Morphometric Properties of Poljes in the Taurus Mountains, Southern Turkey

Yıl 2021, Sayı: 42, 101 - 119, 07.07.2021

Mesut Şimşek , Muhammed Zeynel Öztürk , Uğur Doğan , Mustafa Utlu

Öz

Poljes, which represents the largest and relatively the most complex karst forms, are one of the most characteristic and widespread features in the karst terrains of the Taurus Mountains. Although poljes have been one of the most studied landforms in the Anatolian karst, except for a few studies, no particular attention has been directed to provide a quantitative study on the morphometry and spatial distribution of poljes. In this study, an attempt has been made to present a comprehensive account of the basic morphometric characteristics and spatial distribution of the poljes within the karst regions in the Taurus karst belt, based on the critical review of the previous literature and detailed map studies. In this respect, 680 topographic maps, 1;25.000 scales with 10 m contour intervals, were analyzed and the 175 poljes were mapped. A data set based on the determination of morphometric parameters of the poljes was prepared, including X and Y centroid coordinates, the elevation of the floors above mean sea level, area, perimeter length, short and long axis lengths, elongation ratio, and circularity index. Within the scope of this dataset, the spatial distribution of the basic morphometric properties of poljes and the main factors controlling these properties were evaluated and interpreted. Most of the poljes in the Taurus karst belt are found in the area within the Isparta Angle located in the Western and Central Taurus. Most of the polje floor elevation (90%) is about between 447 and 1865 m above mean sea level though they are distributed in various elevations. Some poljes cover rather large areas, but the majority (65%) of them have a surface area of not more than 10 km sq. Due to the hydrological and tectonic characteristics of poljes, the circularity index values increase up to 28 and the elongation ratio values up to 9. The circularity index reaches higher values in fluvio-karst poljes dominated by fluvial processes, whereas the elongation ratio is higher in tectonically controlled poljes.

Anahtar Kelimeler

Polje, morphometric analysis, Taurus Karst belt

Toros Polyelerinin Morfometrik Özellikleri

Öz

Toros Karst Kuşağı’nın karakteristik yerşekillerinden olan polyeler, en geniş ve görece en karmaşık karstik yüzey şekillerindendir. Polyeler Anadolu’da en fazla çalışılmış yerşekillerinden bir tanesi olmakla birlikte münferit polye çalışmaları dışında, Toros polyelerinin dağılışı ve bunlara ait temel morfometrik özellikleri hakkında bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada Toros Karst kuşağı içerisinde yer alan tüm polyeler literatür taraması ve haritalama çalışmalarına göre belirlenerek temel morfometrik özellikleri ortaya konulmuştur. Polyelerin temel morfometrik özelliklerini belirlemek için 1/25.000 ölçekli 680 adet topografya haritası taranmış ve toplam 175 polye haritalanmıştır. Haritalanan herbir polyenin X ve Y merkez koordinatları, taban yüksekliği, alanı, çevre uzunluğu, uzun ve kısa eksen uzunluğu ile uzama oranı, dairesellik değerlerini içeren morfometrik veri seti oluşturulmuş ve haritalandırılmıştır. Bu veri seti ve haritalar ile polyelere ait temel morfometrik özelliklerin dağılış özellikleri ve bu özellikleri denetleyen temel unsurlar açıklanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre Toros Karst Kuşağı içerisindeki polyelerin büyük bölümü Batı ve Orta Toroslar’da yer alan Isparta Açısı içerisinde yer almaktadır. Geniş bir yükselti basamağı aralığında dağılış gösteren polye tabanlarının %90’nı 447-1865 m arasında yer almaktadır. Polyeler büyük alanlara ulaşmakla birlikte, %65’inin yözölçümü 10 km2’yi geçmemektedir. Değişik büyüklükteki bu makro karstik şekillerin, hidrolojik ve tektonik denetimlerin bir sonucu olarak, dairesellik indisi değerleri 28’e, uzama oranı değerleri ise 9’a kadar yükselmektedir. Dairesellik indisi değerleri polye gelişiminde flüvyal süreçlerin egemen olduğu flüvyo-karstik polyelerde yüksek değerlere ulaşmakta, uzama oranı tektonik denetimli polyelerde yüksek çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Polye, morfometrik analiz, Toros Karst Kuşağı

Kaynakça

• Akay, E. ve Uysal, Ş. (1988). Orta Toroslar’ın Post-Eosen tektoniği. MTA Dergisi, 108, 57–68.
• Akköprü, E. (2011). Van Gölü’nün güneybatı kısmında jeomorfolojik araştırmalar (Tatvan-Gölü). (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Alagöz, C. A. (1944). Türkiye karst olayları hakkında bir araştırma.Türk Coğrafya Kurumu Yayınları, 1,86-92. Ankara.
• Ardos, M. (1977). Eğirdir Gölü güneyinin jeomorfolojisi ve Davras Dağında Pleistosen buzullaşması. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 22, 99-118.
• Ardos, M. (1978). Afyonkarahisar Bölgesinin jeomorfolojisi. İstanbul. İstanbul Üniversitesi Yayınları: 2418.
• Atalay, İ. (1973).Toros Dağlarında karstlaşma ve toprak teşekkülü üzerine bazı araştırmalar. Jeomorfoloji Dergisi, 5, 135–152.
• Atalay, İ. (1987). Türkiye jeomorfolojisine giriş. İzmir: Ege Ün. Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 9.
• Atalay, İ. (2003). Effects of the Tectonic Movements on the Karstification in Anatolia, Turkey, Acta Carsologica, 32(2), 196–203.
• Atayeter, Y. (2000). Aksu Çayı Havzası’nın Jeomorfolojisi. (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Avşarcan, B. (1999). Fethiye Körfezi kuzeyindeki dağlık kesimde jeomorfoloji araştırmaları. Coğrafya Dergisi, 7, 325–356.
• Bayrakdar, C., Döker, M. ve Kesercı̇, F. (2020). Polyelerde hatalı arazi kullanımların sebep olduğu afetlere bir örnek: 31 Ocak 2019 Kayaköy polyesi taşkını. Coğrafya Dergisi, 41, 109–128.
• Bener, M. (1965). Göksu Vadisi ve çevresindeki platolarda karst. (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul.
• Bonacci, O. (2013). Poljes, Ponors and Their Catchments. In: John F. Shroder (Editor-in-chief), Frumkin, A. (Volume Editor). Treatise on Geomorphology, Vol 6, Karst Geomorphology, San Diego: Academic Press.
• Bonacci, O. (2004). Polje. J. Gunn (Eds.), Encyclopedia of caves and karst science. London: Taylor & Francis Books, Inc.
• Bondesan, A., Meneghel, M., ve Sauro, U. (1992). Morphometric analysis of dolines. International Journal of Speleology,21(1), 1–55.
• Bozyiğit, R. (1997). Eşen Çayı Havzası’nın Jeomorfolojisi. (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çiner, A., Karabiyikoğlu, M., Monod, O., Deynoux, M., ve Tuzcu, S., (2008). late cenozoic sedimentary evolution of the Antalya Basin, Southern Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences, 17(1), 1–41.
• Çetin, B., ve Ege, İ. (2012, Ekim). Alan polyesinde (Orta Amanoslar) arazi kullanımı. III. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu’nda (Hatay) sunulan bildiri, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Bildiriler Kitabı 346–356.
• Denizman, C. (2003). Morphometric and spatial distribution parmeters of karstic depressions, Lower Suwannee River Basin, Florida. Journal of Cave and Karst Studies, 65(1), 29–35.
• Doğan, U. (1996). Polye ve fluvio-karstik depresyonlar (Seydişehir’in güneybatısından örnekler). Türkiye Coğrafyası Dergisi, 5, 229–246.
• Doğan, U. (2002). Manavgat Nehri havzasının jeomorfolojik evrimi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 51–65.
• Doğan, U. (2003a). Sarıot Polje, Central Taurus (Turkey): a border polje developed at the contact of karstic and non-karstic lithologies. Cave and Karst Science,30(3), 117–124.
• Doğan, U., (2003b). Dipsiz Göl kapalı havzası’ndaki çökme ve sübsidans dolinleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 1–21.
• Doğan, U., ve Koçyiğit, A. (2018). Morphotectonic evolution of Maviboğaz canyon and Suğla polje, SW central Anatolia, Turkey. Geomorphology,306, 13–27.
• Doğan, U., Koçyiğit, A. & Gökkaya, E. (2017). Development of the Kembos and Eynif structural poljes: Morphotectonic evolution of the Upper Manavgat River basin, central Taurides, Turkey.Geomorphology,278, 105–120.
• Doğan, U., Koçyiğit, A., & Yeşilyurt, S. (2019). The relationship between Kestel Polje system and the Antalya tufa plateau: Their morphotectonic evolution in Isparta Angle, Antalya-Turkey. Geomorphology, 334, 112–125.
• Doğu, A.F., Çiçek, İ., ve Gürgen, G. (1994). Orta Toroslarda (Seydişehir-Gülnar) karstlaşma tipleri. A.Ü. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 3, 129–139.
• Efe, R. (1998). Ermenek Çayı havzası, doğal ortam özellikleri. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Ege, İ. (2010). Periglasiyal süreçlerin karstlaşmaya etkisi ve Bolkar dağlarındaki yüksek polyeler. II. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu’nda (Afyon) sunulan bildiri, Afton Kocatepe Üniversitesi, Bildiriler Kitabı 63-77.
• Ekmekci, M. (2003). Review of Turkish karst with emphasis on tectonic and paleogeographic controls. Acta Carsologıca,32/2(17), 205–218.
• Ekmekci, M. (2005). Pesticide and nutrient contamination in the Kestel polje–Kirkgoz karst springs, Southern Turkey. Environ Geololgy, 49, 19–29.
• Erinç, S. (1971). Jeomorfoloji II (2. Baskı). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları Yayın No: 1628.
• Fakı, G. (2010). Yayladağı İlçesinde (Hatay) jeomorfolojik birimler ile arazi kullanımı arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Ford, D. C. ve Williams, P. (2007). Karst Hydrology and Geomorphology, John Wiley & Sons Ltd, London.Ford, D.C., & Williams, P. (1989). Karst Geomorphology and Hydrology, Unwin Hyman, London.
• Fural, Ş, Cürebal, İ. ve İnan, F. (2019). Elmalı'da (Antalya) yağışın tetiklediği sel, taşkın ve çamur akıntısı afetlerinin jeomorfolojik analizi. Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi, 3, 49–61.
• Gam, I. (1978). The polje: the problem of definition. Zeitschrift für Geomorphologie, 22(2), 170–181.
• Gilli, E. (2015). Karstology Karsts, Caves and Springs, Elements of Fundamental and Applied Karstology, CRS Press, New York.
• Goudie, A. S. (2003). Geomorphological techniques. London, UK: Allen & Unwin.
• Gracia, F. J., Gutiérrez, F., & Gutiérrez, M. (2003). The Jiloca karst polje-tectonic graben (Iberian Range, NE Spain). Geomorphology,52, 215–231.
• Güldalı, N. (1970). Karstmorpholoqische studien im gebiet des poljesystems von Kestel (Westlicher Taurus, Türkei), im Selbstverlag des Geographischen Instituts der Universitat Tübingen.
• Güldalı, N. (1976). Akseki polyesi, Toroslar'ın karstik bölgelerindeki dağarası ovalarının oluşumu ve gelişimi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni,19, 143–148.
• Güldalı, N. (1981). Suğla Ovasının karst hidrojeolojisi ve Suğla Gölü sorunu. Jeomorfoloji Dergisi, 10, 33–58.
• Güner, İ. (2001). Muğla ve çevresindeki yerleşmelerin gelişmelerini etkileyen coğrafi faktörler. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 4, 1–31.
• Güneysu, C. (1994). Eğirdir Gölü Güneyi ve güneydoğusundaki alanlarda (Isparta) karstlaşmanın genel özellikleri. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, 11, 73–81.
• Güneysu, C., Ozaner, S.F., & Erkal, T. (1996). Ölüdeniz Lagünü (Fethiye) yakın çevresinin jeomorfolojisi ve karst ortamının özellikleri. Türk Coğrafya Dergisi, 31, 305–312.
• Jennings, J. N. (1985). Karst Geomorphology. Oxford and New York: Blackwell.
• Kalelioğlu, E. (1971). Gaziantep yöresinin fiziki coğrafyası. Coğrafya Araştırmaları Dergisi,03-04, 139–204.
• Kara, H. (2001). Akçay Havzası’nın Jeomorfolojisi. (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karabıyıkoğlu, M., Çiner, A., Monod, O., Deynoux, M., Tuzcu, S., & Örçen, S. (2000). Tectonosedimentary evolution of the Miocene Manavgat Basin, western Taurides, Turkey. Tectonics and magmatism in Turkey and the surrounding area, 173, 271–294.
• Karabıyıkoğlu, M., Tuzcu, S., Çiner, A., Deynoux, M., Örçen, S., & Hakyemez, A. (2005). Facies and environmental setting of the Miocene coral reefs in the late-orogenic fill of the Antalya Basin, western Taurides, Turkey: implications for tectonic control and sealevel changes. Sedimentary geology, 173(1-4), 345–371.
• Karaosmanoğlu, F. (2011). Keşiş Çayı Havzası (Andırın-Kahramanmaraş) ve Yakın Çevresinin Fiziki Coğrafyası. (Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Keser, N. (2004a). Bezirgan polyesi ve yakın çevresinin karst jeomorfolojisi. Türk Coğrafya Dergisi,42, 11–45.
• Keser, N. (2004b). Sarıbelen (sidek) polyesi ve katran dağının karst Jeomorfolojisi. Marmara Coğrafya Dergisi,10, 19–52.
• Keser, N. (2007). Akyazı (Lengüme) depresyonu ve Akdağ güneyinin (Batı Toroslar) jeomorfolojisi. Türk Coğrafya Dergisi, 48, 111–132.
• Keser, N. (2008). Çukurbağ polyesi’nin jeomorfolojik evrimi. Marmara Coğrafya Dergisi, 18, 11–133.
• Kissel, C., Averbuch, O., de Lamotte, D. F., Monod, O. & Allerton, S. (1993). First paleomagnetic evidence for a post-Eocene clockwise rotation of the Western Taurides thrust belt east of the Isparta reentrant (Southwestern Turkey).Earth and Planetary Science Letters,117(1-2), 1–14.
• Koçak, İ. ve Arıbaş, K. (2003). Akkoç polyesi. Türk Coğrafya Dergisi,41, 77–96.
• Koçyiğit, A. ve Özacar. A. A. (2003). Extensional neotectonic regime through the NE Edge of the Outer Isparta Angle, SW Turkey: New fieldand seismic data. Turkish J. Earth Sci., 12, 67–90.
• Korkmaz, H. (2000). Kahramanmaraş Havzası’nın Jeomorfolojisi. (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Korkmaz, H., Karabulut, M., & Karataş, A. (2012). Tekir-Göksun (Kahramanmaraş) arasındaki karstik şekiller. III. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu’nda (Hatay) sunulan bildiri, Bildiriler Kitabı, 48-61.
• Kozan, A.T., Bircan, A., Bozbay, E., Öğdüm, F. & Tüfekçi K. (1993). Burdur-Tefenni Havzalarının jeomorfolojisi ve genç tektoniği.Ankara: MTA Jeoloji Etütleri Dairesi.
• Kurt, H. (2000). Batı Toros Polyeleri (Jeomorfolojik Etüt), (Doktora Tezi), Marmara Ün. Sos. Bil. Enst., İstanbul.
• Louis, H. (1956). Dıe Entstehung Der Poljen Und Ihre Stellung In Der Karstabtragung, auf Grund von Beobachtungen im Taurus. Erdkunde,10, 33–53.
• Mihevc, A., Prelovšek, M., & Hajna, N.Z. (2010). Introduction to The Dinaric Karst. Ljubljana: Collegium Graphicum.
• Nazik, L. (1992). Beyşehir Gölü güneybatısı ile Kembos Polyesi arasının karst jeomorfolojisi. (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü. İstanbul.
• Nazik, L. ve Poyraz, M. (2017). Türkiye karst jeomorfolojisi genelini karakterize eden bir bölge: Orta Anadolu Platoları Karst Kuşağı, Türk Coğrafya Dergisi, 68, 43–56.
• Nazik, L., Poyraz, M. & Karabıyıkoğlu, M. (2019). Karstic Landscapes and Landforms in Turkey. In: Landscapes and Landforms of Turkey. Eds. Kuzucuoğlu, C., Çiner, A., Kazancı, N. Springer International Publishing, Switzerland.
• Nazik, L. ve Tuncer, K. (2010). Türkiye karst morfolojisinin bölgesel özellikleri. Türk Speleoloji Dergisi, Karst ve Mağara Araştırmaları, 1, 7–19.
• Nicod, J. (2003). A little contribution to the karst terminology: special or aberrant cases of poljes?. Acta Carsologica, 32(2), 29–39.
• Okay, A. I., Zattın, M., Özcan, E., & Sunal, G. (2020). Uplift of Anatolia. Turkish Journal of Earth Sciences, 29, 696–713.
• Ozaner, S. F. (2003). Elmalı (Antalya) Polyesinde Karagöl ve Avlan Göllerinin kurutulmasından önceki ve sonraki şartların karşılaştırılması. Sırrı Erinç Semp. (11-13 Eylül 2003) Bildiri Özetleri Kitabı, 107-118.
• Özgül, N. (1984). Stratigraphy and tectonic evolution of the central Taurides. In: Tekeli O, Göncüoğlu MC, editors. Geology of the Taurus Belt. Ankara, Turkey: MTA, 77-90.
• Öztürk, M. Z. (2018). Karstik kapalı depresyonların (dolinlerin) morfometrik analizleri, Coğrafya Dergisi,36, 1–13.
• Öztürk, M. Z. (2020). Fluvio-karstic evolution of the Taşeli Plateau (Central Taurus, Turkey). Turkish Journal of Earth Sciences,29, 733–746.
• Öztürk, M. Z., Şimşek, M., Utlu, M., & Şener, M.F. (2017). Karstic depressions on Bolkar Mountain Plateau, Central Taurus (Turkey): distribution characteristics and tectonic effect on orientation. Turkish Journal of Earth Sciences, 26, 302–313.
• Öztürk, M. Z., Şimşek, M., Şener, M. F., & Utlu, M., (2018a). GIS based analysis of doline density on Taurus Mountains, Turkey, Environmental Earth Sciences,77, 536.
• Öztürk, M. Z., Şener, M. F., Şener, M. & Şimşek, M. (2018b). Structural controls on distribution of dolines on Mount Anamas (Taurus Mountains, Turkey). Geomorphology, 317, 107–116.
• Sackl, P., Durst, R., Kotrošan, D., & Stumberger, B. (2014). Dinaric Karst Poljes - Floods for Life. EuroNatur, Radolfzell.
• Sarıgül, O. ve Şimşek, M. (2014-Haziran). Polyelerde İnsan Yaşamı: Evriye Polyesi Örneği, Türkiye Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi’nde sunulan bildiri, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Bildiriler Kitabı, 636-645.
• Sayhan, S. (1990). Teke Yarımadasının Bitki Coğrafyası. (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Schildgen, T. F., Cosentino, D., Bookhagen, B., Niedermann, S., Yıldırım, C., Echtler, H., Wittmann, H. & Strecker, M. R. (2012). Multi-phased uplift of the southern margin of the Central Anatolian plateau, Turkey: A record of tectonic and upper mantle processes. Earth and Planetary Science Letters,317-318, 85–95.
• Schildgen, T.F., Yıldırım, C., Cosentino, D., & Strecker, M.R. (2014). Linking Slab Break-off, Hellenic Trench Retreat, and Uplift of the Central and Eastern Anatolian Plateaus. Earth-Science Reviews,128, 147–168.
• Selçuk Biricik, A. (1982). Beyşehir Gölü havzasının strüktürel ve jeomorfolojik etüdü. İst. Ün. Yay. No:2867, İstanbul.
• Selçuk Biricik, A. (1994). Gölbaşı depresyonu. Türk Coğrafya Dergisi,29, 53–81.
• Selçuk Biricik, A. ve Bozyiğit, R. (1997). Girdev polyesi. Marmara Üniversitesi Coğrafya Dergisi, 1, 323–333.
• Selçuk Biricik, A., Bozyiğit, R. ve Kurt, H. (1998). Kayaköy polyesi ve yakın çevresinin jeomorfolojisi (Fethiye-Muğla). Marmara Coğrafya Dergisi,02, 150–173.
• Siler, M. (2017). Anamur Çevresinin Karst Jeomorfolojisi. (Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Sönmez, M. E. (2010). Mekânsal potansiyel ve kalkınmayı geciktiren sorunlara coğrafi bir yaklaşım: Göksu Çayı Havzası (Adıyaman).(Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şenel, M. (2010). 1/100 000 Ölçekli Açınsama nitelikli Türkiye jeoloji haritası serisi, Isparta N26 paftası (2. Baskı). MTA Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Şimşek, M., Öztürk, M. Z. ve Turoğlu, H. (2019a). Geyik Dağı üzerindeki dolin ve uvalaların morfotektonik önemi. Türk Coğrafya Dergisi,72, 13–20.
• Şimşek, M., Utlu, M., Poyraz, M. ve Öztürk, M. Z. (2019b). Geyik Dağı kütlesinin yüzey karstı jeomorfolojisi ve kütle üzerindeki karst-buzul jeomorfolojisi ilişkisi. Ege Coğrafya Dergisi,28(2), 97–110.
• Şimşek, M., Doğan, U. ve Öztürk, M. Z. (2020). Polyelerin sınıflandırılması ve Toroslardan örnekler. Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi,5, 1–14.
• Tonbul, S. (2012). Erkenek Polyesi (Güneydoğu Toroslar, Malatya). III. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu’nda (Hatay) sunulan bildiri, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Bildiriler Kitabı, 114-129.
• Tagil, S. ve Jennes, J. (2008). GIS-Based automated landform classification and topographic, landcover and geologic attributes of landforms around the Yazoren Polje, Turkey. Journal of Applied Sciences, 8(6), 910–921.
• Tuncer, K. (1995). Ula-Yerkesik arasının karst jeomorfolojisi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yağmurlu, F., Poisson, A., Bozcu, A., & Şentürk, M. (2007). Isparta açısının tektonostratigrafik özellikleri ve petrol jeolojisi açısından irdelenmesi. TPJD Bülteni,19(2), 23–34.
• Yalçınlar, İ. (1969). Strüktüral Morfoloji Cilt II (Genişletilmiş 2. Baskı).İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 878.
• Yamaç, A., Aktar, M. & Atalay, E. Ö. (1980). Çimiyayla Araştırma Raporu. İstanbul: BÜMAK Yayınları No: 2.
• Yazgan, E. ve Chessex, R. (1991). Geology and tectonic evolution of the southeastern Taurides in the region of Malatya. Turkish Association of Petroleum Geologists,3, 1–42.
• Zeybek, H. İ. (2004). Türkiye'de karstik alanların korunma gerekliliği ve alınabilecek bazı önlemler. Doğu Coğrafya Dergisi,11, 93–116.
• Zorer, H. (2005). Çatak (Van)-Uzuntekne ve yakın çevresinin Fiziki Coğrafyası. (Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.