Firmaların Konvansiyonel Banka ve Katılım Bankası Tercihini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesine Yönelik Nitel Bir Araştırma: Karabük İlinden Kanıtlar

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 4, 3456 - 3474, 30.12.2021

Hasan Terzi Mehmet Apan Abdulkadir Atar

https://doi.org/10.15869/itobiad.868820

Öz

Bilindiği gibi bankalar, reel sektöre kaynak sağlayarak ülke kalkınmasında önemli rol oynamaktadırlar. Ülkelerin kalkınması, bankacılık sektörünün topladığı mevduatı kredi olarak ekonomik birimlere sunması ile gerçekleşmektedir. Özellikle KOBİ ölçeğindeki firmaların kaynak ihtiyacının sağlanması ile ülkede katma değerli inovatif ürünlerin üretimi sağlanmakta, istihdam artışı ile milli gelirin artışı sağlanmaktadır. Ülkeler, ekonomik büyümelerini sağlamak için kaynak yetersizliği yaşayan ve gelişme potansiyeli yüksek olan firmaların üretim yapabilmelerini teşvik amacıyla bankacılık sektöründeki farklı banka grupları ile fon sağlamaya yardımcı olabilmektedir. Ayrıca bankacılık sektörüne yeni bankaların girmesi ile firmalara finansman sağlama konusunda rekabet artışı sağlanabilmekte ve böylece kredi maliyetlerinin düşmesi ve firmaların kredi alabilme fırsatının artması mümkün olabilmektedir. Bu kapsamda faizsiz bankacılık prensiplerine göre çalışan katılım bankaları, firmalara kredi sağlamada alternatif oluşturma ve faiz hassasiyeti için seçenek oluşturmaktadır. Son zamanlarda Türkiye’de kamu bankaları tarafından kurulan katılım bankalarının sektöre girmesinin, katılım bankacılığı sektörünün gelişmesi ve büyümesi noktasında önemli bir motivasyon kaynağı olması beklenmektedir.
Ölçeğe göre firmaların bankacılık işlemlerinden faydalanma düzeyleri farklılık gösterecektir. Ayrıca firmaların sahip ve yöneticilerinin bankacılık işlemleri konusundaki tecrübe ve uzmanlıkları yanında faizsiz işlem yapma isteği banka tercihini farklılaştırabilecektir. Gerek mevduat bankaları gerekse katılım bankaları, sağladıkları bankacılık ürün ve hizmetleri ile potansiyel müşterilerin ilgilerini çekmeye çalışmakta ve birbirleriyle rekabet etmektedir.
Çalışmada Karabük ilinde faaliyet gösteren firmaların bankacılık işlemlerini gerçekleştirirken hangi banka türünü tercih ettikleri veya bu tercihi yaparken hangi faktörleri dikkate aldıklarını belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaçla araştırmada nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Nitel araştırma yönteminin önemi, nicel yöntemlere kıyasla daha derinlemesine verilere ulaşabilme imkânı sunması olduğu söylenebilir. Bu çerçevede farklı sektörlerde faaliyet gösteren firmaların banka tercih veya seçimi üzerinde etkili faktörleri belirlemek amacıyla genelden özele yönelik sorularla araştırma amacına yönelik cevaplar aranmıştır. Böylece firmaların banka tercih veya seçimini etkileyen faktörlerin belirlenmesinde yol gösterici sonuçların ortaya çıkarılması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk bankacılık sektörü, mevduat bankaları, katılım bankaları, nitel araştırma, banka tercihi, banka seçimi

A Qualitative Research on Determining the Factors Affecting Conventional and Interest-Free Bank Choices: Evidence from Karabuk Province

Öz

As known, banks play an important role in the development of a country by providing resources to the real sector. The development of countries is realized by offering the deposits collected by the banking sector to the economic units as loans. Especially by providing the resource needs of SME scale companies, the production of innovative products with added value is provided in the country, and the increase in national income is ensured with the increase in employment. In order to ensure their economic growth, countries can help to provide funds with different bank groups in the banking sector in order to encourage companies that have insufficient resources and high development potential to produce. In addition, with the entry of new banks into the banking sector, competition in providing financing to companies can be increased, and thus, it is possible to decrease the cost of credit and the opportunity for companies to obtain loans. In this context, participation banks, which operate according to the principles of interest-free banking, provide alternatives to companies in providing loans and create an option for interest sensitivity. Participation banks established by Turkish public banks recently entered the sector, and it is expected to be an important source of motivation for the development and growth of the participation banking sector.
Depending on the scale, the level of benefiting from the banking transactions of the companies will differ. In addition, the experience and expertise of the owners and managers about banking, as well as the desire to make interest-free transactions, may differentiate the bank preference. Both deposit banks and participation banks try to attract the attention of potential customers with the banking products and services they provide and compete with each other.
In the study, it is aimed to determine which bank the companies operating in Karabuk prefer for their banking transactions and which factors they consider when choosing. For this purpose, qualitative research method was preferred in the research. It can be said that the importance of the qualitative research method is that it provides the opportunity to reach more in-depth data compared to the quantitative methods. In this context, answers were sought for the purpose of the research with questions from general to specific in order to determine the factors affecting the bank preference or choice of companies operating in different sectors. Thus, it is expected to reveal guiding results in determining the factors affecting the bank preference or choice of companies.

Anahtar Kelimeler

Turkish banking sector, deposit banks, interest-free banks, qualitative research, bank choice, bank selection

Kaynakça

• Almossawi, M. (2001). Bank selection criteria employed by college studentsin Bahrain: an empirical analysis. International Journal of Bank Marketing, 19(3), 115-125. https://doi.org/10.1108/02652320110388540
• Altunışık, R., Coşkun, R., Yıldırım, E., & Bayraktaroğlu, S. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. (1 b.). Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Andaleeb, S. S., Rashid, M., & Rahman, Q. A. (2016). A model of customer-centric banking practices for corporate clients in Bangladesh. International Journal of Bank Marketing, 34(4), 458-475. doi:10.1108/IJBM-10-2014-0156
• Athanassopoulos, A. D., & Labroukos, N. S. (1999). Corporate customer behaviour towards financial services: empirical results from the emerging market of Greece. International Journal of Bank Marketing, 17(6), 274-285. https://doi.org/10.1108/02652329910300323
• Awan, H. M., & Bukhari, K. S. (2011). Customer’s criteria for selecting an Islamic bank: evidence from Pakistan. Journal of Islamic Marketing, 2(1), 14-27. doi:10.1108/17590831111115213
• Bayazit-Bedirhanoğlu, Ş., & Lezki, Ş. (2018). KOBİ’lerin banka tercihini etkileyen kriterlerin AHP yöntemi ile belirlenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 191-208. doi:10.18037/ausbd.550956
• BDDK. (2020). Türk Bankacılık Sektörü Temel Göstergeleri. İstanbul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. www.bddk.org.tr
• Boyd, W. L., Leonard, M., & White, C. (1994). Customer preferences for financial services: An analysis. International Journal of Bank Marketing, 12(1), 9-15. https://doi.org/10.1108/02652329410049562
• Cebeci, İ., & Çabuk, Z. (2016). Tüketicilerin banka tercihini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Giresun’da bir araştırma. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8(14), 57-66. doi:10.14784/jfrs.35440
• Chigamba, C., & Fatoki, O. (2011). Factors influencing the choice of commercial banks by üniversity students in South Africa. International Journal of Business and Management, 6(6), 66-76. doi:10.5539/ijbm.v6n6p66
• Coşar, N. (2010). Türkiye’de Bankacılığın Tarihsel Gelişimi. Tarihi Siyasi Sosyal Gelişmelerin Dışında Türkiye Ekonomisi içinde. (Editörler: N. Coşar, & M. Bildirici). Bursa: Ekin Yayınevi.
• Çakır, E., & Bilge, E. (2019). Bütünleşik SWARA - MOORA yöntemi ile kurumsal müşterilerin banka tercihlerinin belirlenmesi: Aydın ilinde bir uygulama. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(6), 269-289. https://doi.org/10.18506/anemon.506864
• Devlin, J., & Gerrard, P. (2005). A study of customer choice criteria for multiple bank users. Journal of Retailing and Consumer Services, 12(4), 297-306. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2004.10.004
• Duramaz, S., & Erol, İ. (2018). Banka müşterilerinin katılım bankası tercihlerine yönelik bir araştırma: Ege bölgesi örneği. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 251-267. doi:10.18657/yonveek.378836
• Edris, T. A., & Almahmeed, M. A. (1997). Services considered important to business customers and determinants of bank selection in Kuwait: a segmentation analysis. International Journal of Bank Marketing, 15(4), 126–133. https://doi.org/10.1108/02652329710189393
• Gegez, A. E. (2015). Pazarlama Araştırmaları. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Hançerlioğlu, O. (1981). Ekonomi Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Karamustafa, K., & Yıldırım, M. (2007). Tüketicilerin bireysel banka tercihine ilişkin Kayseri ilinde yapılan bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 56-92. https://www.researchgate.net/publication/279507309
• Kaynak, E., Küçükemiroglu, O., & Odabasi, Y. (1991). Commercial bank selection in Turkey. International Journal of Bank Marketing, 9(4), 30-39. https://doi.org/10.1108/02652329110004249
• Kennington, C., Hill, J., & Rakowska, A. (1996). Consumer selection criteria for banks in Poland. International Journal of Bank Marketing, 14(4), 12-21. https://doi.org/10.1108/02652329610119283
• Lam, R., & Burton, S. (2005). Bank selection and share of wallet among SMEs: Apparent differences between Hong Kong and Australia. Journal of Financial Services Marketing, 9(3), 204-213. https://doi.org/10.1057/palgrave.fsm.4770154
• Metawa, S. A., & Almossawi, M. (1998). Banking behavior of Islamic bank customers: perspectives and implications. International Journal of Bank Marketing, 16(7), 299-313. https://doi.org/10.1108/02652329810246028
• Mokhlis, S. (2009). Determinants of choice criteria in Malaysia’s retail banking: An analysis of gender-based choice decisions. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, (16), 18-30. https://www.researchgate.net/publication/255666323
• Mols, N. P., Bukh, P. N., & Blenker, P. (1997). European corporate customers’ choice of domestic cash management banks. International Journal of Bank Marketing, 15(7), 255–263. https://doi.org/10.1108/02652329710194946
• Narteh, B. (2013). SME bank selection and patronage behaviour in the Ghanaian banking industry. Management Research Review, 36(11), 1061-1080. doi:10.1108/MRR-06-2012-0147
• Nielsen, J. F., Terry, C., & Trayler, R. M. (1998). Business banking in Australia: a comparison of expectations. International Journal of Bank Marketing, 16(6), 253–263. https://doi.org/10.1108/02652329810241393
• Özsoy, İ., Görmez, B., & Mekik, S. (2013). Türkiye’de katılım bankalarının tercih edilme sebepleri: Ampirik bir tetkik. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 187-206. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yonveek/issue/13698/165803
• Resmi Gazete. (2005). 5411 Bankacılık Kanunu (01.11.2005). www.mevzuat.gov.tr (Erişim:22.01.2021).
• Rosenblatt, J., Laroche, M., Hochstein, A., McTavish, R., & Sheahan, M. (1988). Commercial banking in Canada: A study of the selection criteria and service expectations of treasury officers. International Journal of Bank Marketing, 6(4), 19-30. doi:doi.org/10.1108/eb010835
• Selvanathan, M., Nadarajan, D., Zamri, A. F., Suppramaniam, S., & Muhammad, A. M. (2018). An exploratory study on customers’ selection in choosing islamic banking. International Business Research, 11(5), 42-49. doi:10.5539/ibr.v11n5p42
• Sevim, U., & Arslantürk-Çöllü, D. (2017). Müşterilerin banka seçimini etkileyen kriterlerin belirlenmesi: Giresun ili örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (18), 201-220. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ulikidince/issue/26590/279898
• Ta, H. P., & Har, K. Y. (2000). A study of bank selection decisions in Singapore using the Analytical Hierarchy Process. International Journal of Bank Marketing, 18(4), 170-180. https://doi.org/10.1108/02652320010349058
• Tabakoğlu, A. (2013). İslâm İktisat Tarihine Giriş. (3 b.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Taşkın, Ç., Akat, Ö., & Erol, Z. (2010). Tüketicilerin banka tercihini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Bursa'da bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 11-22. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TVRBNE1Ea3lNZz09
• TCMB. (2016). Sektör Bilançoları (2013-2015) Değerlendirme Raporu. Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İstatistik Genel Müdürlüğü. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/9c9f6d76-520b-41dd-bf0e-0a159b6a8ecd/SEKTOR+BILANCOLARI+%282013-2015%29.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-9c9f6d76-520b-41dd-bf0e-0a159b6a8ecd-m3fB6yM (Erişim:23.11.2019)
• TKBB. (2020). Sektör Mukayese Tablosu. https://tkbb.org.tr/veri/sektormukayese (Erişim: 09.11.2020)
• Yavas, U., Babakus, E., & Eroglu, S. (2004). Bank choice behavior of small and medium-sized construction firms. Journal of Business & Industrial Marketing, 19(4), 258-266. doi:10.1108/0885862041054099
• Yılmaz, Ö., Boz, H., & Yaprak, B. (2017). Tüketicilerin bireysel banka tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesine yönelik bir uygulama: Balıkesir örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Kongresi (USAK’17), (s. 1702-1709). İstanbul. https://www.researchgate.net/publication/318888940
• Zineldin, M. (1995). Bank-company interactions and relationships: some empirical evidence. International Journal of Bank Marketing, 13(2), 30-40. https://doi.org/10.1108/02652329510078677