DETERMINATION OF BUSINESSES’ ATTITUDES AND INTENTIONS TOWARDS E-COMMERCE SYSTEMS DURING THE COVID-19 PERIOD: THE EXAMPLE OF EDREMİT KÖRFEZİ

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 2, 180 - 195, 31.12.2024

Cem Baturay Tinaz , Mehmet Emin Akkılıç , Mehmet Selim Dikici

https://doi.org/10.18825/iremjournal.1537093

Öz

The main purpose of the research is to determine the effects of the quality, perceived ease of use and perceived benefits of various e-commerce systems on consumers' attitudes and purchase intentions during the Covid-19 pandemic. In this context, the technology acceptance model, which is used in many studies on the acceptance of information technologies by end consumers, was used. A literature review was conducted within the scope of the research, and a survey form was created in Google Forms by adapting the scales related to the research variables to the research. In the research, the necessary data were obtained by applying an online survey to 406 people who were selected by convenience sampling method and used e-commerce systems. The data were analyzed with SPSS 20 and AMOS 24 package programs. As a result, in line with similar studies, it was determined that the relationships between the variables of system quality, perceived benefit, perceived ease of use, attitude and intention were significant and positive. Based on these results, suggestions were presented to researchers and institutions for more effective and efficient use of e-commerce systems.

Anahtar Kelimeler

Covid 19, Technology Acceptance Model, Attitude, Intention

İŞLETMELERİN COVİD-19 SÜRECİNDE E-TİCARET SİSTEMLERİNE İLİŞKİN TUTUM VE NİYETLERİNİN TESPİTİ: EDREMİT KÖRFEZİ ÖRNEĞİ

Öz

Araştırmanın temel amacı, Covid-19 salgını döneminde çeşitli elektronik ticaret sistemlerinin kalitesinin, algılanan kullanım kolaylığının ve algılanan faydalarının, tüketicilerin tutum ve satın alma niyetleri üzerindeki etkisinin tespit edilmesidir. Bu bağlamda, bilgi teknolojilerinin nihai tüketicilerce kabul edilmesinde birçok çalışmada kullanılan teknoloji kabul modelinden faydalanılmıştır. Araştırma kapsamında literatür taraması yapılmış, araştırma değişkenlerine dair ölçekler araştırmaya uyarlanarak Google Formlar’da anket formu oluşturulmuştur. Araştırmada, kolayda örnekleme yöntemiyle seçilen ve e-ticaret sistemlerini kullanan 406 kişiye çevrimiçi anket uygulanarak gerekli veriler elde edilmiştir. Veriler, SPSS 20 ve AMOS 24 paket programları ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak ise, yapılan benzer çalışmalarla aynı doğrultuda olarak, sistem kalitesi, algılanan fayda, algılanan kullanım kolaylığı, tutum ve niyet değişkenleri arasındaki ilişkilerin anlamlı ve pozitif olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlardan hareketle, araştırmacı ve kurumlara e-ticaret sistemlerinin daha etkin ve verimli bir şekilde kullanılması maksadıyla öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Covid 19, Teknoloji Kabul Modeli, Tutum, Niyet

Kaynakça

• Abdullah, D., Jayaraman, K., Shariff, D.N., Bahari, K.A., &Nor, N.M. 2017. Theeffects of perceivedinteractivity, perceivedease of useandperceivedusefulness on online hotel bookingintention: aconceptualframework. International AcademicResearchJournal of SocialScience, 3(1): 16-23.
• Ajzen, I.1991.The theory of plannedbehavior. OrganizationBehaviorandHumanDecisionProcesses, 50(2): 179–211.
• Al-Adwan, A., Al-Adwan, A., &Smedley, J.2013. Exploringstudentsacceptanceof e-learningusingtechnologyacceptance model in jordanianuniversities.InternationalJournal of Educationand Development Using Information andCommunicationTechnology, 9(2): 4-18.
• Alpago, H, &Oduncu Alpago, D. 2020. Korona virüs ve sosyoekonomik sonuçlar. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (8): 99-114.
• Artuğer, S., Çetinsöz, B. C., & Kılıç, İ.2013. Theeffect of destinationimage on destinationloyalty: an application in alanya. EuropeanJournal of Business and Management, 5(13): 124-136.
• Chang, C.C.2013. Exploringthedeterminants of e-learningsystemscontinuanceintention in academiclibraries. Library Management, 34(1): 40-55.
• Davis, F.D. 1989. Perceivedusefulness, perceivedease of useanduseracceptance of technology. MIS Quarterly, 13(3): 319-340.
• Davis, F.D. 1993. User acceptance of informationtechnology: Systemcharacteristics, userperceptionsandbehavioralimpacts. International Journal of Man-Machine Studies, 38(3): 475-487.
• DeLone, W.H., &McLean, E.R. 2003. TheDeLoneandMcLeanmodel informationsystemssuccess: a ten-yearupdate. Journal of Management Information Systems, 19(4): 9-30.
• Doğan, M., Şen, R.,&Yılmaz, V. 2015. İnternet bankacılığına ilişkin davranışların planlanmış davranış teorisi ve teknoloji kabul modeli kullanılarak önerilen bir yapısal eşitlik modeliyle incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2): 1-22.
• Farahat, T. (2012). Applyingthetechnologyacceptance model toonlinelearning in theEgyptianuniversities. Procedia-SocialandBehavioralSciences, 64, 95-104.
• Fornell, C.,&Larcker, D.F.1981. Evaluatingstructuralequationmodelswithunobservablevariablesandmeasurementerror. Journal of Marketing Research, 18(1): 39-50.
• Guritno, S., &Siringoringo, H. 2013. Perceivedusefulness, ease of use, andattitudetowards online shoppingusefulnesstowards online airlinesticketpurchase. Procedia-SocialandBehavioralSciences, 81: 212-216.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., Anderson, R.E., &Tatham, R.L. 2014. Pearsonnewinternationaledition: Multivariate data analysis, seventhedition. PearsonEducation Limited Harlow, Essex.
• https://www.eticaret.gov.tr/istatistikler (Erişim Tarihi: 20.07.2021)
• https://www.ticimax.com/blog/corona-virusunun-e-ticarete-etkisi(Erişim Tarihi:08.05.2020).
• Hussein, Z. (2017). Leading to intention: The role of attitude in relationtotechnologyacceptance model in e-learning. ProcediaComputerScience, 105, 159-164.
• İslamoğlu, A.H., &Alnıaçık, Ü. 2016. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri(Spss uygulamalı). 5. Baskı. İstanbul: Beta Yayınları.
• Kalyoncuoğlu, S. 2018. Tüketicilerin online alışverişlerindeki sanal kart kullanımlarının teknoloji kabul modeli ile incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2):193-213.
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS Uygulamalı Nitel-Nicel-Karma Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kuan, H. H.,Bock, G. W., &Vathanophas, V. 2008. Comparingtheeffects of websitequality on customerinitialpurchaseandcontinuedpurchase at e-commercewebsites. Behaviourand Information Technology, 27(1), 3-16.
• Külter, B. (2009). Mağaza özellikleri ve tutumun, perakendeci markasına yönelik tutum ve tercih üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Niğde: Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lee, M.K., Cheung, C.M., &Chen, Z. 2005. Acceptance of internet-basedlearningmedium: The role of extrinsicandintrinsicmotivation. Information and Management, 42(8): 1095-1104.
• Oliver, R.L. 2010. Satisfaction: A behavioralperspective on theconsumer: A behavioralperspective on theconsumer (2nd ed.). Routledge.
• Özbek, V., Günalan, M., Koç, F.,& Şahin, N. 2015. TheEffects of Perceived Risk andCost on TechnologyAcceptance: A Study on Tourists’ Use of Online Booking. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 227-244.
• Özbek, V., Alnıaçık, Ü., Koç, F., Akkılıç, M.E., & Kaş, E. 2015. Kişilik Özelliklerinin Teknoloji Kabulü Üzerindeki Doğrudan ve Dolaylı Etkileri: Akıllı Telefon Teknolojileri Üzerine Bir Araştırma. International Review of Economicsand Management, 2(1), 36-57.
• Özbek, V., & Tahtacı, İ. (2022). Tüketicilerin Kombi Tercihlerini Etkileyen Faktörler: Teknoloji Kabul Modeli Çerçevesinde Bir Araştırma. Business andEconomicsResearchJournal, 13(1), 159-178.
• Özdemir, G. (2020). Covid-19 Process in theContext of Securitization.Uluslararası Sosyal Bilimlerde Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi, 4(4), 105-116.
• Özer, G., Özcan, M., &Aktaş, S. 2010. Muhasebecilerin bilgi teknolojisi kullanımının teknoloji kabul modeli (tkm) ile incelenmesi. Journal of Yasar University, 5(19):3278-3293.
• Park, S.Y. 2009. An analysis of thetechnologyacceptance model in understandinguniversitystudents' behavioralintentiontouse e-learning. Journal of EducationalTechnologyandSociety, 12(3):150-162.
• Ramayah, T., &Ignatius, J. 2005. Impact of perceivedusefulness, perceivedease of useandperceivedenjoyment on intentiontoshop online. ICFAI Journal of Systems Management (IJSM), 3(3): 36-51.
• Rogers E. 2003. Thediffusion of innovations. Fifth Edition. TheFreePress, New York.
• Saadé, R., &Bahli, B. 2005. Theimpact of cognitiveabsorption on perceivedusefulnessandperceivedease of use in on-linelearning: an extension of thetechnologyacceptance model. Information andManagement, 42(2): 317-327.
• Turan, A.H., &Özgen, F.B. 2009. Türkiye’de e-beyanname sisteminin benimsenmesi: geliştirilmiş teknoloji kabul modeli ile ampirik bir çalışma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(1): 134-147.
• Venkatesh, V., &Bala, H. 2008. Technologyacceptance model 3 and a researchagenda on ınterventions. DecisionSciences, 39(2): 273–315.
• Venkatesh, V., &Davis, F.D. 1996. A model of theantecedents of perceivedease of use: developmentand test. DecisionSciences, 27(3): 451-481.
• Venkatesh, V., &Davis, F.D. 2000. A theoreticalextension of thetechnologyacceptance model: fourlongitudinalfieldstudies. Management Science, 46(2): 186-204.
• Vijayasarathy, L.R. 2004. Predictingconsumerintentionstouse on-lineshopping:thecasefor an augmentedtechnologyacceptance model. Information andManagement, 41(6): 747-762.
• Wang, W.T., &Wang, C.C. 2009. An empiricalstudy of instructoradoption of web-basedlearningsystems. ComputersandEducation, 53(3): 761-774.
• World HealtOrganization (WHO), (2020a, Mayıs,10). “Coronavirus disease (COVID-19) Situation Report– 111.
• World HealtOrganization (WHO), (2020b, Mart,11). “Coronavirus disease 2019 (COVID19) Situation Report – 51.
• Yang, Z., Cai, S., Zhou, Z., &Zhou, N. 2005. Development andvalidation of an instrumenttomeasureuserperceived service quality of informationpresenting web portals. Information andManagement, 42(4): 575-589.