Akredite Edilen Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programı Öğretmen Adaylarına Göre Akreditasyon: Anadolu Üniversitesi Örneği

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 2, 1015 - 1034, 31.08.2020

Elvan Günel , Hatice Türe , Handan Deveci

https://doi.org/10.17679/inuefd.728360

Öz

Eğitimin büyük bir yaşamsal öneme sahip olduğu günümüzde eğitim sisteminin uygulayıcıları olan öğretmenlerin kalitesi üzerinde durulması gereken bir konudur. Günümüzde öğretmen eğitim programlarında yaşanılan sorunları belirlemek, ileriye dönük önlemler almak, öğretmen eğitiminin ve öğretmenlerin kalitesini artırmak bakımından akreditasyon çalışmaları büyük önem taşımaktadır. Bu araştırmada akreditasyon değerlendirme sürecine katılmış öğretmen adaylarının akreditasyon sürecini nasıl algıladıklarını ve akreditasyon sürecine ilişkin deneyimlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaçla nitel araştırma desenlerinden biri olan “olgu bilim” deseni işe koşulmuştur. Araştırma kapsamında akreditasyon sürecine katılmış 10 sosyal bilgiler öğretmen adayı ile yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiş, elde edilen veriler tümevarımsal analiz yaklaşımı ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının akredite olma sürecine ilişkin algıları programda verilen eğitimin gözden geçirilmesi, programın iyileştirilmesi, denetlenmesi, standartlara uygun duruma getirilmesi ve değerlendirilmesi olarak belirlenmiştir. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının akredite olma sürecine katılım sağlamaları ile özeleştiri ve özdeğerlendirme yapmalarına, çok yönlü bakış açısı kazanmalarına destek olmasına yönelik deneyimler edindikleri bulguları elde edilmiştir. Sosyal bilgiler öğretmen adayları akreditasyon ekibinin öğrencilerle gerçekleştirdiği akreditasyon görüşmelerine ilişkin bölüme ait bir ortamda görüşme, birebir görüşme, sessiz bir ortamda görüşme, öğrencileri gruplara ayırmadan görüşme, öğrenci görüşmelerine daha uzun zaman ayırma, sosyo-kültürel etkinliklere yönelik sorulara yer verme gibi öneriler sunmuşlardır. Bununla birlikte araştırmaya katılan sosyal bilgiler öğretmen adayları akredite olmuş Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programı’na ilişkin beklentilerini ders içeriğine yönelik kitap okumaya teşvik etme, bilimsel etkinliklere katılıma teşvik etme, öğrencilere yönelik projeler üretme ve öğrencilere rehberlik etme olarak açıklamışlardır. Araştırmadan elde edilen bulgulara dayalı olarak akreditasyon ekibine, görüşme soruları ve ortamına ilişkin çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Akreditasyon, öğretmen eğitimi, sosyal bilgiler eğitimi

Kaynakça

• Ada, S. ve Baysal, Z. N. (2013). Pedagojik-androgojik formasyon ve Türkiye’de öğretmen yetiştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Adıgüzel, A. (2008). Eğitim fakültelerinde öğretmen eğitimi program standartlarının gerçekleşme düzeyi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• Adıgüzel, A. ve Sağlam, M. (2009). Öğretmen eğitiminde program standartları ve akreditasyon. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 83-104.
• Akçamete, G. (2007). Çeşitli ülkelerde akreditasyon. Eğitim bilimleri bakış açısıyla eğitim fakülteleri ve akreditasyon çalıştayı. Ankara: AÜ. Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Aktan, C. C. ve Gencel, U. (2010). Yükseköğretimde akreditasyon. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 137-146.
• Aküzüm, C. ve Saraçoğlu, M. (2018). Akreditasyon sürecine hazır olma durumu: eğitim fakültesi üzerinebir uygulama. International Social Sciences Studies Journal, 4(26), 5772-5784.
• Arslan, B. (2008). Öğretmen eğitiminde akreditasyon ve Türkiye için bir model önerisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Ataman, O. ve Adıgüzel, A. (2019). Türkiye ve Avustralya öğretmen yetiştirme sistemleri ve akreditasyon modellerinin karşılaştırmalı incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 12(2), 678-700.
• Bakioğlu, A. ve Durmaz, B. (2017). Hindistan, Avustralya, Amerika, Türkiye’de eğitimde akreditasyon kuruluşları. A. Bakioğlu (Ed.), Karşılaştırmalı eğitim, politikalar, göstergeler, bağlamlar (ss.181-207). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Can, A. (2005). İngilizce öğretmeni yetiştirme programının kazandırdığı konu alanı öğretmen yeterliklerinin standartlara göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Çakıl, R. Z. (2006). Eğitimde toplam kalite yönetimi - İstanbul ilçe milli eğitim müdürlerinin eğitimde kaliteyialgılayış düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Dağdelen, O. (2017). Toplam kalite yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Doğan, İ. (1999). Eğitimde kalite ve akreditasyon sorunu: eğitim fakülteleri üzerine bir deneme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(20), 503-519. EPDAD, 2020. Öğretmen eğitiminde program değerlendirme ve akreditasyon. 10.01.2020 tarihinde www.epdad.org adresinden erişildi.
• Erkuş, L. (2009). Eğitim fakültelerinin akreditasyon sürecine hazır olma durumuna ilişkin öğretim elemanlarının görüşlerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale, Türkiye.
• Erkuş, L. ve Özdemir, S. (2010). Eğitim fakültelerinin akreditasyon sürecine hazır olma durumuna ilişkin öğretim elemanlarının görüşlerinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(3), 118-133.
• Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erişen, Y. (2001). Öğretmen yetiştirme programlarına ilişkin kalite standartlarının belirlenmesi ve fakültelerin standartlara uygunluğunun değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Göngör, A. (2019). Eğitimde kalite ve akreditasyon. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Grossman, G., Sands, M. K. ve Brittingham, B. (2010). Teacher education accreditation in Turkey: The creation of a culture of quality.  International Journal of Educational Development, 30(1), 102-109.
• Harman, G. S. ve Meek, V. L. (2000). Repositioning quality assurance and accreditation in Australian higher education. Australia : Higher Education Division, Department of Education, Training and Youth Affairs.
• Hasbun, T. C. ve Rudolph, A. (2016). Navigating the waters of accreditation: best practices, challenges, and lessons learned from one ınstitution. Sage Open, 6, 2.
• Hesapçıoğlu, M., Bakioğlu, A. ve Baltacı, R. (2001). Öğretmen eğitiminde sorumluluk ve akreditasyon. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 143–160.
• Karslı M. D. ve Güven, S. (2011). Öğretmen yetiştirme politikaları. S. A. Kilimci (Ed.), Türkiye’de öğretmen yetiştirme (ss.53-83). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Karslı M. D. (2012). Eğitim biliminin iki temel kavramı. M. D. Karslı (Ed.), Eğitim bilimine giriş (ss.1-28). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kavak, Y. (2007). Çeşitli ülkelerde akreditasyon. Eğitim bilimleri bakış açısıyla eğitim fakülteleri ve akreditasyon çalıştayı. Ankara: AÜ. Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Kavak, Y. (1999). Öğretmen eğitiminde yeni bir yaklaşıma doğru: Standartlar ve akreditasyon. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 19, 313– 324.
• Kaya, M. (2017) . Çeşitli ülkelerin öğretmen eğitiminde kalite güvencesi kurumları ve Türkiye için öneriler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(39), 411-418.
• Kayan, M. F. ve Adıgüzel, A. (2017). Türkiye’de öğretmen eğitimi program standartları ve akretidasyonuna ilişkin ulusal düzeyde yapılan çalışma sonuçlarının incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 62, 85-102.
• Kilimci, S. (2006). Almanya, Fransa, İngiltere ve Türkiye’de sınıf öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye.
• Köse, M. ve Demir, E. (2014). Öğretmenlerin rol modelliği hakkında öğrenci görüşleri. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 4(1), 08-18. Küçük, O. (2016). Toplam kalite yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Memduhoğlu, H. B., Uçar, R. ve Uçar, İ. H. (2017). Örnek uygulamalarla eğitimde yaratıcılık yaratıcı okul yaratıcı öğretmen. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev.) Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Meraler, S. ve Adıgüzel, A. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin yükseköğretimde kaliteye ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 123-144.
• Özçelik, C. ve Sağlam, D. (2017). Öğretmen adaylarının ilköğretim matematik öğretmenliği programının akreditasyonuna ilişkin görüşleri. Uluslararası Öğretmen Eğitimi ve Akreditasyon Kongresi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi-Marmara Üniversitesi.
• Özçiçek, Yunus ve Karaca, Arzu. (2019). Yükseköğretim kurumlarında kalite ve akreditasyon: mühendislik eğitim programlarının değerlendirilmesi. Fırat Üniversitesi İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(1), 114-149.
• Parri, J. (2006). Quality in higher education. Vadyba / Journal of Management, 2(11), 107-111.
• Seggie, F. N. ve Bayyurt, Y. (2015). Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Semerci, Ç. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının programlarının akreditasyonuna ilişkin görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-5.
• Senol, S., Ardahan S. S., Kekeç, B., Orhan, A. ve Sevinç, L. (2018). Öğrencilerin hemşirelik eğitiminde akreditasyon konusundaki görüşleri. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 34(3), 1-13.
• Şimşek, H. (2018). Toplam kalite yönetimi: Kuram, ilkeler ve uygulamalar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şişman, M. (2009). Öğretmen yeterlilikleri: modern bir söylem ve retorik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 63-82.
• Taş, A. M. (2004). Sosyal bilgiler öğretmenliği eğitimi program standartlarının belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 28-54.
• Turan, E. Z. (2013). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen yetiştirme programlarına ilişkin kalite standartlarının belirlenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
• Türk Dil Kurumu (2020). Güncel Türkçe Sözlük. 01.12.2020 tarihinde http://www.tdk gov adresinden erişildi.
• Ulmer, P. G. (2015). Accreditation outcome scores: teacher attitudes toward the accreditation process and professional development (Unpublished doctoral dissertation). Northcentral University, California, USA.
• Uzuner, Y. (2005). Özel eğitimden örneklerle eylem araştırmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6(2), 1-12.
• Ünal, F., Semerci, N., ve Semerci, Ç. (2017). Öğretmen adaylarının programların akreditasyonuna ilişkin algıları. Uluslararası Öğretmen Eğitimi ve Akreditasyon Kongresi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi.
• Yanpar Yelken, T., Çelikkaleli, Ö., ve Çapri, B. (2007). Eğitim fakültesi kalite standartlarının belirlenmesine yönelik öğretmen adayı görüşleri (Mersin Üniversitesi örneği). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 191-215.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YÖK. (1999). Türkiye’de öğretmen eğitiminde akreditasyon ve standartlar. YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitim’i Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi. Ankara: YÖK Yayınları.
• YÖK, (2015). Yükseköğretim Kalite Güvencesi Yönetmeliği. Resmî Gazete, Sayı 29423, 23 Temmuz 2015. 08.12.2019 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/07/20150723-3.htm adresinden erişildi.
• Yılmaz, A. ve Aydın, S. (2020). Fen bilgisi öğretmen yetiştirme programlarının içeriğine ve öğrenci kabulüne yönelik kalite standartlarının belirlenmesi: ölçek geliştirme ve uygulama çalışması. Online Fen Eğitimi Dergisi, 4(1), 44-65.