İş-Aile Çatışmasının Bir Öncülü Olarak İşkoliklik

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 3, 2796 - 2811, 30.09.2021

Beyza Erer

https://doi.org/10.15869/itobiad.879007

Öz

İnsanoğlu, kişisel ihtiyaçlarını karşılamak, ailesine bakmak, sorumluluklarını yerine getirmek, daha iyi bir yaşam sürdürmek, gelecekte kendisini güvenceye almak veya toplumda saygınlık kazanmak için çalışmaktadır. Söz konusu nedenlerden dolayı bireyler davranışsal olarak aşırı çalışmakta ve zihinsel olarak sürekli işini düşünmektedir. İşkoliklik olarak ifade edilen bu durum son dönemde dikkat çeken kavramlardan biri haline gelmiştir. İşkoliklik ilk bakışta olumlu görülmesine rağmen gerek birey, gerek yakın çevresi, gerekse çalıştığı kurum için sonuçlarının neler olduğu dikkatlice araştırılması gereken önemli bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü işkolik olmak kısa vadede çalışanın işe olan ilgisini artırsa da uzun vadede fizyolojik, psikolojik ve sosyal problemlere yol açarak verimliliği düşürebilmektedir. Birey tamamen iş merkezli bir yaşam sürdürdüğünde ise iş ve özel yaşamı arasındaki sınırlar kalkmakta ve bu durum iş-yaşam dengesini bozarak iş-aile çatışması gibi birçok olumsuzluğa neden olmaktadır.
Bu çalışmanın amacı işkolikliğin iş-aile çatışması üzerindeki etkisini belirlemektir. Bu bağlamda, araştırmada öncelikle işkoliklik ve iş-aile çatışması kavramları açıklanmaya çalışılmış ve kavramlar arasındaki ilişkiyi ele alan çalışmalar incelenmiştir. Literatür taraması sonucunda elde edilen bulguları da referans alarak araştırmanın hipotezleri oluşturulmuştur. Hipotezlerin test edilmesi için çeşitli devlet üniversitelerinde görev yapmakta olan 246 akademisyenden çevrimiçi anket kullanılarak veriler toplanmıştır. Katılımcılar basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle belirlenmiş ve elde edilen verilerin analizinde betimleyici istatistikler, doğrulayıcı faktör analizi, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, işkoliklik ve boyutlarının iş-aile çatışması üzerinde anlamlı ve pozitif yönde etkilerinin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İşkoliklik, Aşırı Çalışma, Kompülsüf Çalışma, İş-Aile Yaşam Çatışması, İş-Aile Çatışması

Workaholicism as an Antecedent of Work-Family Conflict

Öz

Human beings work to meet their personal needs, take care of their family, fulfill their responsibilities, provide a better life, secure themselves in the future and gain respect in the society. For these reasons, individuals overwork behaviorally and always think about their jobs mentally. This situation, expressed as workaholicism, has become one of the prominent concepts recently. Although workaholicism may be regarded positively at first glance, it is a concept that needs to be carefully researched to find out what its consequences are both the individual, his/her immediate environment and the institution s/he works for. For being a workaholic increases the employee's interest at work in the short term, but it can cause physiological, psychological and social problems in the long run and reduce productivity. When the individual leads a completely work-centered life, the limits between business and personel life are lifted, and this situation can disrupt the work-life balance and cause many negative situations such as family conflicts.
The aim of this study is to determine the effect of workaholicism on work-family conflict. In this context, firstly, the concepts of workaholism and work-family conflict were tried to be explained and the studies dealing with the relationship between the concepts were examined. The hypotheses of the research were formed by taking the findings obtained as a result of the literature review as a reference. In order to test the hypotheses, data were collected from 246 academicians working at various state universities using an online questionnaire. Participants were determined by simple random sampling method and descriptive statistics, confirmatory factor analysis, correlation and regression analysis were used in the analysis of the data obtained. As a result of the analysis, it was determined that workaholism and its dimensions have significant and positive effects on work-family conflict.

Anahtar Kelimeler

Workaholicism, Overwork, Compulsive Work, Work-Family Life Conflict, Work-Family Conflict

Kaynakça

• Allen, T. D., Herst, D. E. L., Bruck, C. S., ve Sutton, M. (2000). Consequences associated with work-to family conflict: A review and agenda for future research. Journal of Occupational Health Psychology, 5 (2), 278-308.
• Bayraktaroğlu, S., Yılmaz, E. S. ve Çetinel, E. (2015). İnsan kaynakları yönetimi bağlamında işkoliklik davranışı üzerine bir değerlendirme. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(3), 107-129.
• Beek, I. V., Hu, Q., Schaufeli, W. B., Taris, T., W. ve Schreurs, B. H. J. (2012). For fun, love, or money: What drives workaholic, engaged, and burned-out employees at work?. Applied Psychology: An International Review, 61(1), 30–55.
• Bonebright, C. A., Clay, D. L. ve Ankennman, R. D. (2000). The relationship of workaholism withwork-life conflict, satisfaction, and purpose in life. Journal of Counseling Psychology, 47, 469-477.
• Bowen, P., Govender, R., Edwards, P. ve Cattell, K. (2018). Work-related contact, work–family conflict, psychological distress and sleep problems experienced by construction professionals: an integrated explanatory model. Construction Management and Economics, 36(3), 153-174.
• Brady, R.,Vodanovich S.J. ve Rotunda, R. (2008). The impact of workaholism on work-family conflict, job satisfaction and perception of leisure activities. The Psychologist-Manager Journal, 11(2), 241-263.
• Broeck, A. V., Schreurs, B., Witte, H. D., Vansteenkiste, M., Germeys, F. ve Schaufeli, W. (2011). Understanding Workaholics’ Motivations: A Self-Determination Perspective. Applied Psychology: An International Review, 60(4), 600–621.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Örnekleme yöntemleri. Erişim Adresi: http://cv.ankara.edu.tr/duzenleme/kisisel/dosyalar/21082015162828.pdf,.
• Cantarow, E. (1979). Women workaholics. Mother Jones, 6, 56.
• Çakır, A. (2009, Mayıs). Çalışma yaşamında öğrenilmiş güçlülük ve iş stresi ile başa çıkmada rolünü belirlemeye yönelik bir araştırma. İçinde Ö. Torlak, E. Erdemir, Ö. Uzun ve S. Çorbacıoğlu (Edt.), 17. ulusal yönetim ve organizasyon sempozyumu (ss. 100-105), Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları.
• Çeti̇nceli̇, K. ve Çarıkçı, İ . (2020). İş-aile çatışması neden ve sonuçları: kuramsal bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 174-192.
• Doğan, T. ve Tel, F. D. (2011). Duwas işkoliklik ölçeği türkçe formunun (duwastr) geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. AİBÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 61-69.
• Eby, L. T., Casper, W. J., Lockwood, A., Bordeaux, C. ve Brinley, A. (2005). Work and family research in IO/OB: Content analysis and review of the literature (1980–2002). Journal of Vocational Behaviour, 66 (1), 124–197.
• Efeoğlu, İ. F. (2006). İş-aile yaşam çatışmasının iş stresi, iş doyumu ve örgütsel bağlılık üzerindeki etkileri: İlaç sektöründe bir araştırma (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Erdirençelebi, M. ve Ertürk, E. (2020). Sağlık çalışanlarının işkoliklik ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve demografik değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Academic Value Studies, 6(1), 1-23.
• Emül, E. ve Demirel, E.T. (2018). Etik iklim algısının hasta güvenliği kültürü üzerine etkisi: Elazığ örneği. Turkish Studies, 13(7), 83-122.
• Frone, M. R., Russell, M. ve Cooper, M. L. (1992). Antecedents and outcomes of workfamily conflict: testing a model of the work-family interface. Journal of Applied Psychology, 77(1), 65-78.
• Greenhaus, J. ve Beutell, N. J. (1985). Sources of conflict between work and family roles. The Academy of Management Review, 10(1), 76-88.
• Griffiths, M. D. (2005). Workaholism is still a useful construct. Addiction Research and Theory, 13(2), 97–100.
• Haas, R. (1991), Strategies to Cope with a Cultural Phenomenon - Workaholism, Business and Health, 36, 4.
• Hemp, P. (2004). Presenteeism: At Work-But Out Of it. Harward Business Review.
• Hennessy, K. (2005). Work-family conflict self-efficacy: A scale validation study (Doctoral Dissertation). University of Maryland, USA.
• Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Scientific Software International.
• Kemer, E. (2018). Konaklama işletmeleri yöneticilerinin işkoliklik algılarının iş aile çatışmasına etkisi: Nevşehir örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 237-251.
• Killinger, B. (1991). Workaholics: the Respectable Addicts, Simon and Schuster, New York, NY
• Kinnunen, U., Geurts, S. ve Mauno, S. (2004). Work-to-family conflict and ıts relationship with satisfaction and well-being: a one-year longitudinal study on gender differences. Work & Stres, 18(1), 1-22.
• Kline, R. B. (1998). Software review: Software programs for structural equation modeling: Amos, EQS, and LISREL. Journal of psychoeducational assessment, 16(4), 343-364
• Machlowitz, M. (1980). Workaholics: Living with them, working with them, reading. MA: AddisonWesley.
• Macit, M. ve Ardıç, K. (2018). İşkoliklik, iş-aile çatışması ve tükenmişlik arasındaki ilişkinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(3), 825-844.
• Maslach, C. (1986). Stress, burnout and workaholism. Professionals in Distress: Issues, Syndromes and Solutions in Psychology, ed. R. R. Killberg, P. E. Nathan ve R. W. Thoreson, American Psychological Association, Washington, ss.. 53-73.
• Morgan, G. A., Leech, N. L., Gloeckner, G. W. ve Barret, K. C. (2004). SPSS for introductory statistics: Use and interpretation, Second Edition. Lawrance Erlbaum Associates: London.
• Morgan, L. (2009). The impact of work-life balance and family-friendly human resource policies on employees’s job satisfaction (Doctoral Dissertation). Nova Southestern University, Florida.
• Mudrack, E. P. (2004). Job involvement, obsessive-compulsive personality traits and workaholic behavioral tendencies. Journal of Organizational Change Management, 17(5), 490–508.
• Netemeyer, R.G., Boles, J.S. ve Mcmurrian, R. (1996). Development and validation of workfamily conflict and family-work conflict scales, Journal of Applied Psychology, 80.
• O’Driscoll, M. P., Ilgen D., R. ve Hildreth, K. (1992). Time devoted to job and off job activities, interrole conflict and affective experiences. Journal of Applied Psychology, 77(3), 272-279.
• Özdevecioğlu, M. ve Aktaş, A. (2007). Kariyer bağlılığı, mesleki bağlılık ve örgütsel bağlılığın yaşam tatmini üzerindeki etkisi: iş-aile çatışmasının rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28, 1-20.
• Özen, S. ve Uzun, T. (2005). İşyerinde çalışanın yaşadığı çatışmanın azaltılmasında örgütün ve ailenin rolü: Polis memurlarına yönelik bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(3), 128-147.
• Robinson, B. E. (1997). Work addiction: implications for EAP counseling and research. Employee Assistance Quarterly, 12(4), 1-13.
• Robinson, B. E. ve Post, P. (1997). Risk of addiction to work and family functioning. Psychological Reports, 81, 91–95.
• Robinson, B. E. (2000). Workaholism: Bridging the gap between workplace, sociocultural and family research. Journal of Employment Counselling, 37, 31–47.
• Russo, A. J. ve Waters, L. E. (2006). Workaholic worker type differences in work-family conflict, the moderating role of supervisor support and flexible work scheduling. Career Development International, 11(5), 418–439.
• Schaufeli, W.B., Taris, T.W. ve Bakker, A. (2006). Dr. Jekyll and Mr. Hide: On the differences between work engagement and workaholism. In R. Burke (Ed.): Research companion to working time and work addiction (pp. 193-217). Edward Elgar: Northampton, MA.
• Scott, K. S., Moore, K. S. ve Micell, M. P. (1997). An exploration of the meaning and consequences of workaholism. Human Relations, 50, 287–314.
• Snir, R. ve Zohar, D. (2000). Workaholism: Work addiction or workphilia? Paper presented at the International Conference of Psychology: Psychology after the year 2000, University of Haifa, Haifa.
• Snir, R., Harpaz, I. ve Burke, R. (2006). Workaholism in organizations: New research directions. Career Development International, 11(5), 369–373.
• Spence, J. T. ve Robbins, A. S. (1992). Workaholism: Definition, measurement, and preliminary results. Journal of Personality Assessment, 58(1), 160–178.
• Turgut, T. (2011). Çalışmaya tutkunluk: İş yükü, esnek çalışma saatleri, yönetici desteği ve iş-aile çatışması ile ilişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3), 155–179.
• Ural, A. ve Kılıç, İ., (2011). Bilimsel araştırma süreci ve spss ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Zincirkıran, M. ve Mete, M. (2014). İşkoliklik iş-aile çatışması ilişkisinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi: Sağlık işletmelerinde bir uygulama. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 51(590), 103-114.