İlkokul Öğrencilerinin Rehber Öğretmen (Psikolojik Danışman) ‘ e İlişkin Algılarının Metaforik Olarak İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 2, 684 - 700, 31.08.2020

Faruk Caner Yam

https://doi.org/10.17679/inuefd.635673

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilkokul öğrencilerinin rehber
öğretmen kavramına ilişkin algılarının metaforik olarak incelemektir.
Araştırmaya 2018- 2019 Eğitim-Öğretim yılında bir ilkokulda bulunan 31'i ikinci
sınıf, 51’i üçüncü sınıf ve 36’sı dördüncü sınıf olmak üzere toplam 108 ilkokul
öğrencisi katılmıştır. Araştırmanın verileri tek sorudan oluşan yarı
yapılandırılmış anket formu ile toplanmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler
içerik analizi yöntemi ile incelenmiş ve çeşitli temalar oluşturulmuştur. İçerik
analizi sonucunda, güven duyulan/kurtarıcı rehber öğretmen, bilgi
veren/yararlı/yol gösteren, destek/huzur veren ve rahatlatan ve kişiler arası
çekici/sevgi ve mutluluk veren rehber öğretmen temaları oluşturulmuştur. Yapılan
analiz sonucuna göre ilkokul öğrencileri, rehber öğretmeni güvenilen, bilgili,
yol gösteren, rahatlatan, huzur veren, çözüm bulan şeklinde ifadelerle temsil
ettikleri görülmüştür. Diğer bir ifade ile ilkokul çocukları rehber öğretmeni, herhangi
bir alanda karşılaşılan sorunlara çözüm bulan yardım kaynağı olarak gördükleri
sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular alan yazın ışığında
tartışılmış ve alan çalışanlara, araştırmacılara ve politika üreticilerine
çeşitli öneriler sunulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İlkokul Öğrencisi, Nitel Çalışma, Rehber Öğretmen Algısı

Kaynakça

• Aluede, O., & Egbochuku, E. (2009). Teachers' opinions of school counseling programs in Nigerian secondary schools. Educational Research Quarterly, 33(1), 42.
• Amundson, N. E. (2011). Active engagement and the use of metaphors in employment counseling. Journal of Employment Counseling, 48(4), 182-185.
• American School Counselor Association [ASCA] (2017). The school counselor and comprehensive school counseling programs. https://www.schoolcounselor.org/asca/media/asca/home/SCCompetencies.pdf adresinden ulaşılmıştır.
• Başaran, M. (2008). İlköğretim okullarındaki yönetici ve sınıf rehber öğretmenlerinin psikolojik danışma ve rehberlik faaliyetlerinden beklentileri. Yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Esntitüsü Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Bakırcıoğlu, R. (2005). Rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayınları.
• Beesley, D., & Frey, L. L. (2006). Principals' perceptions of school counselor roles and satisfaction with school counseling services. Journal of School Counseling, 4(14), 1-27.
• Bıçak, A. (2006). Resmi ilköğretim okulu rehber öğretmenlerinin görevlerini gerçekleştirme düzeyine ilişki bir çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Camadan, F., & Kahveci, G. (2013). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerinin rehber öğretmene (psikolojik danışman) ilişkin algılarının incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1371-1392.
• Camadan, F., & Sezgin, F. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin okul rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 199-211.
• Cohen, L., Manıon, L., & Morrıson, K. (2013). Research methods in education. ABD: Routledge.
• Erkan, S. (1997). İlköğretim öğrencilerinin rehberlik ihtiyaçlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Eğitim Yönetimi, 3, 333-406.
• Erkan, S. (2017). Psikolojik danışma ve rehberlikte program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Ginter, E. J., Scalise, J. J., & Presse, N. (1990). The elementary school counselor's role: Perceptions of teachers. The School Counselor, 38(1), 19-23.
• Gündüz, B., İnandı, Y. Tunç, B. (2014). Okul yöneticilerinin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri: Betimsel bir çalışma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 19-34.
• Güven, M. (2005). İlköğretimde çocuğu olan velilerin çocuklarının okullarındaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin algı ve beklentileri. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
• Hackney, H. & Cormier, S. (2008). Psikolojik danışma ilke ve teknikleri: psikolojik yardım süreci el kitabı (Çev. Ergene, T. & Aydemir Sevim, S.). Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Jensen, D. (2006). Metaphors as a bridge to understanding educational and social contexts. International Journal of Qualitative Methods, 5(1), 36-54.
• Karataş, Z., & Baltacı, H. Ş. (2013). Ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin (psikolojik danışman) görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 427-460.
• Karataş, K. ve Sönmez, N. (2019). Lise Öğrencilerinin Rehberlik Hizmetlerine ve Rehber Öğretmene İlişkin Görüşleri: Metaforik Bir Analiz. Journal of Theoretical Educational Science, 12(3), 915-934.
• Kutlu, M. & Güven, M. (2002). Özel ve resmi ilköğretim okulu öğrencilerinin öğretmenlerinden bekledikleri ve gözledikleri rehberlik davranışları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(18), 15-24.
• Kuhn, L. (2004). Student perceptions of school counselor roles and functions.Unpublished thesis to the faculty of the Graduate School of the University of Maryland, College Park.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago Press.
• Madlambayan, J. V. (2017). Students’ perceived level of importance and performance of school counselor roles and functions. International Journal of Innovation and Research in Educational Sciences, 4(4), 456-463.
• Memduhoğlu, H.B. & Dalçiçek, E. (2016). Öğretmenlerin rehberlik servisine ilişkin metaforik algıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 47, 137-148.
• Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği (2018). https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_11/10113305_yeni_rehbrlk_yon.pdf adresinden ulaşılmıştır.
• Midgley, W., Trimmer, K., & Davies, A. (Eds.). (2014). Metaphors for, in and of education research. Cambridge Scholars Publishing.
• Özabacı, N., Sakarya, N., & Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerinin okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 8-22.
• Polat, C. (2007). İlköğretim okulları sekizinci sınıf öğrencilerinin okul psikolojik danışma ve rehberlik servisinden yararlanma düzeylerinin belirlenmesi . Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Poyraz, C. (2007). Orta dereceli okullarda yürütülen rehberlik hizmetleri üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Piaget, J. (1964). Part I: Cognitive development in children: Piaget development and learning. Journal of research in science teaching, 2(3), 176-186.
• Shi, Q., Liu, X., & Leuwerke, W. (2014). Students' perceptions of school counselors: an investigation of two high schools in Beijing, China. Professional Counselor, 4(5), 519-530.
• Tatlılıoğlu, K. (1999). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık servisinden beklentiler üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Tan, H. ve Baloğlu, M. (2011). Psikolojik danışma ve rehberlik teori ve uygulama. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Ünal, A. ve Ünal, E. (2010). Öğretmen ve öğrencilerin rehber öğretmeni algılamalarına ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 919-945.
• Ünal, A., Yıldırım, A. ve Çelik, M. (2010). İlköğretim okulu müdür ve öğretmenlerinin velilere ilişkin algılarının analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 260-272.
• Vail, K. ( 2005). What do counselors do?. American School Board Journal, 192(8), 24–27.
• Yıldırım, Al. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yeşilyaprak, B. (2000). Eğitimde rehberlik hizmetleri: okulöncesi eğitim-ilköğretim-ortaöğretim. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yüksel-Şahin, F. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görüşlerine göre psikolojik danışma ve rehberlik (PDR) hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-26.
• Zalaquett, C. P. (2005). Principals’ perceptions of elementary school counselors’ role and functions. Professional School Counseling, 8(5), 451-457.
• Zhao, H., & Huang, J. (2008). Interpreting metaphor in use by Mandarin teachers of English. Polyglossia 15, 1-9.