DİJİTAL ENFORMATİK VE BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ OKURYAZARLIĞI ÜZERİNE AMPRİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 20, 53 - 84, 31.12.2021

Zübeyde Saraçoğlu Çöklü , Nazife Güngör

Öz

İletişimin dijitalleşmesi ile birlikte bilgi işlem kavramı, bilişim sistemlerinin bütününü kapsayacak şekilde evrilmiştir. Günümüzde hemen hemen tüm kurum ve kuruluşlar bilişim teknolojilerinin bütün bileşenlerini içine alan otomasyon sürecine girmiş bulunmaktadırlar. Özellikle de medya kuruluşlarının yeni medyaya doğru evrilişi dikkat çekicidir. Yeni medya tamamen dijital (sayısal)bir alandır ve bilişim sistemlerinin en iyi tasarlanmış örneklerini vermektedir. Öyle ki neredeyse her bir medya üretiminin dijital versiyonu da mevcuttur. Bu nedenle medya kurumlarının dijital grupları, yeni medya gazetecilerinin teknoloji kullanımında oldukça yetkin olmalarının yanı sıra yazılım ve teknik ekiplerle anlaşabilecek düzeyde bilişim teknolojilerinin kavram ve çerçevesine hakim olmalarını talep etmektedir. Bu talep, söz konusu alanın aynı zamanda mesleki ve akademik bir uzmanlığa dönüşmesini zorunlu hale getirmektedir. Özellikle de iletişim eğitiminin önemli bir kesitini dijital teknoloji eğitimi oluşturmaktadır. Dijital teknolojileri yetkin kullanan ve bunun yanı sıra dijital teknoloji okuryazarlığı konusunda eğitim verebilecek ya da en azından toplumda duyarlılık oluşturabilecek kapasiteye sahip kişilerin yetiştirilmesi giderek çok daha elzem hale gelmektedir. Özellikle de iletişim fakülteleri bünyesindeki yeni medya bölümlerinin bu anlamda önemli bir işleve sahip oldukları ya da olmaları gerektiği söylenebilir. Nitekim yeni medya alanında eğitim veren söz konusu bölümler bir yandan medyanın dijital teknoloji temelli alanlarına medya profesyonelleri yetiştirirken, diğer yandan da genel olarak dijital teknoloji kullanım becerisi gelişkin ve de dijital teknoloji okuryazarlığında yetkin kişilerin yetişmesine olanak vermektedir. Bu çalışmada da söz konusu alanda lisans ve lisansüstü düzeyde öğrenim görmekte olan öğrencilerin, dijitalleşmenin önemli bir türevi olarak gelişen bilişim teknolojileri okuryazarlığına ilişkin farkındalık, duyarlılık ve ilgileri ölçülmeye çalışılmaktadır. Çalışmadan çıkacak bulgulardan hareketle özellikle de Türkiye’de bilişim alanı ile iletişim alanı arasındaki işbirliğinin ne durumda olduğuna, olası eksikliklerin giderilmesi için neler yapması gerektiğine ilişkin önerilerin geliştirilmesine çalışılmaktadır. Nitekim dijital çağın içerisinde bulunduğumuz günümüzde iletişim ve bilişim alanlarının işbirliğiyle ancak özellikle de iletişim alanında geleceğe uygun bir vizyon oluşturulabileceği düşüncesindeyiz. Bunun için de en azından bilişim teknolojileri okuryazarlığı konusunda yetkin iletişimcilerin yetiştirilmesi toplumda bu anlamda duyarlılık ve farkındalık oluşturmak açısından ciddi öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme, Yeni Medya, Bilişim Teknolojileri, Bilişim Teknolojileri Okuryazarlığı

DIGITAL INFORMATICS AND AN EMPIRICAL RESEARCH ON INFORMATION TECHNOLOGY LITERACY

Öz

Along with the digitalization of communication, the concept of data processing has evolved to cover the entire information system. Today, almost all institutions and organizations have entered into an automation process that includes all components of information technologies. The evolution of media organizations towards new media is particularly remarkable. New media is a purely digital field that constitutes the best-designed example of information systems to the extent that there is a digital version of almost every media production. Therefore, digital groups of media companies and new media journalists should be highly competent in the use of technology, in addition to mastering the concept and framework of information technologies at a level that enables them to interact with software and technical teams. Furthermore, the referred field is also required to evolve into professional and academic expertise. Thus, digital technology education constitutes an important part of communication education in particular. It is becoming increasingly essential to train people who use digital technologies competently and are capable of providing education in digital technology literacy, or at least generating awareness in society. It may be stated that the new media departments within communication faculties play or should play an important role in this sense. As a matter of fact, while training media professionals in the digital technology-based areas of media, the departments that provide training in the field of new media allow training of people who are generally proficient in the utilization of digital technology literacy and are competent in digital technology literacy. This study aims to measure the awareness, sensitivity,
and interest of the students receiving undergraduate or graduate education in this field in information technologies literacy which evolves as a key derivative of digitalization. Based onthe findings of the study,
it is intended to develop proposals on the state of cooperation between informatics and communication especially in Turkey, and what needs to be addressed to remedy potential deficiencies. Hence, we believe that a vision for the future may be created only through cooperation between communication and informatics in the current digital age, especially in the field of communication. Therefore, it is critically important to train communicators who are competent at least in information technology literacy for gaining sensitivity and raising awareness in the society in this sense.

Anahtar Kelimeler

Digitalization, information tecnologies, information technology literacy, new media

Kaynakça

• Ağyar, Z. (2015). Yapay sinir Ağlarının Kullanım Alanları ve Bir Uygulama. Mühendis ve Makina, 56(662), 22-23.
• Atabek, Ü. (2020). Tarihten Geleceğe İletişim Teknolojileri. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Atabek, Ü. (2021, 01 02). Atabek ile Görüşme; 02.01.2021. (Z. S. Çöklü, Röportaj Yapan)
• Binici, K., & Akkaya, M. A. (2018). Bilişim teknolojilerinin Bilgi Merkezlerine ve Hizmetlerine Etkileri. İstanbul Ünv. Bilgi ve Belge Araştırmaları Dergisi(10), 1-22.
• Çil, İ. (2010). İstanbul Üniversitesi. İstanbul Üniversitesi web sayfası: http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/endustrimuhlt_ue/kararanalizi.pdf adresinden alındı
• Duman, K. (2018). Arama Motorları ve İnternet Haberciliğine Etkileri: Türk İnternet Haber Medyası Örneği. Selçuk İletişim, 257-287.
• Ersöz, F. (2019). Veri Madenciliği Teknikleri ve Uygulamaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Güngör, N. (2018). İletişim Kuramlar Yaklaşımlar. Siyasal Kitabevi.
• Hobbs, R. (2006). Reconceptualizing Media Literacy for Digital Age, Digital Literacy for Learning. Dijital Çağda Medya Okuryazarlığını Yeniden Tanımlamak, 99-109. (F. Yıldız, Çev.)
• İnönü, N. (2010). İstanbul Üniversitesi. İstanbul Üniversitesi Web sayfası: https://cdn-acikogretim.istanbul.edu.tr/auzefcontent/19_20_Bahar/mantik_felsefesi/3/index.html adresinden alındı
• Jenkins, H. (2021, Ocak 07). Jenkins ile Görüşme; 07.01.2021. (Z. S. Çöklü, Röportaj Yapan)
• Mattelart, A. (2004). Bilgi Toplumunun Tarihi. (H. Y. Altınel, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Narin, B. (2017). Uzman Görüşleri Bağlamında Haber Üretiminde Otomatikleşme: Robot Gazetecilik. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi(27), 79-108.
• Proakis, J. &. (2010). İletişim Sistemlerinin Temelleri. (H. A. Yenice, Çev.) Ankara: Nobel Yayınları.
• Sanders, B. (2019). Öküzün A'sı. (Ş. Tahir, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Say, C. (2020). Yapay Zeka. İstanbul: 7 Renk Basım Yayın.
• Say, C. (2020). Yeni Dünya Yeni Ağ. İstanbul: Destek Yayınları.
• Tavukçuoğlu, C. (2010). Bilişim Terimler Sözlüğü. Ankara: Asil Yayın.
• Uçak, O. (2018). Aktör Ağ Kuramı Bağlamında Otomatik Gazetecilik ve Gelecekte Gaztecileri Bekleyen Sorunlar. O. Uçak (Dü.) içinde, Dijital Medya ve Gazetecilik (s. 291-314). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Uzbay, T. (2019). Cehalet Bilimi. İstanbul: Destek Yayınları.
• Uzbay, T. (2019). Görünmeyen Beyin. İstanbul: Destek Yayınları.