The Effect of Waldorf Approach-Based Education Program on the Creativity and Cognitive Skills of Preschool Children

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 452 - 488, 31.03.2022

Senem Korkmaz Ayşe Öztürk Samur

https://doi.org/10.15869/itobiad.880321

Öz

The aim of the research is to examine the effect of education program based on Waldorf approach on creativity and cognitive skills of pre-school children. In the research, quasi-experimental design, one of the experimental research models, was used. The experimental group consisted of 32 children studying in a school where the Waldorf approach-based education program was implemented. 45 children studying in a public kindergarten where the Ministry of National Education Pre-School Education Program was implemented constituted the control1 group, and 48 children studying in a private kindergarten formed the control2 group. The dependent variables of the research were creativity skills and cognitive skills; The independent variable is the education program based on the Waldorf Approach. Hybrid Creativity Test developed by Lee and Lee (2002) and adapted into Turkish by Yuvacı (2017) was used as a data collection tools to measure creativity skills. Coloured Progressive Matrices Test developed by Reven, Raven and Court (1998) and validity and reliability study by Bildiren, Kargın, and Korkmaz (2017) was used to measure cognitive skills. Data was analyzed using SPSS program. As a result of the research, a significant result was found in favour of the group in which the Waldorf approach-based education program was applied in the sub-dimensions of creativity, flexibility, fluency, originality and total creativity post-test scores. No difference was observed between the groups in the cognitive skills post-test scores.

Anahtar Kelimeler

Waldorf Approach, Alternative Approaches, Preschool Education Program, Creativity, Cognitive Skills

Waldorf Yaklaşımına Dayalı Eğitim Programının Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yaratıcılık ve Bilişsel Becerilerine Etkisi

Öz

Bu araştırmanın amacı; Waldorf yaklaşımına dayalı eğitim programının okul öncesi dönemdeki çocukların yaratıcılık ve bilişsel becerilerine etkisini incelemektir. Araştırmada deneysel araştırma modellerinden yarı deneysel desen kullanılmıştır. Waldorf yaklaşımına dayalı eğitim programının uygulandığı bir okulda eğitim gören 32 çocuk deney grubunu oluşturmuştur. Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Programının uygulandığı bir devlet anaokulunda eğitim gören 45 çocuk kontrol1, özel anaokulunda eğitim gören 48 çocuk da kontrol2 grubunu oluşturmuştur. Araştırmanın bağımlı değişkenleri yaratıcılık becerileri ve bilişsel beceriler; bağımsız değişkeni ise Waldorf yaklaşımına dayalı uygulanan eğitim programıdır. Veri toplama aracı olarak, çocukların yaratıcılık becerilerinin ölçülmesinde Lee ve Lee (2002) tarafından geliştirilen Türkçeye uyarlanması Yuvacı (2017) tarafından yapılan Hibrit Yaratıcılık Testi kullanılmıştır. Bilişsel becerilerinin ölçülmesi amacıyla ise Raven, Raven ve Court (1998) tarafından geliştirilen, Bildiren, Kargın ve Korkmaz, (2017) tarafından geçerlik güvenirlik çalışması yapılan Renkli Progresif Matrisleri testi kullanılmıştır. Veriler SPSS programında analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda yaratıcılığın, esneklik, akıcılık, özgünlük alt boyutlarında ve toplam yaratıcılık son test puanlarında Waldorf yaklaşımına dayalı eğitim programının uygulandığı grubun lehine anlamlı bir sonuç bulunmuştur. Bilişsel becerileriler son test puanlarında ise gruplar arasında herhangi bir farklılık gözlemlenmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Waldorf Yaklaşımı, Alternatif Yaklaşımlar, Okul Öncesi Eğitim Programı, Yaratıcılık, Bilişsel Beceri

Kaynakça

• Akar Gençer, A. (2014). Reggio Emilia Yaklaşımı temelli projelerin anaokuluna giden çocukların yaratıcı düşünme becerilerine etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akçum, E. (2005). 5-6 yaş çocukların yaratıcılık ve öğrenime hazır oluş düzeylerine okul öncesi eğitimin etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akdağ, B. (2006). Alternatif eğitim modelleri. Zil ve Teneffüs Dergisi, 6, 34-44.
• Aral, N., Yıldız Bıçakçı, M., Yurteri Tiryaki, A., Çetin Sultanoğlu, S. ve Şahin, S. (2015). Montessori eğitiminin çocukların gelişimine etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 32-52. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/huner/issue/36363/411252
• Ashley, M. (2009). Education for freedom:the goal of Steiner/ Waldorf Schools. In:Wood, P.A., Woods, G.J. (Ed.). Alternative Education for the 21st Century. Newyork: Palgrave Macmillan.
• Astley, K. ve Jackson, P. (2000). Doubts on spirituality: İnterpreting Waldorf ritual International Journal Of Children’s Spirituality. 5(2), 221-22. http://doi.org./10.1080/713670915
• Aslan, E., Aktan, E. ve Kamaraj, I. (1997). Anaokulu eğitiminin yaratıcılık ve yaratıcı problem-çözme becerisi üzerindeki etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9, 37-48. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruaebd/issue/364/2122
• Aysu, B. ve Aral, N. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin öğrenme merkezleri hakkındaki görüş ve uygulamalarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2561-2574.
• Bayhan, P. ve Bencik, S. (2008). Erken çocukluk dönemi eğitim programlarından Waldorf yaklaşımına genel bir bakış. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26. 15-25. DOI: 10.30703/cije.656302
• Berat Uzun, İ. ve Kayılı, G. (2019). Montessori yönteminin 60-72 aylık çocukların iletişim becerilerine etkisi. M. Uslu., S. Çiftçi, C. Arslan ve E. Hamarta (Ed.). İnsan ve Medeniyet Araştırmaları, 413-423.
• Bildiren, A., Kargın, T., ve Korkmaz, M. (2017). Renkli Progresif Matrisleri Testi’nin 4-6 yaş aralığında güvenirlik ve geçerlik çalışması. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi 7(1), 19-38. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1476099
• Blanning, N. (2004). Mixed ages in the kindergarden: Oldest and youngest together, or not? Erişim adresi: https://www.waldorflibrary.org/images/stories/Journal_Articles/GW47blanning.pdf
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Erkan Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (Yirmi üçüncü baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2017). Spss ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (Beşinci baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can Yaşar, M. ve Aral, N. (2010). Yaratıcı düşünme becerilerinde okul öncesi eğitimin etkisi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 201-209.
• Ceylan, E. (2008). Okul öncesi eğitime devam eden 5–6 yaş çocuklarının bilişsel tempoya göre yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Clouder, C. ve Nicol, J. (2010). Waldorf yöntemiyle harika çocuk nasıl yetiştirilir? (S. Dönmez, Çev.) (Birinci basım). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Çelik, M. (2013). Öğrenme çocuk İle büyür: erken çocukluk eğitiminde Waldorf Yaklaşımı. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 39-51.
• Dereli, H. M. (2013). Reggio Emilia temelli dokümantasyon eğitiminin okul öncesi öğretmenlerinin demokratik tutum ve çocuk-merkezli uygulamaları üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dündar, S. (2007). Alternatif eğitimin felsefî temelleri ve alternatif okullardaki uygulamalar. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ekici, F.Y. (2015). Okul öncesi eğitimde uygulanan çocuk merkezli yaklaşımların kuramsal temel, eğitim ortamı ve öğretmenin rolü açısından karşılaştırılması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 192-212. Erişim adresi: https://hdl.handle.net/20.500.12436/1423
• Fraenkel, J. R ve Wallen, N. E (2006). Eğitimde araştırma nasıl tasarlanır ve değerlendirilir? (Altıncı basım). Boston: McGraw-Hill.
• Gizir Ergen, Z. ve Köksal Akyol, A. (2012). Anaokuluna devam eden çocukların yaratıcılıklarının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(2), 156-170.
• Göllü, Ö. (2018). Anaokulunda kullanılan öğretim yöntem ve teknikler. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 3(3), 1-10. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijolt/issue/40659/489662
• Gönen, M., Ünüvar, P., Bıçakçı, M., Koçyiğit, S., Yazıcı, Z., Orçan M., Aslan, D., Güven, G. ve Özyürek, A. (2010). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin dil etkinliklerini uygulama biçimlerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(19), 23-40. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/19391/205941
• Güven, G., Ahi, B., Tan, S. ve Karabulut, R. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin kullandıkları öğretim yöntemleri hakkındaki görüşleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34, 25-49. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/erusosbilder/issue/23768/253370
• İmir, H. M. (2018). Reggio Emilia temelli dokümantasyon uygulamasının okul öncesi çocuklarının düşünme becerileri üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kandır, A. (2001). Çocuk gelişiminde okul öncesi eğitim kurumlarının yeri ve önemi. Milli Eğitim Dergisi, 151, 102-104.
• Kartal, H. (2007). Erken çocukluk eğitimi programlarından anne-çocuk eğitim programının altı yaş grubundaki çocukların bilişsel gelişimlerine etkisi. İlköğretim Online, 6(2), 234-248. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilkonline/issue/8604/107171
• Kaya, D. ve Gündüz, M. (2015). Alternatif eğitim ve toplumsal değişim üzerindeki etkisi: Waldorf okulları örneği’. Milli Eğitim Dergisi, 44, 5-25.
• Kayılı, G. (2010). Montessori yönteminin anaokulu çocuklarının ilköğretime hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kayılı, G., Koçyı̇ğı̇t, S., Erbay, F . (2009). Montessori yönteminin beş-altı yaş çocuklarının alıcı dil gelişimine etkisinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (26), 347-355.
• Koca, C. (2015). Bir Waldorf anaokulunun yöneticisi, öğretmenleri ve bu okuldaki çocukların ebeveynlerinin eğitimle ilgili bazı kavramlar ile Waldorf yaklaşımına ilişkin görüşleri (Yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Koca, C. ve Ünal, F. (2018). Türkiye’deki bir Waldorf Anaokulunun misyon, vizyon ve diğer anaokullarından farklı yönlerine ilişkin görüşlerin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 185-206. DOİ:10.14689/issn.2148-2624.1.6c3s9m
• Kotaman, H. (2009). Rudolf Steiner ve Waldorf Okulu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 174-194. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyuefd/issue/13711/166001
• Köksal, O., Balaban Dağal, A. ve Duman, A. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programı hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. International Journal of Social Science, 46. 379-394. DOİ:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3395
• Lee, K. T. ve Lee E. T. (2002). Effective teaching in the information era: Fostering an ICT-based integrated learning environment in schools. Asia-Pacific Journal for Teacher Education and Development, 5(1), 21-45.
• Milli Eğitim Bakanlığı, Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği, Madde 13. (2012). Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, (2013). Okul Öncesi Eğitimi Programı, Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2016). Çocuk gelişimi ve eğitimi, Okul öncesi eğitim programı, Ankara.
• Ogletree, E.J. (1996). The comparative status of the creative thinking ability of Waldorf education students: A survey. Erişim adresi: https://eric.ed.gov/ adresinden erişildi.
• Okutan, N. Ş. (2012). Karma ve izole yaş gruplarında verilen okul öncesi eğitiminin 4-6 yaş grubu çocuklarının gelişim özellikleri ve yaratıcılık performanslarına etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Onur, T. ve Topkaya, Ş. (2017). Erken Çocukluk Eğitimi Mozaiği: Büyük Düşünceler/Fikirler, Modeller ve Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
• Özdemir, C. C. (2013). Okul öncesi öğretmenliği 3. sınıf öğrencilerine verilen Reggio Emilia yaklaşımı konulu eğitim programının etkililiğinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özkan, B. ve Girgin F. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin görsel sanat etkinliği uygulamalarını değerlendirmesi. Electronic Journal of Vocational Colleges, 4(4), 79-82. DOI: 10.17339/ejovoc.97606
• Öztürk Samur, A. ve Soydan, S. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin Türkçe etkinliklerinde soru sorma stratejilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 12(46), 70-83. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6160/82804
• Özyürek, A. ve Aydoğan, Y. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin serbest zaman etkinliklerine ilişkin uygulamalarının incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 41-58. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sakaefd/issue/11218/133961
• Ramani, G. B. (2005). Cooperative play and problem solving in preschool children. (Doctora dissertation). University of Pittsburgh.
• Ramazan, O. ve Demir, S. (2011). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 36–48 aylık çocukların bilişsel gelişim düzeyleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(2), 83-98.
• Schmitt Stegman, A. (1997). Child development and curriculum in Waldorf education. (ERIC Document Reproduction Service No. ED415990).
• Shell, B. (2013). A look at Waldorf and Montessori education in the early childhood programs. 6 Nisan 2020 tarihinde https://www.waldorflibrary.org/ adresinden erişildi.
• Şahintürk, Ö. (2012). Montessori yönteminin okul öncesi dönemde öğrencilerin yaratıcı düşünmelerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şeker, K. N. (2015). Kırsal bölgede okul öncesi eğitime devam eden 5 yaş çocukları ile Montessori eğitimi alan 5 yaş çocukların motor becerilerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tuncer, B. (2015). Okul öncesi eğitimdeki çağdaş yaklaşımların incelenmesi ve MEB okul öncesi programıyla karşılaştırılması. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 1(2), 39-58. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijofe/issue/8543/106000
• Türkoğlu, B. (2016). Oyun temelli bilişsel gelişim programının 60-72 aylık çocukların bilişsel gelişimine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uzun, İ. B. ve Kayılı, G. (2019). Montessori yönteminin 60-72 aylık çocukların iletişim becerilerine etkisi. M. Uslu., S. Çiftçi, C. Arslan ve E. Hamarta (Ed.). İnsan ve Medeniyet Araştırmaları, 413-423.
• Yalçın, H. ve Schieren, J. (2017). Türkiye’de Waldorf eğitimine yönelik girişimler. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(49), 30-41.
• Yavuzer, H. (2014). Çocuk psikolojisi. (Otuz yedinci baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi. 56-60.
• Yıldız Bıçakçı, M. (2014) Yaratıcılığı Anlamak. Fox, J. E. ve Schırrmacher, R. Çocuklarda sanat ve yaratıcılığın gelişimi. (Yedinci baskı). N. Aral ve G. Duman (Çev. Ed.) 4- 19. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yuvacı, Z. (2017). Okul Öncesi eğitim alan 6 yaş çocuklarının yaratıcılık düzeylerinin öğretmenlerinin ve sınıf ortamlarının yaratıcılıklarına göre incelenmesi (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yuvacı, Z. ve Dağlıoğlu, H. E. (2018). Okul öncesi eğitim alan çocukların ve bulundukları sınıf ortamının yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(2), 234-256. DOİ:http://dx.doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720182262