BİR KARABASAN KENTİ OLARAK JOYCE’UN DUBLİN’İ VE YAZARIN NİYETİ: BİLİŞSEL ANLATIBİLİM ÇERÇEVESİNDE BİR İNCELEME

Yıl 2013, Sayı: 30, 0 - 0, 26.12.2016

Semiramis Yağcıoğlu

Öz

İkinci kuşak James Joyce
eleştirmenleri, Joyce’un Dublinliler
kitabında yer alan öykülerin yüzey metinlerinde Dublinliler hakkında tek bir
suçlayıcı sözcüğün yer almamasına rağmen, yazarın
niyetine uygun olarak Dublin’in kötücül bir kent olarak temsil edildiği
konusunda birleşirler. Bu makalenin amacı, Dublin’i kötücül bir kent olarak
temsil eden metinsel katmanı, yüzey metin katmanından ayırmak mümkün müdür?
sorusuna yazınsal iletişim çerçevesinde yanıt aramaktır. Bu sorunun yanıtı,
Yapısökümcülük akımının  ortaya koyduğu altmetin kavramı ile Bilişsel Anlatıbilim çalışmaları
çerçevesinde önerilen zihinsel modellerle birleştirilerek yanıt aranmıştır. Dublinliler’in çocukluk dönemi
öykülerinden Bir Karşılaşma (An
Encounter) adlı öykü, örnekleme olarak seçilmiştir. Yazınsal iletişimin,
okuyucunun zihninde yer alan çerçevelerin, metinde yer alan yanal önermeler tarafından tetiklenmesi
sonucunda oluşan altmetin ve okuyucu
arasında gerçekleşen bir anlamlandırma süreci olarak gerçekleştiği sonucuna
varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

James Joyce, Dubliners, writer’s intention, cognitive narratology, subtext, marginal propositions, frames, literary communication, mental models

Kaynakça

• Cohen, Phil R., C. R.Perrault ve James Allen . “Beyond Question Answering”Strategies for Natural Language Processing. Eds.by Wendy. G. Lehnert ve Martin H. Ringle. Hillsdale,New Jersey, Lawrence Erlbaum Assosciates, 1982, pp 245-274.
• Culler, Jonathan:On Deconstruction: Theory and Criticism After Structuralism. London, Routledge and Keagan Paul,1987
• de Man,
• Paul:Blindness and Insight: Essays in the Rhetoric of Contemporary Criticism. New York, Oxford University Press, 1971.
• Dijk, Teun A. van:. Macrostructures: An Interdisciplinary Study of Global Structures in Discourse, Interaction, and Cognition. New Jersey, L. Erlbaum, 1980.
• Dijk, Teun A. van, Walter Kintsch: Strategies of Discourse Comprehension, New York, Academic Press, 1983.
• Ellman, Richard:Letters of James Joyce (Vols. I-III), London, Faber and Faber. 1966.
• Ghiselin, Brewster: “The Unities of Joyce’s Dubliners” Accent 16,1956, pp.75-88.
• Herman, David: “Cognitive Narratology”, Narrotologia/Contributions to Narrative Theory: Hnadnbook of Narratology, Eds.byPeter Hühn, John Pier,Wolf Schmidt, Jörg Schönert, Berlin, Walter de Gruyter,2009, pp.31-43.
• Harding, Desmond:Writing The City: Urban Visions and Literary Modernism. New York, Routledge, 2003.
• Joyce, James:Dublinliler çev. Murat Belge. İstanbul, İletişim. 1987/2012.
• Lerchner, Gotthard: “The Text as a Model-forming System in Literary Communication”. Poetics19, 1990, pp. 411-422.
• Kenner, Hugh:Dublin’s Joyce, London, Chatto and Windus,1955.
• Kintsch, Walter,A. Teun van Dijk,“Toward a Model of Text Comprehension and Production”,Psychological Review, 85 (5),1978. pp. 363-394,
• Kintsch, Walter: The Role of Knowledge in Discourse Comprehension: A Construction Integration Model”, Psychological Review, 95,1988. pp. 162-182.
• Mc Kevit, Paul,Dereck Partridge, andYorick Wilks: “Approaches to Natural Language Processing” Artificial IntelligenceReview.6(4), 1992, pp.333-364.
• Magalaner, Marvin, ve Richard, M. Kain:Joyce:The Man, the Work, the Reputation. London, Calder, 1957.
• Müske, Eberhard : ‘Frame and Literay Discourse’. Poetics19, 433-461. 1990
• Peake, Charles H.: Dubliners, James Joyce, TheCitizen and the Artist. London, Edward Arnold,1980
• Stockwell, Peter: Cognitive Poetics, London, Routledge, 2002.
• Tindall, William, Y:A Reader’s Guide to James Joyce. London, Thames and Hudson, 1959
• Yağcıoğlu, Semiramis.Rhetorical Factors Serving to Form a Sub-Text Underlying Form and Meaning in Joyce’s Dubliners.
• İzmir, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, 1992
• Zwaan, Rolf A.,Aspects of Literary Comprehension: A Cognitive Approach. Amsterdam, John Benjamins,1993.