Tüketicilerin Mobil Sosyal Medya Kullanımının Marka Farkındalığına Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 5, 1456 - 1473, 01.07.2016

İbrahim Topal Volkan Temizkan

Öz

Mobil internet, yazılım ve donanım teknolojilerinde meydana gelen gelişmelerle birlikte artan mobil cihaz kullanımı, yeni mobil sosyal medya uygulamalarına pazar oluştururken mevcut sosyal medya uygulamalarının da kullanıcı sayılarını arttırmıştır.  Mobil cihazlar, mobil internet ve sosyal medya arasındaki bu güçlü etkileşim “Mobil Sosyal Medya (MSM)” kavramını meydana getirmiştir. Tüketicilerin, MSM’ya olan ilgisinin farkında olan işletmeler, hedef kitlelerine ulaşabilmek için bu platformu etkin bir şekilde kullanmaya başlamıştır. MSM, işletmelere pazarlama iletişimi karması elamanlarından dijital iletişimin bir unsuru olarak marka farkındalıklarını arttırabileceği ve uzun süreli etkileşim sağlayabileceği ortamlar oluşturmuştur. Araştırmada, MSM kullanımının marka farkındalığına; sosyal, psikolojik ve fonksiyonel motivatörlerin ise MSM kullanımına etkisi incelenmiştir. Sosyal motivatörler başta olmak üzere sırasıyla psikolojik ve fonksiyonel motivatörlerin MSM kullanımını, MSM kullanımının da marka farkındalığını açıklamada önemli derecede pozitif etkisi olduğu görülmüştür. Araştırmanın evrenini Karabük Üniversitesinde Facebook’un mobil uygulamasını kullanan öğrenciler oluşturmaktadır. Sosyal medya üzerinden kolayda örnekleme yöntemiyle ulaşılan kişilerce doldurulan anketlerden geçerli sayılan 386’sı değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmanın analizinde faktör ve regresyon analizleri kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mobil, Mobil Teknoloji, Sosyal Medya, Mobil Sosyal Medya, Motivasyon, Marka Farkındalığı

Kaynakça

• Aaker David A and Eric J. (1999). The Lure Of Global Branding, Harward Business Review, Vol.77, No.6, November-December, p.144.
• Aaker, David A. (1996). Building Strong Brands, Free Press.
• Aaker, D.A. (2009). Marka Değeri Yönetimi, çev. Ender Orfanlı, İstanbul: MediaCat Yayınları
• Abeza, G. Z. (2012). An Exploratory Study Of The Opportunities And Challenges Of Social Meda In Meeting Relationship Marketing Goals In Sport Organizations. Ottowa, Kanada: University Of New Brunswick.
• Ada, S., & Tatlı, H. (2012). Akıllı Telefon Kullanımını Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. K. Maraş Sütçü İmam Üniversitesi, İİ BF, İşletme Bölümü, Kahramanmaraş.
• Akyol, M. (2010). Marka iletişim aracı olarak oyunreklam: Marka farkındalığı oluşturma rolü üzerine bir çalışma (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu S., Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. 6. Baskı Sakarya Yayıncılık.
• Altunışık R. ve İslamoğlu A.H. (2013).Tüketici Davranışları. Beta Yayıncılık. 4 Baskı. İstanbul
• Al-Deen, H. S., & Hendricks, J. A. (2013). “Social Media Usage and Impact. Plymouth, United Kingdom: Lexinting Books.
• Arabacı, İ. B., & Polat, M. (2013). Dijital Yerliler, Dijital Göçmenler ve Sınıf Yönetimi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12:47, 11-20
• Aytan, C., & Telci, E. E. (2014) Markaların Sosyal Medya Kullanımının Tüketici Davranışı Üzerindeki Etkileri. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 4 (4), 1-15
• Berthon, P. R., Pitt, L. F., Plangger, K., & Shapiro, D. (2012). Marketing meets Web 2.0, social media, and creative consumers: Implications for international marketing strategy. Business Horizons 55, 261—271, s. 263.
• Bosomworth, D. (2015, 07 22). Mobile Marketing Statistics 2015. 01 02, 2016 tarihinde smartinsights.com: http://www.smartinsights.com/mobile-marketing/mobile-marketing-analytics/mobile-marketing-statistics/ adresinden alındı
• BTK (2015) 2015 Yılı 2. Çeyrek Nisan – Mayıs –Haziran Üç Aylık Pazar Verileri Raporu. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (http://www.btk.gov.tr), Eylül 2015, Ankara
• Buil I., Chernatony L., Martínez E. (2008). A cross-national validation of the consumer-based brand equity scale. Journal of Product & Brand Management, Vol. 17 Iss 6 pp. 384 - 392
• Ekren, Ö. G. G., & Kesim, M. (2016). Mobil iletişim teknolojilerindeki gelişmeler ve mobil öğrenme. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi .Cilt 2, Sayı 1, 36‐51
• Eru, O. (2013). Süpermarket Sektöründeki Mobil Pazarlama Uygulamalarının Tüketici Davranışlarına Etkisi: Aydın Örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Gupta S. , Kim H-W. (2007). The Moderating Effect of Transaction Experience on the Decision Calculus in On-Line Repurchase, International Journal of Electronic Commerce, 12:1, 127-158
• IBT (2012). Top Ten Reasons Why People Buy Smartphones. International Business Times. http://www.ibtimes.co.uk/smartphone-features-camera-browsing-gaming-apps-gps-348123
• İşlek, M. S. (2012). Sosyal Medyanın Tüketici Davranışlarına Etkileri Türkiye'deki Sosyal Medya Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma (Doctoral dissertation, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı).
• Lin, H-F. (2008). Determinants of successful virtual communities: Contributions from system characteristics and social factors. Information & Management, Vol. 45, pp. 522-527.
• Kim, H., Kim, W., & An, J.A. (2003).The Effect of Consumer-Based Brand Equity on Firms’ Financial Performance. Journal of Consumer Marketing, 20(4), ss.335-351.
• Keller, K. L. (2003). Strategic Brand Management: Building, Measuring and Managing Brand Equity. Pearson, Upper Saddle River, NJ.
• Köksal, Y., & Özdemir, Ş. (2013). Bir İletişim Aracı Olarak Sosyal Medya'nın Tutundurma Karması İçerisindeki Yeri Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1).
• Lee, S. S. & Lee C. H. (2014). An Exploratory Study of Convention Specific Social Media Usage by Attendees: Motivations and Effect of Generations on Choice of Convention Information Source and Intention to Use Mobile Application, Journal of Convention & Event Tourism, 15:2, 135-149
• Lister, M., Dovey, J., Giddings, S., Grant, I., & Kelly, K. (2009). New media: A critical introduction (Second Edition). New York: Taylor & Francis.
• O’Brien, C. (2011). The Emergence Of The Socıal Medıa Empowered Consumer. Irish Marketing Review, Volume 21, Number 1&2, p.32-40.
• Odabaşı, Y., ve Barış, G. (2002). Tüketici Davranışı. İstanbul: MediaCat Yayınları.
• Odabaşı, Y., Oyman M. (2005) Pazarlama İletişimi Yönetimi, MediaCat Kitapları, s. 360
• Safko, L. (2010). The Social Media Bible: Tactics, Tools, and Strategies for Business Success. Hoboken New Jersey: John Wiley Sons Inc.
• Şahin, N., & Tütüncü, N. T. S. İ. (2014). Yeni Ekonomi Sürecinde Bilgi İletişim Teknolojileri (Bit) Tabanlı Reklam Uygulamalarına Yönelik Bir İnceleme. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014(18).
• Şimşek, M. A., Erdemli, T., & Taşdelen, K. (2013). Android Cihazlarda Konum Tespiti ve Aktarılması. Akademik Bilişim.
• TDK (2015). Türk Dil Kurumu. http://www.tdk.gov.tr/
• Torlak, Ö., Doğan, V., & Özkara, B. Y. (2014). Marka Farkındalığı, Marka İmajı, Markadan Etkilenme Ve Markaya Güvenin Marka Bağlılığı Üzerindeki Görece Etkilerinin İncelenmesi: Turkcell Örneği. Bilgi Ekonomisi Ve Yönetimi Dergisi, 9(1).
• TÜİK (2015).Son üç ay içinde İnternet kullanan bireylerin kişisel amaçla İnternet üzerinde yürüttüğü faaliyetler. TÜİK haber bülteni Sayı: 18660 http://www.tuik.gov.tr/, http://www.turkstat.gov.tr/
• Uztug, F. (2003). Markan Kadar Konuş. Istanbul: MediaCat Yayınları
• We are social. (2015). We Are Social tarafından hazırlanan İnternet ve Sosyal Medya Kullanıcı İstatistikleri Raporu. Digital, Social & Mobile in 2015. We Are Social Pte Ltd. Singapore. (http://wearesocial.sg/).
• Westerlund, M., Rajala, R., Nykänen, K., & Järvensivu, T. (2009). Trust and commitment in social networking–Lessons learned from two empirical studies. In Proc. of the 25th IMP Conference, (s. 1-10), Marseille, France.
• Yoon, D., Cropp, F. & Cameron, G. (2002). Building Relationships with Portal Users: The Interplay of Motivation and Relational Factors, Journal of Interactive Advertising, Vol. 3 (1), pp. 76-90.
• Zarrella, D. (2009). The Social Media Marketing Book. O'Reilly Media, Inc.