Ortak Bilgi Yapılandırma Modeline Dayalı Fen Öğretiminin Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Sosyobilimsel Konular Hakkındaki Görüşlerine Yansımasının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 2, 1051 - 1070, 31.08.2020

İlke Yıldırım Hasan Bakırcı

https://doi.org/10.17679/inuefd.735702

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı, Ortak Bilgi Yapılandırma Modeli (OBYM)’ne dayalı fen öğretiminin sekizinci sınıf öğrencilerinin sosyobilmsel konular hakkındaki görüşlerine yansımasını incelemektir. Bu araştırmada, nitel araştırma yaklaşımlarından özel durum yöntemi kullanılmıştır. Araştırma, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında ortaokul sekizinci sınıfta öğrenim gören 25 öğrenci ile yürütülmüştür. Çalışma grubu içinde belli kriterlere göre seçilen altı öğrenci ile uygulama öncesi ve sonrasında görüşmeler yapılmıştır. Araştırmada veriler, Sosyobilimsel Konular İle İlgili Yarı Yapılandırılmış Mülakat (SOBMÜ) formu ile toplanmıştır. Betimsel ve içerik analiz yöntemi kullanılarak veriler analiz edilmiştir. Uygulama öncesinde öğrencilerin antibiyotik kullanımı, grip aşıları, zayıflama hapları, aile planlaması ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) konusunda yeterli düzeyde bilimsel bilgiye sahip olmadıkları tespit edilmiştir. Uygulamadan sonra öğrencilerin sosyobilmsel konularda bilimsel açıklamalar yaptığı görülmüştür. Öğrenciler uygulama öncesinde zayıflama haplarını kullanarak zayıflayacakları yönünde görüş beyan ederken, uygulamadan sonra zayıflama haplarını kullanmayacakları ifade etmişlerdir. Öğrenciler, uzmanların önerdiği doğal yollarla zayıflamanın sağlık açısından daha uygun olduğunu belirtmişlerdir. OBYM’ ye dayalı fen öğretiminin sosyobilmsel konular üzerinde etkisinin daha net olarak görülebilmesi için farklı öğretim kademelerinde öğrenim gören öğrenciler ile nicel temelli çalışmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ortak bilgi yapılandırma modeli, sosyobilimsel konular, sekizinci sınıf öğrencileri

Kaynakça

• Akgün, A., Duruk, Ü. ve Gülmez-Güngörmez, H. (2016). Altıncı sınıf öğrencilerinin ortak bilgi yapılandırma modeline ilişkin görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 184-203.
• Bakırcı H. ve Çepni, S. (2014). Fen bilimleri dersi öğretim programı temelinde ortak bilgi yapılandırma modelinin irdelenmesi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(2), 83-94.
• Bakırcı, H. (2014). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı öğretim materyali tasarlama, uygulama ve modelin etkililiğini değerlendirme çalışması: Işık ve ses ünitesi örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Bakırcı, H. ve Çepni, S. (2016). Ortak bilgi yapılandırma modelinin ortaokul altıncı sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine etkisi: Işık ve ses ünitesi örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 185-202.
• Bakırcı, H. ve Çiçek, S. (2017). Ortak bilgi yapılandırma modeline göre tasarlanan öğrenme ortamının 5. sınıf öğrencilerinin bilimin doğası üzerine etkisi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 4(15), 1960-1974.
• Bakırcı, H. ve Yıldırım, İ. (2017). Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin sera etkisi konusunda öğrencilerin kavramsal anlamalarına ve bilginin kalıcılığına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 45-63.
• Bakırcı, H., Artun, H., Şahin, S. ve Sağdıç, M. (2018). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı fen öğretimi aracılığıyla yedinci sınıf öğrencilerinin sosyobilimsel konular hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 207-237.
• Bakırcı, H., Artun, H., Şahin, S. ve Sağdıç, M. (2018). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı fen öğretimi aracılığıyla yedinci sınıf öğrencilerinin sosyobilmsel konular hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 207-237.
• Bakırcı, H., Çalık, M. ve Çepni, S. (2017). The effect of the common knowledge construction model oriented education on sixth grade students’ views on the nature of science. Journal of Baltic Science Education, 16(1), 43-55.
• Bakırcı, H., Çepni, S. ve Yıldız, M. (2015). Ortak bilgi yapılandırma modelinin altıncı sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına etkisi: Işık ve ses ünitesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 182-204.
• Bakırcı, H., Kahraman, F. ve Artun, H. (2020). Ortak bilgi yapılandırma modelinin biyoçeşitlilik konusunda beşinci sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Fen, Matematik, Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 3(1), 51-64.
• Batı, K. ve Çalışkan, İ. Ö. (2012, Haziran). Köy okulu öğrencilerinin bilgi ve algılarını belirleyen faktörlerin belirlenmesi üzerine nitel bir araştırma: Domuz gribi örneği. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. 27-30 Haziran, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Berkant, H. G. (2002, Eylül) Ortaöğretim biyoloji derslerinin biyolojik nedenselliğe dayalı olarak işlenmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül, ODTÜ, Ankara.
• Biernacka, B. (2006). Developing scientific literacy of grade five students: A teacher researcher collaborative effort (Unpublished doctoral dissertation). University of Manitoba: Canada.
• Bohn, T. (2014). Magic Bullet. http://www.behance.net/gallery/16042051/Magic-Bullet, adresinde 05.01.2017 tarihinde erişildi.
• Creswell, J. (2012). Educational research. Boston: Pearson Education.
• Çabuk, B. ve Yeni, E.(2016). Okul öncesi eğitimde yeni bir teknik: Münazara. Kastamonu Eğitim Dergisi. 24(5), 2439-2456.
• Çakmak, A. ve Ertem, M. (2005). Aile planlaması eğitimi için önemli bir fırsat: Bir çocuk hastanesine yatan hastaların anneleri. Dicle Tıp Dergisi, 32(4),190-195.
• Çelik, H., Pektaş, H. M., & Karamustafaoğlu, O. (2018). Science teaching laboratory applications: Common knowledge construction, learning cycle models and STEM approach. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 9(3), 11-29.
• Dawson, V. M. & Venville, G. (2010). Teaching strategies for developing students’ argumentation skills about socioscientific issues in high school genetics. Research in Science Education, 40, 133-148.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (1994). The research process. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), Handbook of qualitative research, 45-81. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Doğan, S., Kıvrak, E. ve Baran, Ş. (2004). Lise öğrencilerinin biyoloji derslerinde edindikleri bilgileri günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyleri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 57-63.
• Ebenezer, J. V., & Connor, S. (1998). Learning to teach science: A model for the 21 century. Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall, Simon and Schuster/A Viacom Company.
• Ebenezer, J. V., & Puvirajah, A. (2005). WebCT dialogues on particle theory of matter: Presumptive reasoning schemes. Educational research and evaluation: An International Journal on Theory and Practice, 11, 561-589.
• Ebenezer, J., Chacko, S., & Immanuel, N. (2004). Common knowledge construction model for teaching and learning science: Application in the Indian context. In An international conference to review research on Science, Technology and Mathematics Education International Centre (epiSTEME-1), Dona Paula, Goa, India.
• Ebenezer, J., Chacko, S., Kaya, O.N., Koya, S. K., & Ebenezer, D. L. (2010). The effects of common knowledge construction model sequence of lessons on science achievement and relational conceptual change. Journal of Research in Science Teaching, 47(1), 25–46.
• Enginar, İ., Saka, A. ve Sesli, E. (2002) Lise iki öğrencilerinin biyoloji derslerinde kazandıkları bilgileri güncel olaylarla ilişkilendirebilme düzeyleri. V. Ulusal Fen Bilimler ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül 2002. ODTÜ, Ankara.
• Evren, A. ve Kaptan, F. (2014, Haziran). Fen eğitiminde sosyobilmsel durum temelli öğretim ve önemi. EAB 2014 VI. Uluslararası Eğitim Araştırmaları, 5-8 Haziran, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Facione, P. (2007). Critical thinking: What it is and why it counts. In insight assessment. Millbrae: The California Academic Press.
• Fowler, S. R., Zeidler, D. L., & Sadler, T. D. (2009). Moral sensitivity in the context of socio-scientific issues in high school science students. International Journal of Science Education, 31(2), 279–296.
• Gökçay, G. (2016). İlköğretim öğrencilerinin gribe yönelik bilgileri ve öğrencilerin grip aşısı yaptırma durumlarını etkileyen faktörlerin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kafkas Üniversitesi, Kars, Türkiye.
• Karabulut-Özsoy, Ö. (2003). Aile planlaması konusunda üniversite öğrencilerinin akran eğitimi etkinliklerinin değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
• Kardaş, N. (2013). Fen eğitiminde argümantasyon odaklı öğretimin öğrencilerin karar verme ve problem çözme becerilerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• Khishfe, R. (2013). Transfer of nature of science understandings into similar contexts: Promises and possibilities of an explicit reflective approach. International Journal of Science Education, 35(17), 2928-2953.
• Knight, A. M. & McNeill, K. L. (2012, March). Comparing students’ written and verbal scientific arguments. National Association for Research in Science Teaching. 25-28, March, Indianapolis, IN.
• Kutluca, A. Y. (2012). Fen ve Teknoloji öğretmen adaylarının klonlamaya ilişkin bilimsel ve sosyobilmsel argümantasyon kalitelerinin alan bilgisi yönünden incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Basım Evi.
• Oliveira, A. W., Akerson, V. L. & Oldfield. M. (2012). Environmental argumentation as sociocultural activity. Journal of Research in Science Teaching, 49(7), 869-897.
• Öztürk, N. & Eş, H. (2017, Octaber). Fen bilimleri öğretmen adaylarının bazı sosyobilmsel konulara yaklaşımları ve gerekçeleri. 2. International Academic Research Congress.18-21 October. Antalya.
• Proulx, G. (2004). Integrating scientific method & critical thinking in classroom debates on environmental issues. The American Biology Teacher, 66(1), 26-33.
• Ratcliffe, M., & Grace, M. (2003). Science education for citizenship: Teaching socio-scientific issues. McGraw-Hill Education (UK).
• Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2004). The morality of socioscientific issues: construal and resolution of genetic engineering dilemmas. International Journal of Science Education, 88, 4-27.
• Sadler, T. D., Amirshokoohi, A., Kazempour, M., & Allspaw, K. M. (2006). Socioscience and ethics in science classrooms: Teacher perspectives and strategies. Journal of Research in Science Teaching, 43(4), 353-376.
• Tezel, Ö. ve Günister B. (2018). Sosyobilmsel konu temelli fen öğretimi üzerine Türkiye’de yapılan çalışmalardan bir derleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 3(1), 42-60.
• Topaloğlu-Yavuz, M. ve Kıyıcı-Balkan, F. (2018). Okul dışı öğrenme ortamlarında yürütülen etkinliklerin öğrencilerin sosyobilmsel konulara ilişkin görüşlerine etkisi: Organ bağışı ve GDO. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 36-50.
• Topçu, M. S. ve Atabey, N. (2017). Sosyobilmsel konu içerikli alan gezilerinin ilköğretim öğrencilerinin argümantasyon nitelikleri üzerine etkisi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1),68-84.
• Topçu, M. S., Muğaoğlu, E. Z. ve Güven, D. (2014). Fen eğitiminde sosyobilmsel konular: Türkiye örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(6),1-22.
• Topçu, M. S., Sadler, T. D. ve Tüzün-Yılmaz, Ö. (2010). Preservice science teachers’ informal reasoning about socioscientific issues: the influence of issue context. International Journal of Science Education, 32(18), 2475- 2495.
• Topcu, M. S. (2010). Development of attitudes towards socio-scientific issues scale for undergraduate students. Evaluation and Research in Education, 23 (1), 51-67.
• Wood, L. C. (2012). Conceptual change and science achievement related to a lesson sequence on acids and bases among African American alternative high school students: A teacher’s practical arguments and the voice of the other (Unpublished doctoral dissertation). Wayne State University, Canada.
• Yahaya, J. M., Zain, A. M. N. & Karpudewan, M. (2012). Understanding socioscientific issues in a low literate society for the achievement of the millennium development goals. World Academy of Science, Engineering and Technology. 72, 123-126.
• Yapıcıoğlu-Evren, A. ve Kaptan, F. (2017). Sosyobilmsel konu temelli öğretim yaklaşımı uygulamalarının etkililiğine yönelik bir karma yöntem çalışması. Eğitim ve Bilim, 42(192), 113-137.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 8. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yiğit N., Devecioğlu, Y. ve Ayvacı, H. Ş. (2002, Eylül). İlköğretim fen bilgisi öğrencilerinin fen kavramlarını günlük yaşamdaki olgu ve olaylarla ilişkilendirme düzeyleri. V. Ulusal Fen Bilimler ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül, ODTÜ, Ankara.
• Zeidler, D. L., Walker, K. A., Ackett, W. A., & Simmons, M. L. (2002). Tangled up in views: Beliefs in the nature of science and responses to socioscientific dilemmas. Science Education, 86(3), 343-367.
• Zeidler, D. L., & Keefer, M. (2003). The role of moral reasoning and the status of socio-scientific issues in science education. In the role of moral reasoning on socio-scientific issues and discourse in science education (pp. 7-38). Springer Netherlands.
• Zeidler, D. L., Sadler, T. D., Simmons, M. L., & Howes, E. V. (2005). Beyond STS: A research-based framework for socio-scientific issues education. Science Education, 89(3), 357-377.
• Zohar, A. & Nemet, F. (2002). Fostering students' knowledge and argumentation skills through dilemmas in human genetics. Journal of Research in Science Teaching, 39(1), 35–62.