National Forum of Educational Administration and Supervision Journal, 29 (4), 1-12.
• Mayo, E. (1933). The human problems of an industrial civilization. New York, NY: Macmillan.
• O’Donnel, O., Boyle, R. (2008). Understanding and managing organizational culture.
• Özdemir, A. (2006). Okul kültürünün oluşturulması ve çevreye tanıtılmasında okul müdürlerinden beklenen ve onlarda gözlenen davranışlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 411-433
• Özdemir, S. (2012). İlköğretim okullarında okul kültürü ile örgütsel sağlık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(4), 599-620.
• Purkey, S.C., & Smith, M.S. (1983). Effective schools: a review. Elementary School Journal, 83, 427-452.
• Robbins, P.S. (1991). Organizational behavior concepts, contreversies and applications, Prentice Hall, Englewood.
• Robbins S. P., Coulter M. (2005). Management. Pearson Prentice Hall.
• Rosenholtz, S.J. (1991). Teachers’ workplace: The social organization of schools. New York: Teachers College Press.
• Sammons, P., Hillman, J., ve Mortimore, P. (1995). Key characteristics of effective schools: A review of school effectiveness research. London: Office for Standards in Education.
• Sarwono, D. (1990). The impact of organizational cultureon organizational performance: the case of banks Indonesia. Unpublished doctoral dissertation, University of Southern California, Los Angeles, USA.
• Schein, E. H. (2011). Leadership and organizational culture. New York, NY: Wiley.
• Stolp, S. (2002). Leadership for school culture. ERIC Clearinghouse on Educational Management (ED370198).
• Stolp, S. ve Smith, S. C. (1994). School culture and climate: The role of the leader, OSSC Bulletin. Eugene: Oregon School Study Council.
• Stolp, S., ve Smith, S. (1995). Transforming school culture: Stories, symbols, values & the leader's role, http://www.eric.ed.gov/ERICDocs/data/ericdocs2sql/ content_storage_01 /0000019b/80/14/28/42.pdf
• Şahin, S. (2010). Okul kültürünün bazı değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 9(2), 561-575.
• Şişman, M. (2002). Örgütler ve kültürler. Ankara: Pegem A
• Şişman, M., Güleş, H. Dönmez, A. (2010). Demokratik bir okul kültürü için yeterlilikler çerçevesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1), 167-182.
• Sergiovanni, T. (2001). The principals: a reflective practice perspective. Boston: Allyn and Bacon.
• Terzi, A.R. (2000). Örgüt kültürü. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara
• Terzi, Ali Rıza (2005). İlköğretim Okullarında Örgüt Kültürü, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Sayı 43, 423–442.
• Yin, R.K. (2008). Case study research: Design and methods (4. ed.). Thousand Oaks, CA: Sage