Yenilenebilir Enerji Konusunda Bilişsel Yapının Kelime İlişkilendirme Testi İle Belirlenmesi: Mersin İli Örneği

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 3, 1320 - 1338, 31.12.2020

Özge Gül Özyurt Feride Ercan Yalman

https://doi.org/10.17679/inuefd.780413

Cited By: 6

Öz

Bu çalışmada 6. sınıf öğrencilerinin yenilenebilir enerji konusundaki bilişsel yapılarını incelemek hedeflenmiştir. Bu amaçla kesitsel tarama modeline göre çalışma tasarlanmıştır. Mersin il merkezinde 6. sınıf düzeyinde öğrenim gören 366 öğrenci çalışmada yer almıştır ve yenilenebilir enerji konusunda hazırlanan kelime ilişkilendirme testi veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Kelime ilişkilendirme testinde, yenilenebilir enerji, güneş enerjisi, hidroelektrik enerji, jeotermal enerji, biyokütle enerjisi ve rüzgâr enerjisi gibi öğretim programında geçen kavramlar anahtar kelime olarak kullanılmıştır. Veri analizinde öğrencilerin hangi kelime veya kavramları kaçar kez tekrar ettiklerini belirlemek üzere ayrıntılı frekans tabloları hazırlanarak kesme noktaları belirlenmiştir. Anahtar kelimeler aracılığı ile yapılan çağrışımlar nicelik olarak ele alındığında öğrencilerin güneş ve rüzgâr kavramlarına yönelik daha çok ilişkilendirme yaptığı görülmüştür. Hidroelektrik, jeotermal, biyokütle gibi anahtar kelimeler üzerinden yapılan çağrışımların daha az sayıda olduğu söylenebilir. Kavram ağının oluşturulması sürecinde ise anahtar kelimeler arasındaki ilişkilerin hem niceliği hem de niteliği ortaya çıkartılmıştır. Araştırma sonucunda, öğrencilerin “biyokütle” ve “hidroelektrik” anahtar kavramlarını yenilenebilir enerjiyle ilişkilendirmede güçlük yaşadığı tespit edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin “biyokütle enerjisi” kavramına dair düşük düzeyde bilgilerinin olduğu ve söz konusu kavramın diğer kavramlarla ilişkilendirilemediği sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonucun fen bilimleri öğretim programındaki ilgili kazanım sayısının ve ders saatinin yetersiz olması ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu bağlamda öğrencilerin yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik bilgilerini artırabilmek için kazanım sayısının ve kazanıma ayrılabilecek sürenin arttırılması önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Yenilenebilir Enerji Kaynakları, Kelime İlişkilendirme Testi,, Bilişsel Yapı

Kaynakça

• Akgün, G., Bayındır, H., Aydın, H. ve Düz, Z. (2009). Hayvansal yağlardan biodizel üretimi ve teknik değerlerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. V. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, Diyarbakır.
• Alkan, M. A. (2009). Türkiye’deki yenilenebilir enerji kaynaklarının eğitimi ve öğretimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Aslan, N. ve Yamak, T. (2006). Türkiye’nin enerji sorununun alternatif enerji kaynakları açısından değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 21(1), 53-76.
• Atabek Yiğit, E. (2016). Investigating cognitive structures in some basic chemistry concepts via word association test. Elementary Education Online, 15(4), 1385-1398.
• Aydın, M. ve Ürey, M. (2014). İlköğretim fen ve teknoloji dersi programında yer alan çevre konularına yönelik bir program analizi. Kafkas Üniversitesi, E – Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 37-50.
• Bahar, M., & Hansell, M. H. (2000). The relationship between some psychological factors and their effect on the performance of grid questions and word association tests, educational psychology: An International Journal of Experimenta l Educational Psychology, 20(3), 349-364, http://dx.doi.org/10.1080/713663739
• Bahar, M., Johnstone, A. H. ve Sutcliffe, R. G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33, 134-141.
• Bahar, M. ve Özatlı, N. S. (2003). Kelime iletişim test yöntemi ile lise 1. sınıf öğrencilerinin canlıların temel bileşenleri konusundaki bilişsel yapılarının araştırılması. BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 75-85.
• Balbağ, N.L. ve Balbağ, M. Z. (2019). Sınıf ve Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(Özel sayı), http://dx.doi.org/1209-1222. 10.17494/ogusbd.555443
• Bayraktar, Y. ve Kaya, H. İ. (2016). Yenilenebilir enerji politikaları ve rüzgâr enerjisi açısından bir karşılaştırma: Çin, Almanya ve Türkiye örneği. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(4), 1-18.
• Benzer, E., Karadeniz Bayrak, K. B., Dilek Eren, C. ve Gürdal, A. (2014). İlköğretim öğrencilerinin enerji ve enerji kaynaklarıyla ilgili bilgi ve görüşleri: eski ve yeni öğretim programlarının karşılaştırılmasıyla. The Journal of Academic Social Science Studies, 25(1), 285-298.
• Bilen, K., Özel, M. ve Sürücü, A. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye yönelik tutumları, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(36), 101-112.
• Bozyiğit, R. ve Kaya, B. (2017). Coğrafya öğretmen adaylarının doğal afetlerle ilgili bazı kavramlar hakkındaki bilişsel yapılarının belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 35, 55-67.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Örnekleme Yöntemleri, Balıkesir Üniversitesi Ders Notları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E, Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (11.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çardak, O. (2009). The determination of the knowledge level of science students on energy flow through a word association test. Energy Education Science and Technology Part B: Social and Educational Studies, 1(3), 139-155
• Çelikler, D., Aksan, Z. ve Yılmaz, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin yenilenebilir enerji kaynakları konusundaki farkındalıkları, International EJER Congress 2017 Bildiri Kitabı.
• Çelikler, D. ve Kara, F. (2011). İlköğretim matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji konusundaki farkındalıkları, International conference on new trends in education and their implications, 27-29 Nisan 2011, Antalya.
• Derman, A. ve Eilks, I. (2016). Using a word association test for the assessment of high school students' cognitive structures on dissolution. Chemistry Education Research and Practice, 17, 902- 913.
• Doğan, M. (2011). Enerji kullanımın coğrafi çevre üzerindeki etkileri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, İstanbul.
• Doğru, M. ve Çelik, M. (2019). Analysis of preservice science and classroom teachers' attitudes and opinions concerning renewable energy sources in terms of various variables. Internatıonal Journal Of Renewable Energy Research, 9(4), 1761-1771.
• Dönmez Usta, N, Karslı, F. ve Durukan, Ü. (2016). Bilgisayar destekli öğretim materyalinin öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji ve kaynaklarını öğrenmelerine etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 196-210.
• Elmas, Ö.G. (2018). 6. Sınıf öğrencilerinin “yenilenebilir enerji” konusundaki bilişsel yapılarının incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Ercan, F., Taşdere, A. ve Ercan, N. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), 136-154.
• Eren, F. (2012). İlköğretim öğrencilerinin bilişim teknolojileri algılarının kelime ilişkilendirme testi kullanılarak incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eryılmaz Muştu, Ö. ve Özkan, E.B. (2019). Determining the pre-service teachers’ perceptions of atom and atomic structure through word association test, Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 20(1).
• Geçgel, G. ve Şekerci, A. R. (2018). Bazı kimya konularındaki alternatif kavramların tanılayıcı dallanmış ağaç tekniği kullanarak belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 1-18. http://dx.doi.org/10.17860/mersinefd.290254
• Genç, M. Akıllı, M. (2019). The correlation between renewable energy knowledge and attitude: a structural equation model with future’s educators. Journal of Baltic Science Education, 18(6), 866-879. doi:1033225/jbse/19.18.866
• Gökbaş, H. (2016). Matematik Öğretmen Adaylarının Fonksiyon, Bağıntı Ve İşlem İle İlgili Kavramsal Yapılarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Güneş, H. ve Gözüm, A. İ. C. (2013). İlköğretimde işlenen ekoloji konusunun 10. sınıf öğrencilerinin ekosistem ekolojisi konusundaki hazırbulunuşluk düzeyleri üzerindeki etkisinin saptanmasında kelime ilişkilendirmenin kullanılması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 252-264.
• Güneş, T., Alat, K. ve Gözüm, A. İ. C. (2013). Fen öğretmeni Adaylarına Yönelik Yenilenebilir Enerji Kaynakları Tutum Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, 3(2), 269-289.
• Güven, G., & Sülün, Y. (2017). Pre-service teachers’ knowledge and awareness about renewable energy. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 80, 663-668.
• Horwich, G. (2018). Energy Policy , Oil Markets, and Middle East War: Did We Learn the Lessons of the 1970s? İn İnternational Issues in Energy Policy, Development, and Economics. Edts: James P. Dorian ve Fereidun Fesharaki, Roudledge Publishing. New York.
• Işıklı, M., Taşdere, A. ve Göz, N. L. (2011). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla öğretmen adaylarının Atatürk ilkelerine yönelik bilişsel yapılarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 50-72.
• Jho, H., Yoon, H.G. ve Kim, M. (2013). The relationship of science knowledge, attitude and decision making on socio-scientific ıssues: The case study of students’ debates on a nuclear power plant in Korea. Science & Education, 23, 1131-1151.
• Ji, Q. ve Zhang, D. (2019). How much does financial development contribute to renewable energy growth and upgrading of energy structure in China?. Energy Policy, 128, 114-124. http://dx.doi.org/10.1016/j.enpol.2018.12.047.
• Karabulut, A., Gedik, E., Keçebaş, A., & Alkan, M. A. (2011). An investigation on renewable energy education at the university level in Turkey. Renewable Energy, 36(4), 1293-1297.
• Karakaya Cırıt, D. (2017). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına İlişkin Bilgileri, Turkish Journal of Educational Studies, 4(3), 21-43.
• Karatekin, K. ve Elvan, Ö. (2016). 8. sınıf öğrencilerinin demokrasi kavramına ilişkin bilişsel yapıları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(11), 1405-1431.
• Kaya, M. F. ve Taşdere, A. (2016). İlkokul Türkçe eğitimi için alternatif bir ölçme değerlendirme tekniği: kelime ilişkilendirme testi (kit). Electronic Turkish Studies, 11(9), 803-820.
• Keser, O. F., Özmen, H. ve Akdeniz, F. (2003). Energy, environment, and education relationship, in developing countries’ policies: a case study for turkey”, Energy Sources, 25(2), 123-133.
• Koç, E. ve Şenel, M. C. (2013). Dünyada ve Türkiye’de enerji durumu-genel değerlendirme. Mühendis ve Makina, 54(639), 32-44.
• Kostova, Z. ve Radoynovska, B. (2010). Motivating students’ learning using word association test and concept maps. Bulgarian Journal of Science and Education Policy, 4(1), 62-98.
• Kurt, Y. Ü. (2013). Lise öğrencilerinin çevre sorunları konusundaki bilişsel yapılarının ve alternatif kavramlarının belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Liarakou, G., Gavrilakis, C. ve Flouri, E. (2009). Secondary school teachers’ knowledge and attitudes towards renewable energy sources, Journal Of Science Education And Technology, 18(2), 120-129.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
• Mutlu, O. (2016). Fen dersleri (fizik, kimya ve biyoloji) öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji farkındalık düzeylerinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Özatlı, N. S. (2006). Öğrencilerin biyoloji derslerinde zor olarak algıladıkları konuların tespiti ve boşaltım sistemi konusundaki bilişsel yapılarının yeni teknikler ile ortaya konması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Özatlı, N. S. ve Bahar, M. (2010). Öğrencilerin boşaltım sistemi konusundaki bilişsel yapılarının yeni teknikler ile ortaya konması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(2), 9-26.
• Polat, G. (2013). 9. sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme test tekniği ile tespiti. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 7(1) 97-120.
• Rizaki, A., & Kokkotas, P. (2013). The use of history and philosophy of science as a core for a socioconstructivist teaching approach of the concept of energy in primary education. Science & Education, 22(5), 1141-1165.
• Sikumbang, D., Rakhmawati, I. ve Suwandi, T. (2019). Investigating the Cognitive Structure of Biology Preservice Teacher about Central Dogma of Molecular Biology Through Word Association Test. Journal of Physics: Conference Series, 1155, 1-9. http://dx.doi.org/10.1088/1742-6596/1155/1/012047
• Şahin, Ç. ve Çepni, S. (2012). 5E Öğretim modeline dayalı öğretimin öğrencilerin gaz basıncı ile ilgili kavramsal anlamalarına etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(1), 220-264.
• Tiftikçi, H. İ. (2014). Farklı bölümlerde öğrenim görmekte olan son sınıf üniversite öğrencilerinin yenilenebilir enerji kaynakları hakkındaki farkındalıkları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tobin, R. G., Crissman, S., Doubler, S., Gallagher, H., Goldstein, G., Lacy, S., Rogers, G. B., Schwartz, J., & Wagoner, P. (2012). Teaching teachers about energy: Lessons from an inquiry-based workshop for K-8 teachers. Journal of science Education and Technology, 21(5), 631-639.
• Tongaç, E. (2006). Farklı öğretim yaklaşımlarının öğrencilerin fen bilgisi dersi dolaşım sistemi konusundaki bilişsel yapılarına etkilerinin araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Tortop, H. S. (2012). Awareness and misconceptions of high school students about renewable energy resources and applications: Turkey case. Energy Education Science and Technology Part B: Social and Educational Studies, 4(3): 1829-1840
• Uçak, N. Ö. ve Güzeldere, Ş. O. (2006). Bilişsel yapının ve işlemlerin bilgi arama davranışı üzerine etkisi, Türk Kütüphaneciliği, 20(1), 7-28.
• Yıldırım, T., Tanık Önal, N. ve Büyük, U. (2019). Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına İlişkin Algılarının Bilim Karikatürleri Aracılığıyla İncelenmesi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 12(2), 242-268. http://dx.doi.org/10.30831/akukeg.412492
• Yürümezoğlu, K., Ayaz, S. ve Çökelez, A. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin enerji ve enerji ile ilgili kavramları algılamaları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(2), 52-73.
• Zyadin, A., Puhakka, A., Ahponen, P., Cronberg, T., & Pelkonen P. (2012). School students’ knowledge, perceptions, and attitudes toward renewable energy in Jordan. Renewable Energy, 45, 78-85.
• Zyadin, A., Puhakka, A., Ahponen, P., & Pelkonen, P. (2014). Secondary school teachers’ knowledge, perceptions, and attitudes toward renewable energy in Jordan. Renewable Energy, 62, 341–348.