A Scale Development Study Regarding Environmental Awareness

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 14 - 26, 30.06.2018

Oğuz Çetin , Elvan Yalçınkaya

Öz

The purpose of this study is to develop a scale in order to determine
the environmental awareness of students. For this purpose, a 26-item trial form
created as a result of literature review and of the interviews conducted with
the students, and prepared in accordance with expert opinions in order to
ensure content validity was administered to a total of 292 students, 152 male
and 140 female, who attended different secondary schools, and the data obtained
were analysed. An exploratory factor analysis was performed on the data using
principal components analysis, and with these analyses, a scale consisting of
14 items with four dimensions (factors) including "The role of schools and
publications in environmental education", "Environmental
sensitivity", "The role of courses and teachers in environmental education"
and “Environment outside the school” was formed. The Cronbach's Alpha internal
consistency coefficient for the whole scale was
calculated as ,792. A valid and reliable measuring instrument was developed.

Anahtar Kelimeler

environmental awareness, environmental awareness scale, attitude

Çevresel Farkındalığına İlişkin Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğrencilerin çevresel
farkındalıklarının tespiti amacıyla bir ölçek geliştirmektir. Bu amaçla alan
yazın incelemesi ve öğrencilerle yapılan görüşmeler sonucunda hazırlanmış olan
ve kapsam geçerliğini sağlama adına uzman görüşleri çerçevesinde hazırlanmış
olan 26 maddelik deneme formu, çeşitli ortaokullarda öğrenim görmekte olan
152’si erkek, 140’ı kız 292 öğrenciye uygulanarak elde edilen veriler
çözümlenmiştir. Veriler üzerinde temel bileşenler analizi yöntemi kullanılarak
açımlayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiş, bu analizlerle “Çevre eğitiminde
okulun ve yayınların rolü”, “Çevresel duyarlılık”, “Çevre eğitiminde ders
ve öğretmenlerin rolü” ve “Okul dışında çevre” olmak üzere dört boyutlu ve
toplam 14 maddeden oluşan bir ölçek oluşturulmuştur. Ölçeğin tümü için elde
edilen Cronbach’s Alpha iç tutarlık katsayısı ise ,792 olarak hesaplanmıştır.
Geçerliği ve güvenilirliği sağlanmış bir ölçme aracı elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

çevresel farkındalık, çevresel farkındalık ölçeği, tutum

Kaynakça

• Arcury, T. (1990). Environmental attitude and environmental knowledge. Human Arcury, T. (1990). Environmental attitude and environmental knowledge. Human organization, 49(4), 300-304.
• Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler (3. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Veri Analizi El Kitabı (10. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Ercan, İ., & İsmet, K. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30 (3), 211-216.
• Erdoğan, Y., Bayram, S., & Deniz, L. (2007). Web tabanlı öğretim tutum ölçeği: Açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 4 (2), 1-14.
• Erkuş, A., Sanlı, N., Bağlı, M. T., & Güven, K. (2000). Öğretmenliğe ilişkin tutum ölçeği geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 25 (116), 27-33.
• Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışlarının araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
• Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S., & Özden, M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online, 6(3), 452-468.
• Hungerford, H. R., & Volk, T. L. (1990). Changing learner behavior through environmental education. The journal of environmental education, 21(3), 8-21.
• Kaiser, F. G., Ranney, M., Hartig, T., & Bowler, P. A. (1999). Ecological behavior, environmental attitude, and feelings of responsibility for the environment. European psychologist, 4(2), 59-74.
• Kaiser, F. G., Oerke, B., & Bogner, F. X. (2007). Behavior-based environmental attitude: Development of an instrument for adolescents. Journal of Environmental Psychology, 27(3), 242-251.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi (19. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Lee, K. (2011). The role of media exposure, social exposure and biospheric value orientation in the environmental attitude-intention-behavior model in adolescents. Journal of Environmental Psychology, 31(4), 301-308.
• Mittelstaedt, R., Sanker, L., & VanderVeer, B. (1999). Impact of a week-long experiential education program on environmental attitude and awareness. Journal of Experiential Education, 22(3), 138-148.
• Osborne, J. W., & Costello, A. B. (2004). Sample size and subject to item ratio in principal components analysis. Practical assessment, research & evaluation, 9 (11), 1-15.
• Özdemir, O. (2010). Doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 125-138.
• Preacher, K. J., & MacCallum, R. C. (2002). Exploratory factor analysis in behavior genetics research: Factor recovery with small sample sizes. Behavior genetics, 32 (2), 153-161.
• Scherer, R. F., Luther, D. C., Wiebe, F. A., & Adams, J. S. (1988). Dimensionality of coping: Factor stability using the ways of coping questionnaire. Psychological Reports, 62 (3), 763-770.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Uzun, N., & Sağlam, N. (2006). Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240-250.
• Ünal, S. ve Dımışkı, E.(1999). UNESCO-UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye’de ortaöğretim çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 16-17, 142-154
• Yalçınkaya, E. (2012). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin çevre sorunları farkındalık düzeyleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 25, 137-151.
• Yücel, E. Ö., & Özkan, M. (2014). Ortaokul öğrencilerine yönelik çevresel tutum ölçeği geliştirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 27-48.