İnanç Turizminde Merkezler ve Bölge İnsanının Bu Merkezlerle Etkileşimi: Kastamonu Örneği

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 3, 1515 - 1542, 30.09.2022

Hakkı Çılgınoğlu Ümit Helveci

https://doi.org/10.15869/itobiad.1130416

Öz

Ulaşımın kolaylaşması, sanayileşme, boş zamanın artması, eğitim düzeyinin yükselmesi ve kişi başına düşen gelir düzeyinin artması gibi nedenlerle birey; turistik gezilere yönelebilmektedir. Bu yönelimi artırmak ve bireyi monoton yaşamından uzaklaştırabilmek için geleneksel kitle turizmi yanında ortaya çıkan alternatif turizm türleriyle ilgili farkındalık çalışmalarına önem verilmesi gerekmektedir. Bu alternatif turizm türleri arasında yer alan, yıl boyunca ve daha düşük maliyetle yerine getirilebilen inanç turizminin önemini artırmaktadır. Araştırmanın amacı; kültür ve inanç turizmi unsurlarından T.C. Kastamonu Belediyesi resmî Web sayfasında yayımlanan ve Merkez ilçede bulunan cami ve külliyeler hakkında farkındalık oluşturmak, Merkez ilçede yaşayanlar tarafından bu unsurların ziyaret oranlarını ölçmektir. Amaca ulaşmak için izinlerin alınması sonrasında Kastamonu ili Merkez ilçesinde en az üç yıl yaşamış 20 yaş üstü 518 katılımcıdan oluşan örneklem grubuna anket uygulaması yapılmıştır. Veriler Google Formlar aracılığıyla gönüllülük ölçütü temel alınarak kolayda örnekleme yöntemiyle toplanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizi SPSS İstatistik Analiz Programı kullanılarak yapılmış; verilerin analizi sırasında, betimleyici istatistiklerin yanı sıra Ki-Kare Testi uygulanmıştır. Sonuç olarak araştırmaya katılan katılımcıların inanç turizmi merkezleri hakkında yeterince farkındalığa sahip olmadıkları görülmüştür. Katılımcıların cinsiyet, medeni durum, eğitim, meslek ve aylık gelir durumlarına göre inanç turizmi merkezlerini ziyaret etme durumları arasında anlamlı farklılık vardır. Katılımcılara göre inanç turizmi merkezlerinin turizm bakımından ilgi odağı hâline getirilebilmesi için basın ve yayın organları ile sosyal medyanın etkinliğinden yararlanılması, çeşitli sosyal ve kültürel etkinliklerin düzenlenmesi, inanç turizmiyle ilgili girişimcilere imkânlar sağlanması, konu hakkında eğitimler verilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Turizm, İnanç Turizmi, Kastamonu, İnanç Turizmi Merkezleri, Ziyaret

Centers in Faith Tourism and the Interaction of Local People with These Centers: The Case of Kastamonu

Öz

Individuals may turn to touristic trips for reasons such as ease of transportation, industrialization, increase in leisure time, education level and per capita income. In order to increase this orientation and to distance the individual from his monotonous life, it is necessary to pay attention to awareness studies about alternative tourism types that have emerged alongside traditional mass tourism. Among these alternative tourism types, the fact that it can be carried out throughout the year and at a lower cost increases the importance of faith tourism in particular. The aim of the research is to raise awareness about the mosques and social complexes in the central district, which are published on the Kastamonu Municipality official website, and to measure the visit rates of these elements by the people living in the Central district. After obtaining the permissions to reach the goal, a questionnaire was applied to the sample group consisting of 518 participants over the age of 20 who lived in the central district of Kastamonu for at least three years. The data were collected by convenience sampling method based on volunteering criteria via Google Forms. The data were collected by convenience sampling method based on volunteering criteria via Google Forms. The data obtained in the research was analyzed using the SPSS Statistical Analysis Program. During the analysis of the data, the Chi-Square Test was applied as well as the descriptive statistics. As a result, it was seen that the participants of the research did not have enough awareness about faith tourism centers. There is a significant difference between the participants' visits to faith tourism centers according to gender, marital status, education, occupation and monthly income. According to the participants, in order to make religious tourism centers the focus of attention in terms of tourism, it is necessary to benefit from the effectiveness of the media and social media, to organize various social and cultural events, to provide opportunities for faith tourism-related entrepreneurs, and to provide training on the subject.

Anahtar Kelimeler

Tourism, Faith Tourism, Kastamonu, Faith Tourism Centers, Visit

Kaynakça

• Aaker, D.A., Kumar, V. ve Day, G.S., (2007). Marketing research, 9. Edition, John Wiley & Sons, Danvers.
• Bakır, A. ve Gökşen, A. (2020). Geç Orta Çağlarda Tokat Kastamonu Çorum ve Amasya vakıfları. Oğuz-Türkmen Araştırmaları Dergisi, IV (1), 10-44.
• Baysal, D. (2017). Türkiye’de helal turizm. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 36 (36), 89-103.
• Bingöl, Z. (2004). Akdeniz Bölgesi’nin kültür ve inanç turizmi potansiyeli açısından değerlendirilmesi. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (8), 125-137.
• Can, E. (2015). Boş zaman, rekreasyon ve etkinlik turizmi ilişkisi. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 1-17.
• Çam, O. ve Çılgınoğlu, H. (2020). Kastamonu ili turizm potansiyeli ve inanç turizminin şehirdeki yeri ve önemi. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 76-90.
• Çam, O. & Çılgınoğlu, H. (2020). İnanç turizmi merkezi olarak Mevlana Müzesi ile Şeyh Şaban-ı Veli Külliyesi’nin değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 342-357. doi:10.37847/tdtad.739933
• Çetinkaya, Y. (2019). İnanç turizmi destinasyonu olarak Kastamonu Hz. Pir Şeyh Şaban-ı Veli örneği, Doctoral dissertation, Kastamonu Üniversitesi.
• Eğilmez, M., Oğur, Ö. ve Tutuş, H. (2020). XVII. yüzyılın sonları ile XIX. yüzyılın ilk yarısında Kastamonu’da mevcut vakıf külliyeleri. Econder International Academic Journal, 4 (2) , 304-325.
• Ertürk, T. (1996). Şehir kimliği: Amasya örneği, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Eşmeli, İ. (2019). Dinlerde mabed-ibadet ilişkisi (Yahudilik örneği). Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(11), 24-43. doi:10.17859/pauifd.573206
• Eyice, S. (1995). Ferhad Paşa Camii. TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul:TDV İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları, (12), 386.
• Eykay, İ., Dalgın, T. ve Çeken, H. (2015). İnanç turizmi potansiyeli açısından Antakya’nın değerlendirilmesi. Journal of Life Economics, 2(2), 59-74.
• Garda, B., & Temizel, M. (2016). Sürdürülebilir turizm çeşitleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (12), 83-103.
• Güneş, E., Pekerşen, Y., Alagöz, G. & Sivrikaya, K. K. (2019). Müze ziyaretçilerinin hizmet kalitesine yönelik algılamaları: Mevlana müzesi örneği. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 11 (21), 591-612.
• Güven, M. (2012). Kültürün bir unsuru olarak din. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 933-948.
• Harunoğulları, M. (2016). Kilis’in inanç turizmi potansiyeli ve kutsal mekânları. Electronic Turkish Studies, 11(21).
• İbret, Ü., Aydınözü, D., ve Uğurlu, M. (2015). Kastamonu şehrinde kültür ve inanç turizmi. Marmara Coğrafya Dergisi, (32), 239-269.
• Karabulut, T. ve Kaynak, İ. H. (2016). İnanç turizmi bağlamında kentsel turizm ve kültürel turizm: Konya örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 185-191.
• Karagöz, K. (2008). Türkiye’nin turizm potansiyeli: Çekim modeli yaklaşımı. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(2), 149-156.
• Karagöz, N. (2012). Candaroğlu İsmailbey ve Hulviyyât adlı eserindeki “fıtır sadakası” bâbı. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi. (20), 267-288.
• Karaman, S. ve Usta, K. (2006). İnanç turizmi açısından İznik ve bir uygulama çalışması, III. Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi, Balıkesir, ss:473-489.
• Kardeş, N., & Kıngır, S. (2017). Türkiye'de yükselen bir turizm çeşidi: helal turizm. Yönetim Ekonomi Edebiyat İslami ve Politik Bilimler Dergisi, 2(1), 32-46.
• kastamonu.bel.tr. Camii ve Külliyeler. https://www.kastamonu.bel.tr/v2/gezi-rehberi/camii-ve-kulliyeler/ ET: 11.03.2022.
• kastamonu.bel.tr. Honsalar Camii. https://www.kastamonu.bel.tr/v2/portfolio/honsalar-camii/ ET:16.03.2022.
• kastamonu.bel.tr. Kubbeli Mescit. https://www.kastamonu.bel.tr/v2/portfolio/kubbeli-mescit/ ET: 16.03.2022.
• kastamonu.bel.tr. Musa Fakih Camii. T.C. Kastamonu Belediyesi Resmi İnternet Sitesi | www.kastamonu.bel.tr » Musa Fakih Camii ET:17.03.2022.
• kastamonu.ktb.gov.tr. Yakupağa Külliyesi. https://kastamonu.ktb.gov.tr/tr-93962/yakupaga-kulliyesi.html Erişim Tarihi: 17.03.2022.
• Kaya, F., Cankül, D. ve Demirci, B. (2013). Türkiye'nin önemli inanç turizmi merkezlerinden biri: Akdamar Kilisesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2013(1), 13-24.
• Kervankıran, İ. (2014). Dünyada değişen müze algısı ekseninde Türkiye'deki müze turizmine bakış. Electronic Turkish Studies, 9(11).
• Korkmaz, H. ve Odabaşı, F. (2021). Türbe ziyaretlerinin sosyo-kültürel ve dini nedenleri: Kastamonu örneği. Toplum Bilimleri Dergisi, 30, 218-230.
• Kurul, M., ve Serin, N. (2016). Kastamonu İbn Neccâr Camisi üzerine bir değerlendirme. Tarih Okulu Dergisi (TOD). (28), 765-801.
• Küçükbasmacı, G. (2017). Kastamonu’da asa suları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (83), 199-221.
• Malhotra, N. K. (2004). Marketing research an applied orientation, 4. Edition, Pearson Prentice Hall, New Jersey.
• Okuyucu, A. ve Somuncu, M. (2013). Türkiye’de inanç turizmi: Bugünkü durum, sorunlar ve gelecek. In International Conference on Religious Tourism and Tolerance (Vol. 9, p. 12).
• Omuzlu, Ö. (2019). Kastamonu ili inanç turizmi potansiyeli ve halkın inanç turizmine bakışı, Yayıncı Kastamonu Üniversitesi (Doctoral dissertation, Kastamonu Üniversitesi).
• Özbek, F. ve Salihoğlu M. K. (2015). Kastamonu rehberi. Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri, İstanbul.
• Özgen, N. (2012). Siirt’in inanç turizmi mekânları: Ziyaret (Veysel Karani) ve Tillo (Aydınlar) örnekleri. Doğu Coğrafya Dergisi, 17(27), 251-272.
• Özgüç, N. (2003). Turizm coğrafyası, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Öztürk, S., İsmail, T. S. Y. ve Işınkaralar, Ö. (2020). İnanç turizmi odağında Benli Sultan Külliyesi peyzaj tasarım önerileri. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 349-360.
• Pamukçu, H. (2017). Konaklama işletmelerinde helâl turizm standardizasyonu önerisi.
• Parlar, B. (1996). Kastamonu Yakup Ağa İmareti restorasyon projesi (Doctoral dissertation, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Sakıcı, Ç., Karakaş, H. ve Kesimoğlu, M. D. (2013). Kastamonu kent merkezindeki kamusal açık yeşil alanlarda kullanılan bitki materyali üzerine bir araştırma. Kastamonu Universitesi Orman Fakültesi Dergisi, 13(1), 153-163.
• Sargın, S. (2006). Yalvaç’ta inanç turizmi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 1-18.
• Sevinç, H. ve Azgün, S. (2012). Bölgesel kalkınma ve inanç turizmi bağlamında Akdamar Kilisesi örneği. International Journal of Social and Economic Sciences, 2(2), 17-21.
• Sinanoğlu, M. (1999). İbadet, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA). İstanbul: TDV İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları, (19), 233-235.
• Sönmez, M. (2012). Tillo (Siirt) ilçesinin kültürel turizm potansiyeli. Türk Coğrafya Dergisi, (59), 27-44.
• Şahiner, T. (2012). İnanç turizmi potansiyeli ve halkın inanç turizmine bakışı açısından Karaman. Master's thesis, T.C. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şaman, E. (2009). Mersin ili inanç turizmi potansiyelinin değerlendirilmesi: Mersin’de inanç turizmine katılanların profili üzerine bir araştırma (Master’s Thesis, T.C. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Tan, F. Z. ve Yıldıran, C. (2019). İnanç turizmi: Kastamonu ili turizm alt yapısına katkısı. International Journal of Contemporary Tourism Research, 3(1), 83-91.
• Tapur, T. (2009). Konya ilinde kültür ve inanç turizmi. Journal of International Social Research, 2(9).
• TÜİK (2022). Kastamonu ili adrese dayalı nüfus sayımı sonuçları, Ankara.
• Ural, A., Kılıç, İ. (2011). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Usta, K. M. (2005). İnanç turizmi potansiyeli açısından İznik’in değerlendirilmesi (Master's thesis, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Yaman, Z. (2003). Kastamonu 20003 turizm envanteri gezi rehberi, Kastamonu.
• Yeni, Ö. (2013). Kastamonu Honsalar Camii haziresi’nde bulunan mezar taşları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(25), 594-611.
• Zaman, M. (2005). Türkiye’nin önemli inanç turizmi merkezlerinden biri: Sumela (Meryamana) Manastırı. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 1-24.
• Zikmund, W. G. (1997). Business research methods, 5. Edition, The Dryden Press, Orlando.