COMPARED TO DIFFERENT VARIABLES OF PROSPECTIVE BIOLOGY TEACHERS’ METACOGNITIVE AWARENESS

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 1, 83 - 91, 15.06.2015

Şeyda Gül Esra Özay-köse Sibel Sadi Yılmaz

Öz

The aim of this study is to analyze prospective biology teachers’ metacognitive awarenesses in accordance with their gender and grade level. For this purpose, Metacognitive Awareness Inventory, originally developed by Schraw Dennison (1994) and adapted to Turkish by Akın et al. (2007), was used. Inventory was administered to 114 prospective biology teachers attending of Biology Department of Education Faculty in Erzurum Ataturk University who were selected through convenience sampling. SPSS 20.0 statistical program was used in the analysis of data. The findings obtained from analysis revealed that prospective biology teachers agreed with the sub-statements referring to gender as well as grade level. In addition, when teacher candidates’ metacognitive awarenesses were compared in terms of gender, despite

Anahtar Kelimeler

Metacognitive, Awareness, Prospective Biology Teacher

BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÜSTBİLİŞ FARKINDALIKLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışmanın amacı, biyoloji öğretmeni adaylarının üstbiliş farkındalıklarını cinsiyetlerine
ve sınıf düzeylerine göre karşılaştırmalı olarak incelemektir. Bu amaçla
daha önce Schraw ve Dennison (1994) tarafından geliştirilen ve Akın ve ark. (2007)
tarafından Türkçe’ye uyarlanan Bilişötesi Farkındalık Envanteri’nden yararlanılmıştır.
Envanter, Erzurum Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi
Ortaöğretim Biyoloji Öğretmenliği Anabilim Dalında öğrenimine devam eden ve uygun
örneklem yöntemi ile belirlenmiş olan 114 biyoloji öğretmeni adayına uygulanmıştır.
Elde edilen verilerin analizinde SPSS 20.0 istatistik programından yararlanılmıştır.
Analizler sonucu elde edilen bulgulara göre, biyoloji öğretmeni adaylarının gerek
cinsiyet gerekse sınıf düzeyi açısından her iki alt boyuta ait ifadelere olumlu yönde
katıldıkları görülmüştür. Ayrıca, öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıklarına ait
puanları cinsiyetler açısından karşılaştırıldığında “bilişin düzenlenmesi” alt boyutu
açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık ortaya çıkmasına rağmen “bilişin
bilgisi” alt boyutunda anlamlı bir farklılığın olmadığı ortaya çıkmıştır. Bunun yanında
öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıklarına ait puanları sınıf düzeyleri açısından
karşılaştırıldığında ise her iki alt boyuta ait puanları arasında istatistiksel olarak
anlamlı bir farklılığın olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Üst Biliş, Farkındalık, Biyoloji Öğretmen Adayı

Kaynakça

• Akın, A. (2006). Başarı Amaç Oryantasyonları İle Biliş Ötesi Farkındalık, Ebeveyn Tutumları ve Akademik Başarı Arasındaki İlişkiler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya
• Akın, A., Abacı, R., ve Çetin, B. (2007). The validityand reliability study of the Turkish version of the Metacognitive Awareness Inventory. Educational Science: Theory & Practice, 7(2), 655-680.
• Babacan, T. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Üstbilişsel Okuma Stratejileri İle Çoklu Zeka Alanları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Bağçeci, B., Döş, B., & Sarıca, R. (2011). İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 551–566.
• Baykara, K. (2011). Öğretmen adaylarının bilişötesi öğrenme stratejileri ile öğretmen yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 80-92.
• Bedel, E.F., Çakır, M. (2013). Okul öncesi ve biyoloji öğretmen adaylarında bilişüstü farkındalık ve epistemolojik inançların incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37, 84-98.
• Brown, A. L. (1987). Metacognition and other mechanisms. In F. E. Weinert ve R. H. Kluwe (Eds.), Metacognition, motivation and understanding (ss.65-116). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Cantürk-Günhan, B. & Başer, N. (2009). Probleme dayalı öğrenmeye ilişkin öğrenci, öğretmen ve öğretim üyelerinin görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(1), 134-155.
• Deniz, D., Küçük, B., Cansız, Ş., Akgün, L. & İşleyen, T. (2014). Ortaöğretim matematik öğretmeni adaylarının üstbiliş farkındalıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 305-320.
• Flavell, J. H. (1987), Speculations about the nature and development of metacog nition, In F. E., Weinertand R. & H.Kluwe (Eds), Metacognition, motivation, andunderstanding, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum, 21–29.
• Gavelek, J. R., & Raphael, T. E. (1982). Instructing metacognitive awareness of question-answer relationships: Implications for the learning disabled. Topics in Learning & Learning disabilities, 2 (1), 69-77.
• İflazoğlu-Saban, A., & Saban, A. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin bilişsel farkındalıkları ile güdülerinin bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 9(1), 35–58.
• Kaya, S. (2013). İşbirlikli Öğrenme ve Akran Değerlendirmenin Akademik Başarı, Bilişüstü Yeti ve Yardım Davranışlarına Etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Mazzoni, G. F.,& Nelson, T. O. (1998), Metacognition and cognitive neuropsychology. Monitoring and control processes. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Memiş, A., & Arıcan, H. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin matematiksel üstbiliş düzeylerinin cinsiyet ve başarı değişkenleri açısından incelenmesi. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 1(1), 76-93.
• McMillan, J. H. & Schumacher, S. (2006). Research in education: Evidence-based inquiry (6th Ed.). London: Pearson.
• Özsoy, G. (2008). Üstbiliş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 713-740.
• Saracaloğlu, AS., Selin, O., & Bozkurt, N. (2001). Dokuz eylül üniversitesi eğitim bilimleri enstitüsü öğrencilerinin problem çözme becerileri ile başarıları arasındaki ilişki. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, 121-134.
• Schraw, G., & Dennison, R. S. (1994). Assessing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology, 19, 460-470.
• Şen, Ş. H. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin bilişüstü yetileri kullanma durumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Educatioanl and Instructional Studies in the World, 2(1), 2146-7463.
• Şengül, S. & Yıldız, F. (2013). Öğrencilerin işbirlikli öğrenme grupları ile problem çözme sürecinde sergiledikleri üstbilişsel davranışlar ve matematik öz- yetkinlikleri arasındaki ilişki. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(1), 1295-1324.
• Thomas, G. P., McRobbie, C. J. (2001). Using a metaphor for learning to improve students’ metacognition in the chemistry classroom. Journal of Research in Science Teaching, 38(2), 222-259.
• Tunca, N., Alkın-Şahin, S. (2014). Öğretmen adaylarının bilişötesi (üst biliş) öğrenme stratejileri ile akademik öz yeterlik inançları arasındaki ilişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 4(1), 47-56.
• Yavuz, D. (2009). Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlik Algıları Ve Üst Bilişsel Farkındalıklarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Yıldırım, S. (2010). Üniversite öğrencilerinin bilişötesi farkındalıkları ile benzer matematiksel problem türlerini çözmeleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Osmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.