Öğretmen Adaylarının Üstbiliş Düşünme Becerileri Algıları ve Başarı Yönelimlerine Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 1326 - 1343, 25.04.2017

Murat Tuncer , Ferdi Bahadır

Öz

Bu araştırmanın genel amacı öğretmen
adaylarını üstbiliş düşünme becerileri ve başarı yönelimleri açısından
değerlendirmektir. Bu amaçla bu her iki bağımlı değişkene yönelik görüşler
arasında cinsiyet, sınıf, yaş ve bölüme göre anlamlı düzeyde görüş farkı olup
olmadığı araştırılmıştır. Bunun yanında ilişkisel analizlerle ÜBDB ve BY
arasında ne düzey bir ilişki olduğu da belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma
ilişkisel tarama yöntemine göre yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini Erzincan
Üniversitesi Eğitim Fakültesi oluşturmaktadır. Örneklem seçiminde amaçlı
örnekleme yöntemine başvurulmuştur. Araştırma bulgularından biri ÜBDB ölçeğinin
cinsiyete göre karşılaştırıldığı bağımsız gruplar t testi sonucuna göre ölçeğin
“Kara verme becerileri” alt faktöründe kız öğretmen adayları lehine anlamlı
fark gözlenmiş olmasıdır. Diğer bir bulgu ise BY ölçeğinin “Öğrenme yaklaşma”
ve “Öğrenme kaçınma” alt faktörlerinde kız öğretmen adayları lehine anlamlı
fark gözlenmiştir. Bu araştırma sonucunda ÜBDB ve BY arasında çeşitli
düzeylerde pozitif yönde (birlikte değişim gösteren) ilişkiler olduğu
görülmektedir. Bu durum öğretimde değişken etkileşiminin kontrolü konusunda
öğretmenlere yol gösterici olabilir.

Anahtar Kelimeler

Üst biliş düşünme, başarı yönelimleri, ilişkisel tarama, öğretmen adayları

Evaluation of Perceptions of Metacognitive Thinking Skills and Success Relations of Teacher's Candidates in Terms of Various Variables

Öz

The general aim of this research is to evaluate of prospective teachers
in terms of their metacognitive thinking skills and achievement orientations.
Within this context, it was reviewed whether the opinions devoted to both
dependent variables show a significant difference or not in terms of sex,
class, age and department. that, it was tried to determine at which level and
which direction there is correlation between BY and ÜBDB with relational
analyses. The research was carried out according to relational screening
method. The research environment was formed from Erzincan University Faculty of
Education. In the sampling selection, purposeful sampling method was used. One
of the research findings was that there was a significant difference in favor
of the female teacher candidates in the subscale of " Decision
making" according to the t-test result of independent groups compared to
the sex of the ÜBDB scale. Another finding was that there was a significant
difference in favor of the female teacher candidates in the "Learning
approach" and "Learning avoidance" subscales of the BY scale. As
a result of this research, it was seen that there were positive correlations at
various levels between BY competencies and ÜBDB (showing alternation together).
This situation may be an advisor to the teachers concerning to the control of
variable interaction in the teaching. 

Anahtar Kelimeler

Metacognition thinking, success relations, Correlational survey, Teacher candidates

Kaynakça

• 1. Akın, A. (2006a). 2X2 Başarı Yönelimleri Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 1-13. 2. Akın, A. (2006b). Başarı Amaç Oryantasyonları ile Bilişötesi Farkındalık, Ebeveyn Tutumları ve Akademik Başarı Arasındaki İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. 3. Akpunar, B. (2011). Biliş ve üstbiliş (metabiliş) kavramlarının zihin felsefesi açısından analizi. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6/4, 353-365. 4. Ames, C. ve Archer, J. (1988), “Achievement Goals in the Classroom: Students’ Learning Strategies and Motivation Processes”, Journal of Educational Psychology, 80(3), 260-267. 5. Arslan, A. (2011). Öğretmen adaylarının amaç yönelimleri ile yapılandırmacılığa yönelik görüşlerinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (1), 107-122. 6. Aydın, S., Yerdelen, S. (2015). Lise Öğrencilerinin Biyoloji Dersinde Kullandıkları Üst biliş Stratejilerinin Başarı Hedef Yönelimleri ve Öz-Yeterlik Algıları ile İlişkisinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3): 781-792 7. Baykara, K. (2011). Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Öğrenme Stratejileri ile Öğretmen Yeterlik Algıları Üzerine Bir Çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 40, 80-92. 8. Blakey, E. ve Spence, S. (1990). Developing Metacognition. Syracuse, NY: ERIC Information Center Resources [ED327218]. 9. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anakara: Pegem Akademi Yayınları. 10. Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2012). Sosyal Bilimler için İstatistik. Ankara: Pegem Akademi Yayınevi. 11. Demir, Ö. (2013). Öğretmen adaylarının ders çalışma sırasında bilişsel farkındalık becerilerini kullanma düzeylerinin incelenmesi: Nitel bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 133-148. 12. Demir, Ö. ve Özmen, S.K., (2011). Üniversite öğrencilerinin üst biliş düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:20, Sayı:3, ss:145-160. 13. Dilci, T. ve Kaya, S. (2012). 4. ve 5. sınıflarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin üstbilişsel farkındalık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 247-267. 14. Doğan, A. (2013). Üstbiliş ve Üstbilişe Dayalı Öğretim. Middle Earstern & Africa Journal of Educational Research. Special Issue of Student Research congress on Educational Sciences, Issue:3, 6-20. 15. Doğan, Y. (2016). Hazırlık Sınıfı Öğrencilerinin Bilişüstü Farkındalıkları, Öz-Yeterlik Algıları, Yabancı Dile Yönelik Kaygıları, Tutumları ve Akademik Başarılarının İncelenmesi. Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ. 16. Doğanay, A. (1997). Ders Dinleme Sırasında Bilişsel Farkındalık ile İlgili Bilgilerin Kullanımı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (15), 34-42. 17. Dweck, C. S., & Leggett, E. L. (1988), “A social-cognitive approach to motivation and personality”, Psychological Review, 95(2), 256-273. 18. Elliot, A.J. ve McGregor, H. (2001), “A 2 × 2 Achievement Goal Framework”, Journal of Personality and Social Psychology, 80, 501-519. 19. Fidan, N. (2012). Okulda Öğrenme ve Öğretme ( 3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. 20. Flavell, J. H. (1976). http://www.lifecircles-inc.com/ Learningtheories /constructivism/ flavell.html Erişim Tarihi, 01Aralık 2016. 21. Gliner, J.A., Morgan, G.A. ve Leech, N.L. (2015). Uygulamada araştırma yöntemleri: Desen ve analizi bütünleştiren yaklaşım (Çev. : Volkan Bayar, Çev. Ed.: Selahattin Turan). Ankara: Nobel yayın dağıtım. 22. Hatzigeorgiadis, A. (2002), “Thoughts of escape during competition: Relationships with goal orientations and self-consciousness”, Psychology of Sport and Exercise, 3, 195–207. 23. Irak, M., Çapan, D. ve Soylu, C. (2015). Üstbilişsel süreçlerde yaşa bağlı değişiklikler. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 64-75. 24. İzci, E. ve Koç, S. (2012). Pedogojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin başarı yönelim düzeylerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(8), 31-43 25. Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, A. S. ve Yılmaz-Özelçi, S. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma stratejileri, eleştirel düşünme tutumları ve üst bilişsel yeterlilikleri. Ahi Evren Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 207-221. 26. Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık. 27. Kaya, Z. (2012). Gelişim ve Öğrenme. Zeki Kaya (Ed.), Öğrenme ve Öğretme kuramlar, yaklaşımlar, modeller (1.Baskı) (s. 1-26). Ankara: Pegem Akademi. 28. Koç C., Karabağ, S. İlköğretim ikinci kademe (6-8. sınıf) öğrencilerinin bilişüstü yetileri ile başarı yönelimlerinin incelenmesi. NWSA: Education Sciences. 2013;8(2):308-22. 29. Koç, C. ve Arslan, A. (2015). Ortaokul öğrencilerinin başarı yönelimlerinin ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıklarının incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(5), 485-508, 30. Kuhn, D. and Dean Jr., D. (2004). Metacognition: A Bridge Between Cognitive Psychology and Educational Practice. Theory into Practice, 43(4), 268-273. 31. Lemyre, P., Roberts, G. C., & Ommundsen, Y. (2002), “Achievement goal orientations, perceived ability, and sportspersonship in youth soccer”, Journal of Applied Sport Psychology, 14, 120–136. 32. Lin, Y., Mckeachie, W. J., & Kim, Y. C. (2003), “College student intrinsic and/or extrinsic motivation and learning”, Learning and Individual Differences, 13, 251-258 33. Martinez, M.E. (2006). What is Metacognition?. The Phi Delta Kappan, 87 (9), 696-699. 34. Nichols, W. D., Jones, J. P., & Hancock, D. R. (2003), “Teachers’ influence on goal orientaion: Exploring the relationship between eighth graders’ goal orientation, their emotional development, their perceptions of learning, and their teachers’ instructional strategies”, Reading Psychology, 24, 57–85. 35. Odacı, H., Çelik, Ç. B. ve Çıkrıkçı, Ö., 2013. Psikolojik danışman adaylarının başarı yönelimlerinin bazı değişkenlere göre yordanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4, 95-105. 36. Özbay, M., Bahar, M.A. (2012). İleri Okur ve Üstbiliş Eğitimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. Sayı: 1/1 2012s. 158-177,Türkiye 37. Pamuk S. Ve Elmas R. (2015). "Bilişüstü Öz-Düzenlemenin, Öz-Yeterlik ve Hedef Yönelimi ile Açıklanması: Afyon ili örneği", Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, cilt.4, ss.175-189. 38. Paris, S. G., Wixson, K. K., Palincsar, A. S. (1986). “Instructional approaches to reading comprehension”, Review of Research in Education, 13, 91–128. 39. Pintrich, P. R., Conley, A. M., & Kempler, T. M. (2003), “Current issues in achievement goal theory and research”, International Journal of Educational Research, 39, 319–337. 40. Pintrich, P.R., Smith, D.A., Garcia, T., &McKeachie, W.J. (1991). A manual fort he use of the Motivated Strategies for learning questionnaire (MSLQ). Ann Arbor, MI: National Center for Research to improve Postsecondary Teaching and Learning. 41. Saban, A. (2009). Öğrenme Öğretme Süreci. Yeni Teori ve Yaklaşımlar ( 5. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık. 42. Somuncuoğlu, Y. ve Yıldırım, A. (1999), “Relationships between Achievement Goal Orientations and Use of Learning Strategies”, Journal of Educational Research, 92(5), 267-278. 43. Taşpınar, M. (2005). Kuramdan uygulamaya Öğretim Yöntemleri ( 2. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık. 44. Tobias, S., and Everson, H.T. (1997). Studying the relationship between affective and metacognitive variables, Anxiety, Stress, & Coping: An International Journal, 10(1), 59-81. 45. Tunca, N., & Alkın-Şahin, S. (2014). Öğretmen Adaylarının Bilişötesi (Üst Biliş) Öğrenme Stratejileri ile Akademik Öz Yeterlik İnançları Arasındaki İlişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 4 (1), 47-56. 46. Tuncer, M. ve Kaysi, F. (2013). The development of the metacognitive thinking skills scale. International Journal of Learning & Development, 3(2), 70-76 47. Tuncer, M. ve Yılmaz, Ö. (2016). Öğretmen adaylarının bilimsel araştırma özyeterliği ve üstbiliş düşünme becerilerine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies, 11(3), 2243-2260. 48. Weiner, B. (1990), “History of motivational research in education”, Journal of Educational Psychology, 82, 616-622. 49. Yurdakul, B. ve Demirel, Ö. (2011). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının öğrenenlerin üstbiliş farkındalıklarına katkısı. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 1(1), 71-85.