Farklı Meslek Grupları Bağlamında Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Dindarlık Düzeyi Arasındaki İlişki

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 3, 2288 - 2309, 30.09.2021

Şehriban Aygün , Saliha Tekin , Reyhan Özdemir

https://doi.org/10.15869/itobiad.896356

Cited By: 1

Öz

Toplum hayatındaki kültürel unsurların en önemlilerinden birinin cinsiyet algıları olduğu söylenebilir. Zira cinsiyet algıları, bireylerin içinde yaşadıkları toplum tarafından cinsiyetlere yapılan çeşitli tutum, davranış ve yaşayış şekli yüklemeleri olarak ifade edilmektedir. Toplumun erkek ve kadınlardan cinsiyetlere dair beklentileri bu kavram ile açıklanmaktadır. Toplumsal yaşamda, kültür unsurları ile etkileşim halinde olduğu düşünülen kavramların en önemlilerinden biri, din olgusudur. Dinlerin bu rolünün, insan hayatının her alanına temas etmesi ve bireyin karşılaşabileceği hemen hemen her konu ile ilgili hükümlere sahip olması özelliğinden kaynaklandığını söylemek mümkündür. İnsanların, sahip olduğu kültürel değerler ve normları, meslek seçimlerine ve mesleki yaşantılarına taşıdıkları düşünülerek farklı meslek gruplarında, toplumsal cinsiyet algısı ve dindarlık kavramları araştırılmak istenmiştir.
Toplumsal cinsiyet algısını ve dindarlık kavramını, farklı kavramlarla ilişkilendiren çeşitli araştırmalar yapılmaktadır. Bu çalışma kapsamında, bu iki değişkenin arasındaki muhtemel ilişkinin, farklı mesleklerdeki durumuna odaklanılmıştır. Bu çerçevede çalışmanın temel amacı; toplumsal cinsiyet algısı ile dindarlık düzeyi arasında bir ilişkinin olup olmadığını belirlemek; böyle bir ilişki var ise farklı meslek gruplarına göre nasıl bir değişim gösterdiğini ortaya koymaktır. Araştırmada kullanılan anket formu, değişik meslek gruplarında çalışan, öğrencilik süreci devam eden veya ev hanımı olan bireylere, kartopu yöntemiyle, online olarak ulaştırılmıştır. Ulaşılan kişi sayısı 596 olup 546 kişinin verisinin değerlendirmeye alınabilir nitelikte olduğu görülmüştür. Araştırma bulgularına göre iki temel sonuca ulaşılmıştır. Birincisi; toplumsal cinsiyet algısı ile dindarlık düzeyi arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu bulgusudur. İkincisi; öğrencilerde, eğitim sektöründe, sosyal ve beşeri bilimler alanlarında ve emniyet mensubu olarak çalışan kişilerde, genel sonuçla paralel olarak iki değişken arasında negatif yönlü bir ilişki tespit edilmesi ve diğer meslek gruplarında değişkenler arasında herhangi bir ilişki bulunamamış olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Meslek Grupları, İş Sektörleri, Toplumsal Cinsiyet Algısı, Dindarlık, Korelasyon Analizi

The Relationship Between Gender Perception and Religiosity Level in the Context of Different Groups of Jobs

Öz

It can be said that one of the most important cultural elements in social life is perceptions of gender. Because, gender perceptions are expressed as the various attitudes, behaviors and lifestyles attributed to the gender by the society in which individuals live. The expectations of the society from men and women regarding gender are explained with this concept. One of the most important concepts in social life that is thought to be in interaction with cultural elements is the phenomenon of religion. It is possible to say that this role of religions stems from the fact that they touch every aspect of human life and have provisions on almost every subject that an individual may encounter. It is aimed to research the concepts of gender perception and religiosity in different professions by considering that people carry their values and norms to their career choices and professional life.
There are a lot of studies which link gender perception and religiosity with different concepts. In current study, the possible relationship between these two variables were examined in the context of different job groups. The aims of this study are; determining whether there is a relationship between gender perception and level of religiosity; if there is a relationship, to reveal the change throughout different job groups. The online questionnaire form was delivered by snowball method to people who work in different job groups, students and housewifes. The reached data was 596, but 546 of them were suitable for evaluation for this study.
According to the research findings, two main results have been reached. First one is the finding that there is a negative relationship between gender perception and religiousness level. The second one; as parallel with the general result, a negative relationship has been found between the two variables in students, people who work in education sector, social-humanities fields and security, and there is no statistically significant relationship between variables in other job groups.

Anahtar Kelimeler

Job Groups, Occupational Sectors, Gender Perception, Religiosity, Correlation Analysis

Kaynakça

• Abuzar, C. (2011). Dinin toplumsal yaşam üzerindeki etkisi. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 26(26), 143-153.
• Akhanlı, E. S. (2019). Bilişsel Çelişki Kuramı kapsamında replikasyon çalışması. (Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Altınova, H. H. ve Duyan, V. (2013). Toplumsal cinsiyet algısı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet. 24(2), 9-22.
• Berktay, F. (2009). Feminist teorinin önemli bir alanı: cinsellik, Cogito, 58, 58-72.
• Bilgin, A. (2014). Din, dindar, dindarlık: özeleştirel bir değerlendirme. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2 (2) , 75-84.
• Bryant, A. N. (2007). Gender differences in spiritual development during the college years. Sex Roles. 56, 835-846.
• Dökmen, Y. Z. (2004). Toplumsal cinsiyet sosyal psikolojik açıklamalar. Sistem Yayıncılık, Ankara.
• Geçer, H., Kartopu, S. ve Hacıkeleşoğlu, H. (2017). Toplumsal cinsiyet ve dindarlık: üniversite öğrencileri üzerine ampirik bir araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5(56), 494-521.
• Gökçen, M. ve Büyükgöze-Kavas, A. (2018). Meslek seçiminde toplumsal cinsiyetin rolü: bir ölçek geliştirme çalışması. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi. 1(1), 48-67.
• Güler, İ. (1999). Dine yeni yaklaşımlar. H.Onat (Ed.). (6. Baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
• Güneş, A. (2016). Sosyolojik olarak din ve toplum ilişkileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 24(1), 153-164.
• Gürhan, N. (2010). Toplumsal cinsiyet ve din. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi. IV, 58-80.
• Hepşen, Ö. (2010). Tevrat, İncil ve Kuran-ı Kerim’de kadın bedeni. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karakaya, H. (2018). Toplumsal cinsiyet algısı, din ve kadın. Journal of Analytic Divinity. 2(2), 36-62.
• Kaya, Ş. F. ve UYSAL, V. (2015). Günümüzde dindarlık ve toplumsal cinsiyet rolü algıları üstüne bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8(36), 646-662.
• Kastner, M. M. (2019). Attitudes toward disabled people in the social context of work dating and marriage: religiosity, religious orientation, conservatism and ambivalent sexism. (Master Thesis). Middle East Technical University the Graduate School of Social Sciences, Ankara.
• Keskin, M. (2004). Din ve toplum ilişkileri üzerine bir genelleme. Din bilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 4(3), 7-21.
• Kurt, A. (2009). Dindarlığı etkileyen faktörler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 18(2), 1-26.
• Kürkçü, A. (2013). Toplumsal cinsiyet ve din son dönem dindar kadın yazarların bakışıyla Türkiye’de toplumsal cinsiyet algısının dönüşümü ve din. (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. (Çev. O. Akınhay, D. Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Öngen, B. ve Aytaç, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ve yaşam değerleri ilişkisi. Sosyoloji Konferansları. 48, 1-8.
• Özen, Şükrü. (1998). Türkiye’de kadın ve erkek kamu yöneticilerinin yönetim tarzı açısından farklılaşması ve eril erkek-dişil kadın varsayımının geçerliliği. (Der.) O. Çitci. 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek Sempozyumu. 217-236. TODAİE, Ankara.
• Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de cinsiyete dayalı mesleki ayrımcılığın analizi. Ege Akademik Bakış. 10(4), 1217-1230.
• Reid-Arndt, S. A., Smith, M. L., Yoon, D. P. ve Johnstone, B. (2011). Gender differences in spiritual experiences, religious practices, and congregational support for individuals with significant health conditions. Journal of Religion, Disability&Health. 15, 175-196.
• Robertson, L. N., Brummel, B. J. ve Salvaggio, A. N. (2011). Gender perceptions of managerial positions: implications for work-related outcomes. The Psychologist-Manager Journal. 14(1), 1–28.
• Sancar, S. (2009). Erkeklik: imkânsız iktidar, ailede, piyasada ve sokakta erkekler, İstanbul: Metis Yayınları.
• Savcı, İ. (1999). Toplumsal cinsiyet ve teknoloji. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 54(01), 123-143.
• Sezen, Y. (1990). Sosyolojide ve din sosyolojisinde temel bilgiler ve tartışmalar. İstanbul: İFAV Yay.
• Sun, F., Roff, L. L., Klemmack, D. ve Burgio, L. D. (2008). The influences of gender and religiousness on alzheimer disease caregivers’ use of ınformal support and formal services. Journal of Agingand Health. 20(8), 937-953.
• Toker, İ. (2008). Dindar kadınların güçlenme imkanları: eşler arası ilişkiler örneği. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SAUIFD). 10(17), 1-15.
• Tümer, G. (1994). Genel olarak din. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 9, 320-322.
• Türmen, T. (2003). Toplumsal cinsiyet ve kadın sağlığı, Toplumsal Cinsiyet, Kadın ve Sağlık içinde (3-17. ss.), HÜKSAM Yayınları.
• Uz, C. (2019). Makro görüş işgücü istatistikleri, Türkiye Sınai Bankası Ekonomik Araştırmalar, Ocak 2019.
• Ünalan-Turan, S. (2019). Toplumsal cinsiyet tutumları bağlamında aile içi sorumluluk paylaşımı: yükseköğrenim görmüş çalışan dindar kadınlar ve eşleri örneği, (Doktora Tezi), Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yılmaz, H. (2002). Türk müslümanlığı, dindarlık ve modernlik. İslamiyat Dergisi. 5(4), 62- 63.
• https://istatistik.yok.gov.tr/ Erişim Tarihi: 18/01/2021.
• https://tr.euronews.com/2020/05/12/turkiye-de-ev-erkegi-yok-mu-tuik-e-gore-ev-isleriyle-mesgul-olan-11-milyonun-hepsi-kad-n Erişim Tarihi: 18/01/2021.