Evaluation of Transformational and Transactional Leadership Behaviors of Woman School Administrators According to Teachers' Opinions

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 2, 404 - 424, 31.08.2019

Ahmet Yıldırım Yeliz Çelikten

https://doi.org/10.17679/inuefd.469874

Cited By: 1

Öz

Leadership, which
has been the subject of many scientific researches for more than a century,
has become more effective and significant with the increase of the level of
competition environment. Leadership that is quite effective in educational
institutions plays a crucial role in goal-achieving. As a result of women’s
active role in working life recently, they have started to participate in
administrative positions. This study is to define whether there is a
statistically meaningful difference in teachers’ perception of woman
administrators’ transformational and interactional leadership behaviors with
respect to factors based on teachers’ gender, age, seniority, educational
background, branch, marital status, and mater and working time. The population
of the study consists of 250 preschool, primary, secondary and high school
teachers appointed by the Ministry of National Education in Erzincan city and
provinces around. The sample group consists of 22 schools administered by
woman teachers and 289 teachers working in these schools. The frequency and
percent value of demographic features has been analyzed with data analysis on
SPSS 17.0. The averages and standard deviation of the points in the scales has
been calculated. T test, variance analysis (One Way ANOVA), Kruskal Wallis-H
test were applied in difference tests. The study results revealed that the
woman administrators generally show transformational leadership behaviors in
regard to the perceptions of teachers. While the teachers with a low level of
seniority think woman administrators show transformational leadership
behaviors, teachers with high level of seniority think woman administrators
show interactional leadership behaviors. Furthermore, teachers’ perception of
woman administrators is affected by several factors.

Anahtar Kelimeler

Leader, Woman, Woman Leader

Kadın Okul Yöneticilerinin Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik Davranışlarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

Öz

Yüzyılı aşkın süredir birçok bilimsel çalışma konusu
olan liderlik, rekabet ortamının artması ile birlikte günümüzde etkili ve
önemli hale gelmiştir. Eğitim kurumları içinde etkili olan liderlik, amaçlara
ulaşmada büyük öneme sahiptir. Son dönemlerde kadınların çalışma hayatında etkin
rol oynaması, beraberinde yönetici kadrolarında yer almalarını sağlamıştır. Bu
çalışmada, öğretmenlerin eğitim kurumlarındaki kadın yöneticilere yönelik
algıladıkları dönüşümcü ve etkileşimci liderlik davranışları, öğretmenlerin
cinsiyet, yaş, kıdem, öğrenim düzeyi, branş, medeni durum, mezun olduğu okul,
öğretmenin kadın yöneticiyle çalıştığı süre değişkenine göre istatistiksel
olarak anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Araştırma
evrenini, 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Erzincan ili ve ilçelerinde MEB’e
bağlı 250 okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenler
oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise, kadın yöneticinin görev yaptığı
22 okul ile bu okullarda görevli 289 öğretmen oluşturmaktadır. Verilerin çözümlenmesinde
SPSS 17.0 paket programı kullanılarak demografik özelliklerin frekans ve yüzde
değerleri incelenmiş, ölçeklerden alınan puanların aritmetik ortalamaları ve
standart sapmaları hesaplanmış, fark testlerinde t testi, varyans analizi (One-
Way ANOVA), Kruskal Wallis-H testi yapılmıştır. Araştırma sonucunda,
öğretmenlerin algılarına göre kadın yöneticiler genellikle dönüşümcü liderdik
davranışlarını sergilemektedir. Kıdemi az ve gençlik yaş döneminde olan
öğretmenler, kadın yöneticilerin dönüşümcü liderlik davranışlarını
sergilediklerini düşünmekte iken, kıdemi fazla ve orta yaş döneminde olan
öğretmenler, kadın yöneticilerin etkileşimci liderlik davranışlarını
sergilediklerini düşünmektedirler. Ayrıca öğretmenlerin kadın yöneticilerde
algıladıkları liderlik davranışlarının çeşitli faktörlerden etkilendiği
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

LİDER, KADIN, KADIN LİDER, DÖNÜŞÜMCÜ LİDER, ETKİLEŞİMCİ LİDER

Kaynakça

• Bass, B. M . (1990). F r om Transactional to Transformational Leadership: L e a r n i n gBass, B. M. (1985). LeadershipandPerformance Beyond Expectations. FreePress; CollierMacmillan.Buluç, B. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 15(1), 5-34.Buruş, J . M . (1978). Leadership, Harper and Row, New York to Share The Vision Organizational Dynamics, Vol . 19, Issue 3, ss. 19-31.Cemaloğlu, N. (2007). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stillerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 73-114.Çelikten, M. (2004). Okul Müdürü Koltuğundaki Kadınlar: Kayseri İli Örneği.Demir, C., Yılmaz, M. K. ve Çevirgen, A. (2010). Liderlik Yaklaşımları ve Liderlik Tarzlarına İlişkin Bir Araştırma. Uluslar arası Almanya İşletme Fakültesi Dergisi, 2(1).Demir, H. ve Okan, T. (2008). “Etkileşimsel ve Dönüşümsel Liderlik: Bir Ölçek Geliştirme Denemesi”, İstanbul İktisadı Enstitüsü Dergisi, Yıl:19,Sayı:61: 72-90.Doğan, S. (2016). Çağdaş liderlik yaklaşımları: vizyoner liderlik-dönüşümcü liderlik-işlemci liderlik. Pegem Atıf İndeksi, 97-141.Eraslan, L. (2004). “Liderlik Olgusunun Tarihsel Evrimi, Temel Kavramlar ve Yeni Liderlik Paradigmasının Analizi”. Milli Eğitim Dergisi, 162(3).Ersöz, A. G. (1999). Cinsiyet rollerine ilişkin beklenti, tutum, davranışlar ve eşler arası sorumluluk paylaşımı (Kamuda çalışan yönetici kadınlar örneği) (Vol. 64). TC Kültür Bakanlığı.Gürsel, M.(1997). Okul yönetimi. Konya: Mikro Yayınları.İşcan, Ö. F. (2006). “Dönüştürücü/Etkileşimci Liderlik Algısı ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisinde Bireysel Farklılıkların Rolü”, Akdeniz Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 6 (11): 160-177.Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. (on yedinci baskı). Ankara: Nobel YayınlarıKarip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 4(4), 443-465.Kılınç, K. (2009). Dershane ve İlköğretim Öğretmenlerinin Algılarına Göre Yöneticilerinin Liderlik Stilleri: İstanbul İli Anadolu Yakası Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kocacık, F. ve Gökkaya, V. B. (2005). Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları. Cumhuriyet Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 195-219.Kültür, Y. Z. (2006). Ortaöğretim Kurumlarındaki Yöneticilerin Liderlik Stilleri ve Kişilik Özelliklerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Mathews, B. P., & Shepherd, J. L. (2002). Dimensionality of Cook and Wall's (1980) British organizational commitment scale revisited. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 75(3), 369-375.Metcalfe, R. J. A. & Metcalfe, B. A. (2000). The transformational leadership questionnaire (Tlq-Lgv): A convergeııt and discrimenent validation study. Leadership ve Organization Developmenl Journal, 21 (6), 280-296.O'toole, J. (1999). Leadership A to Z: A guide for appropriately ambitious. San Francisco: Jossey –Bass PublisherŞahin, G. (2007). Eğitim Örgütlerinde Kadın Yöneticilerin Yeri ve Kariyer Sorunları. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.Şahin, S. (2005). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Dönüşümcü ve Sürdürümcü Liderlik Stilleri. Eğitim ve Bilim, 135(30): 39-49.Tahaoğlu, F.ve Gedikoğlu, T. (2009). “İlköğretim Okulu Müdürlerinin Liderlik Rolleri.” Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 58(58), 274-298Uçan, M. (2012). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Kadın Yöneticilere Yönelik Tutumları İle Kadın Yöneticilerde Algıladıkları Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki:İstanbul İli Kadıköy İlçesi. Yüksek Lisans Tezi, Yedi Tepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.